Recensie ‘La Grazia’: Sorrentino en Servillo nemen de laatste maanden van een president over

We moeten dankbaar zijn voor filmmakers die een bijzondere artistieke relatie hebben met een acteur: Akira Kurosawa met Toshiro Mifune, Martin Scorsese met Robert De Niro en, naar alle indicaties, Yorgos Lanthimos en Emma Stone. Tel het Italiaanse duo van Paolo Sorrentino met onder meer Toni Servillo, een vruchtbare samenwerking die bijna 25 jaar geleden begon met de eerste film van de regisseur (“One Man Up”) en zich voortzet met hun zevende samen, het politieke drama “La Grazia” (“Grace”).

Het uitoefenen van macht lijkt een veel voorkomende achtergrond voor deze twee te zijn, waarbij ‘La Grazia’ – over een Italiaanse president die voor moeilijke beslissingen staat als hij zijn ambtstermijn beëindigt – de derde keer is dat Sorrentino zijn favoriete leidende man heeft gevraagd om staatshoofd te worden, na hun doorbraak in 2008 ‘Il Divo’ (over premier Giulio Andreotti) en de stoeipartij uit 2018 over Silvio Berlusconi, “Zij.”

Het verschil is deze keer dat, terwijl in de andere twee films controversiële figuren uit het echte leven centraal stonden, Servillo’s personage in ‘La Grazia’ fictief is, maar toch onder druk staat om controversiële kwesties aan te pakken. Het resultaat is een veel somberder, nadenkender verkenning van de moraliteit in het overheidsgezag dan het stijlvolle geweld van ‘Il Divo’ en de uitbuitende rancune van ‘Loro’.

Tien jaar na zijn weelderige, Oscarwinnende bacchanaal “De grote schoonheid” (met in de hoofdrol een bijzonder geweldige je-weet-wel), Sorrentino voelt zich niet minder aangetrokken tot picturale schoonheid of pakkende beelden. Maar er zit een grijzere, ernstigere toon in de lange schaduwen van ‘La Grazia’, alsof de natuurlijke, aantrekkelijke zwaartekracht van Servillo, die een belangrijke man speelt die vecht tegen geplande veroudering, het enige palet was dat Sorrentino en cameraman Daria D’Antonio nodig hadden.

Servillo’s Mariano De Santis heeft nog maar enkele maanden te gaan, tenminste als leider. Maar afgezien van de drang om gezonder te eten en te stoppen met het roken van sigaretten door zijn dochter Dorotea (een geweldige Anna Ferzetti), is het idee om dingen te beëindigen niet geheel figuurlijk, aangezien deze sobere jurist die president is geworden door de gangen van zijn officiële Romeinse residentie, het grote Palazzo del Quirinale, dwaalt en wrang nadenkt over zijn pensioen.

Hij is bijvoorbeeld een weduwnaar, wiens liefde voor zijn overleden vrouw nog steeds diep genoeg is om hem jaloers te houden vanwege haar vroege ontrouw met een mysterieuze man die hij graag wil identificeren, terwijl zijn oude vriend, kunstconservator Coco (een levendige Milvia Marigliano), zwijgt over wat ze weet. Hij wordt ook door Dorotea, een gewaardeerde adviseur en zelf rechtsgeleerde, ertoe aangezet twee gevallen van clementie te overwegen voor veroordeelde huwelijksmoordenaars, beide met omstandigheden die elke arbiter op de proef zouden stellen met een gezond juridisch oordeel. En tot slot, hoewel De Santis een toegewijd katholiek is en op goede voet staat met de paus (Rufin Doh Zeyenouin), worstelt hij met het ondertekenen van wetgeving inzake het recht op euthanasie.

Je zou niet denken dat een film met zulke zware onderwerpen als escapisme zou gelden. Maar als je naar de huidige krantenkoppen kijkt, zou een bedachtzame leider die zich met netelige kwesties bezighoudt vanuit een plaats van psychologische eerlijkheid, sociale integriteit en vaderlijke liefde bijna als fantasie kunnen gelden. En Sorrentino, een toegewijd sensualist, staat zichzelf wat lichtere accenten toe, waaronder, tegen het einde, een fantasievolle visuele metafoor voor de geest van een belaste man waar misschien alleen hij mee weg zou kunnen komen.

Maar dit is zeker een duo van regisseur en ster dat opnieuw samen optrekt, misschien niet zo zelfverzekerd als bij sommige eerdere inspanningen, maar met een wetende intelligentie. Servillo is niet minder dan magnifiek en geeft het beheer van verdiende wijsheid en ongemakkelijke emoties (en, op een gegeven moment, interesse in rapteksten) weer van een dichtgeknoopte staatsman, met genoeg lessen in acteursvakmanschap om een ​​van de dierbare wetboeken van zijn personage te vullen. De titel beschrijft niet alleen wat soms ongrijpbaar is in het bestuur. “La Grazia” is Servillo in elke scène.