Waar wordt de president van Honduras van beschuldigd en waarom heeft Trump hem gratie verleend?

Juan Orlando Hernández, de voormalige president van Honduras, is vrijuit gegaan nadat president Donald Trump gratie had verleend aan de man die ooit werd gekarakteriseerd als de sleutelfiguur in een drugshandelplan dat Amerika overspoelde met meer dan 400 ton cocaïne.

Trump heeft gezegd dat Hernández, die door een Amerikaanse rechtbank tot 45 jaar gevangenisstraf is veroordeeld, het slachtoffer is van politieke vervolging en “zeer hard en oneerlijk is behandeld”.

Het pardon heeft sommige deskundigen verrast, gezien de ernst van de misdaad en het beloofde harde optreden van de regering tegen de illegale drugsstroom naar de VS.

Hier is een blik op de politieke carrière en misdaden van Hernández, en waarom Trump hem mogelijk gratie heeft verleend.

Hernández stelde zich in 2013 voor het eerst kandidaat voor het presidentschap van Honduras, een land met tien miljoen inwoners, als kandidaat voor de conservatieve Nationale Partij. In 2017 was hij opnieuw kandidaat, tijdens een verkiezing die werd ontsierd door beschuldigingen van fraude en gewelddadige protesten.

Gedurende zijn twee termijnen onderhield hij een hartelijke relatie met de VS. Voormalig president Barack Obama noemde hem een ​​van de ‘uitstekende partners’ in de migranten-kinderencrisis, en Trump steunde hem als winnaar van de omstreden stemming van 2017.

Maar in 2019 begonnen de fortuinen van Hernández te wankelen.

Amerikaanse federale aanklagers beschuldigden hem ervan steekpenningen van één miljoen dollar te hebben aangenomen van de beruchte drugsbaron Joaquín ‘El Chapo’ Guzmán voor zijn eerste presidentiële campagne, in ruil voor het beschermen van drugsroutes door Honduras.

De beschuldigingen kwamen naar voren in een afzonderlijke zaak waarbij zijn broer Juan Antonio ‘Tony’ Hernández betrokken was, die in 2018 in Miami werd gearresteerd op beschuldiging van het smokkelen van cocaïne naar de VS. De toenmalige president ontkende destijds elke betrokkenheid bij de misdaden van zijn broer.

Tony Hernández werd in 2019 veroordeeld tot levenslang in de gevangenis.

Maar het einde van het proces tegen zijn broer markeerde slechts het begin van de juridische problemen van de ex-president.

Kort nadat hij in 2022 zijn ambt verliet, werd hij gearresteerd en uitgeleverd aan de VS op beschuldiging van drugshandel en aanverwante wapens.

Het federale proces van Hernández duurde in 2024 drie weken.

Amerikaanse aanklagers voerden aan dat hij een centrale figuur was in een ruim 18 jaar durend drugshandelprogramma waarbij meer dan 400 ton cocaïne naar de VS werd gesluisd – wat overeenkomt met grofweg 4,5 miljard individuele doses.

“De bevolking van Honduras en de Verenigde Staten droeg de gevolgen”, zei de toenmalige procureur-generaal Merrick Garland.

Aanklagers legden uit hoe Hernández zijn ambt misbruikte door drugshandelaren te beschermen, gewapend met machinegeweren en granaatwerpers. In ruil daarvoor ontving hij miljoenen dollars om zijn politieke campagnes te voeden.

Meerdere takken van de staat waren erbij betrokken, waaronder de Hondurese Nationale Politie, die cocaïnetransporten beschermde terwijl deze via Honduras naar de VS trokken voor distributie, aldus aanklagers.

In sommige gevallen pleegden de drugshandelaren die banden hadden met Hernández gewelddadige misdaden en moorden om rivaliserende bendes te onderdrukken en hun onderneming te laten groeien, zeiden ze.

Tijdens de veroordeling hield Hernández vol dat hij het slachtoffer was van “politieke vervolging”.

“De aanklagers en agenten hebben tijdens het onderzoek niet de nodige zorgvuldigheid betracht om de hele WAARHEID te kennen”, schreef hij in een brief na zijn veroordeling.

Trump kondigde het pardon vrijdag aan in een Truth Social-post en schreef dat Hernández volgens “veel mensen die ik enorm respecteer” oneerlijk was behandeld door aanklagers.

In dezelfde functie steunde hij ook Tito Asfura als president van Honduras, voorafgaand aan de verkiezingen van zondag. Asfura liep onder hetzelfde Nationale Partij-ticket als Hernández.

Vanaf dinsdag blijkt uit de voorlopige resultaten dat de verkiezingen te dichtbij zijn om uit te schrijven, waardoor een handmatige hertelling van de stembiljetten noodzakelijk is.

De steun van Trump aan Asfura was voor velen niet verrassend, gezien de ideologische aansluiting van de rechtse Nationale Partij op de huidige Amerikaanse regering.

Trump heeft ook zijn mening uitgesproken over de politiek van andere landen op het westelijk halfrond, zoals Brazilië en Argentinië.

“We hebben de affiniteit van de president met leiders aan de rechterkant gezien die volgens hem gunstig is voor sommige belangen van zijn regering”, aldus Jason Marczak, vice-president en senior directeur van het Adrienne Arsht Latin America Center van de Atlantic Council.

Maar de beslissing om Hernández gratie te verlenen verbaasde tegelijkertijd sommige experts.

“Het was moeilijk voor mij om te geloven, omdat er zo’n overweldigende zaak tegen Hernández was”, zegt Michael Shifter, adjunct-professor aan het Center for Latin American Studies aan de Georgetown University.

De heer Shifter voegde eraan toe dat wat hij nog meer verbijsterend vond, de ‘tegenstrijdigheid’ was tussen het pardon en het beleid van Trump om de drugshandel aan te pakken.

Trump heeft herhaaldelijk beloofd de drugsstroom naar de VS te beteugelen, en voerde zeer controversiële aanvallen uit op boten in de wateren rond Venezuela waarvan zijn regering zegt dat deze worden bestuurd door drugshandelaren.

Sinds begin september zijn bij een aantal aanvallen in de Caribische Zee ruim 80 mensen om het leven gekomen.

Tijdens de briefing van het Witte Huis op maandag betoogde perssecretaris Karoline Leavitt dat de aanklachten tegen Hernández besmet waren door corrupte ‘oververvolging’ onder president Biden.

Op de vraag of het pardon de campagne van de Amerikaanse president tegen ‘narcoterroristen’ op het Amerikaanse continent ondermijnde, zei Leavitt dat het doel was ‘de fouten recht te zetten’ van het ministerie van Justitie onder Biden.

“Ik denk dat president Trump heel duidelijk is geweest in zijn verdediging van het thuisland van de Verenigde Staten om te voorkomen dat deze illegale verdovende middelen naar onze grenzen komen, of dat nu over land of over zee is”, voegde Leavitt eraan toe.

Het Amerikaanse mediakanaal Axios meldde later dat Hernández in oktober een brief van vier pagina’s schreef waarin hij president Trump prees en verzocht om herziening van zijn zaak “in het belang van gerechtigheid”.

In de brief herinnerde hij zich naar verluidt de werkrelatie die hij en Trump hadden tijdens de eerste termijn van de Amerikaanse president, en zei dat zijn zaak “alleen vooruitgang boekte omdat de Biden-Harris DOJ een politieke agenda nastreefde om zijn ideologische bondgenoten in Honduras te versterken”.

De krant meldde ook dat Roger Stone, een lobbyist en oud-Trump-adviseur, de Amerikaanse president had verteld dat gratie voor Hernández de Nationale Partij in de aanloop naar de Hondurese verkiezingen nieuwe energie zou geven.

Trump vertelde vervolgens zondag aan verslaggevers dat hij geloofde dat de vervolging van de ex-president “een opzet van Biden was”.

De heer Marczak van de Atlantische Raad merkte op dat de vervolging van Hernández het resultaat was van een onafhankelijk onderzoek door het Amerikaanse ministerie van Justitie.

Maar hij voegde eraan toe dat het besluit om Hernández gratie te verlenen in overeenstemming was met de “bereidheid van de regering-Trump om beslissingen die tijdens het presidentschap van Biden zijn genomen in twijfel te trekken”.