Waarom Indiase politieke start-ups zelden slagen

Ruim tien jaar lang was Prashant Kishor India’s backstage-magiër – de politieke strateeg die door iedereen werd vertrouwd, van premier Narendra Modi tot machtige regionale leiders als Nitish Kumar en Mamata Banerjee.

Maar toen de 48-jarige uiteindelijk zelf de arena betrad, brak de betovering.

Kishor lanceerde Jan Suraaj (People’s Good Governance) met de branie van een datagedreven politieke start-up en de belofte om de cyclus van stagnatie in Bihar, de armste en derde dichtstbevolkte staat van India, te doorbreken.

Hij wandelde twee jaar door de staat, bouwde een gelikte organisatie op en stelde kandidaten op bijna alle 243 zetels voor. De media-ophef was enorm, maar Jan Suraaj slaagde er niet in om ook maar één zetel te veroveren en slechts een klein deel van de stemmen te schrappen. Modi’s door de BJP geleide alliantie kwam aan de macht.

Ondanks alle aandacht die Kishor kreeg – vaak meer dan de gevestigde leiders – kon de partij zichtbaarheid niet in stemmen omzetten. Op de koortsachtige en diep verdeelde politieke markt in India geldt zijn debuut, zo geloven velen, als een waarschuwend verhaal: inbreken in het systeem is veel moeilijker dan de tekortkomingen van buitenaf vaststellen.

De moderne geschiedenis van de Indiase politiek bevestigt dit.

Sinds de opkomst van de regionale Telugu Desam Partij (TDP) in 1983 hebben zeer weinig nieuwe partijen de drempel van relevantie overschreden. Degenen die dat wel hebben gedaan – van het Trinamool-congres in West-Bengalen tot de Biju Janata Dal van Odisha – waren afgescheiden fracties van grote partijen, verankerd in de bestaande sociale basis.

Anderen, zoals Assam’s Asom Gana Parishad (AGP) in 1985 of Delhi’s Aam Aadmi Party (AAP) decennia later, volgden de massamobilisatie en politieke crises. Jan Suraaj van Kishor had geen van beide. Het kwam niet voort uit een straatbeweging, noch ontstond het uit een moment van woede tegen de zittende machthebbers. Ondanks de vele problemen leek Bihar in 2025 grotendeels tevreden te zijn met de status quo.

“Er was geen anti-gevestigde golf; de kiezers bleven grotendeels vasthouden aan gevestigde politieke en sociale loyaliteiten. Zonder een zichtbare crisis of wijdverbreide ontevredenheid leek de partij van Kishor nooit een geloofwaardig alternatief, ondanks hard werken en mobilisatie”, zegt Rahul Verma, een politicoloog.

Het debuut van Jan Suraaj in Bihar stond ook in schril contrast met de meeste nieuwe Indiase feesten.

Terwijl partijen als de AGP, TDP en AAP groeiden uit ‘sociaal-politieke bewegingen die al een diepe emotionele en grassroots weerklank hadden’, en AAP voortkwam uit een massale anti-corruptiebeweging, werd Jan Suraaj gezien als ‘meer een intellectueel en strategisch project’ – een strategiegedreven initiatief om wat Kishor een ‘politiek vacuüm’ noemde op te vullen, zegt Saurabh Raj van de in Delhi gevestigde Indian School of Democracy.

“De daaropvolgende padayatra (een lange basiswandeling door de staat om mensen te ontmoeten) probeerde dat intellectuele idee om te zetten in een volkscampagne. Maar het ontbrak nog steeds aan de organische, op beweging gebaseerde energie die nieuwe partijen doorgaans tot relevantie stuwt. In die zin voelt Jan Suraaj meer als een ‘ontworpen politieke start-up’ dan als een partij die voortkomt uit agitatie of onrust”, voegt Raj toe.

Kishor wedde dat dit zorgvuldig ontworpen politieke project in de plaats zou kunnen komen van een loyaal kiesdistrict.

Hij sprak over bestuur, banen, gedwongen migratie voor banen en onderwijs – een dwingende agenda in een staat die lange tijd gevangen zat in kasten- en patronagepolitiek. Kishor bereikte de 130 miljoen voornamelijk jonge mensen van Bihar en bracht hype, methoden, charisma – en zelfs memes.

Maar velen geloven dat zijn partij de ontvlambare emotionele energie ontbeerde die opstandige politieke groepen voortstuwt. De weigering van Kishor om zelf een zetel te betwisten kan de twijfel doen toenemen over de vraag of hij een experiment uitvoerde of een alternatief aanbood.

Het vonnis in Bihar legde een structurele waarheid van de Indiase politiek bloot: aandacht is geen organisatie, en een mediahype zonder draagvlak kan averechts werken.

Zoals Raj opmerkt, is Jan Suraaj “er niet in geslaagd om op welke zetel dan ook een serieuze kandidaat te worden”, en zelfs zijn bescheiden stemaandeel “toont de kloof tussen zichtbaarheid en kracht”. De partij heeft erkenning, maar geen natuurlijke sociale basis – geen kaste-, religieuze, gender- of stedelijke kiesdistricten zoals haar rivalen, zegt hij.

Verma zegt het botter: start-ups falen vaker dan dat ze slagen – in het bedrijfsleven en in de politiek.

‘We hebben de neiging om alleen de successen te onthouden, maar de meeste nieuwe partijen falen’, voegt hij eraan toe.

Het opbouwen van een partij vereist zichtbaarheid, organisatie, mobilisatie en de juiste kandidaten – elk een aparte uitdaging, vooral zonder een track record van kiezersvertrouwen, zegt Verma. Jan Suraaj stelde kandidaten op 238 zetels voor, waarvan de meesten debutanten waren.

Wat vertelt het falen van Kishors spraakmakende Jan Suraaj ons over de Indiase kiezers? Kishor trok veel publiek waar hij ook campagne voerde, was welbespraakt en domineerde de berichtgeving in de media, maar zijn partij verloor van een coalitie onder leiding van de 74-jarige veteraan Nitish Kumar, van wie hij had verwacht dat hij nooit meer aan de macht zou komen.

“Indiase kiezers zijn tegenwoordig politiek bewuster en gevoeliger voor kwesties dan ooit tevoren, maar ze blijven ook diep pragmatisch. Ze waarderen vaak de frisheid van een nieuwe agenda, maar hebben de neiging om ‘veilig te stemmen’, tenzij ze overtuigd zijn van de levensvatbaarheid van een partij”, zegt Raj.

Hij gelooft dat de focus van Jan Suraaj op bestuur, werkgelegenheid en migratie coherent en aantrekkelijk was, maar zonder een charismatisch electoraal gezicht hadden de kiezers moeite om het als een winnend alternatief te zien.

Daarentegen was het vroege succes van AAP in Delhi afhankelijk van het feit dat anticorruptieactivist Arvind Kejriwal persoonlijk tegen Sheila Dikshit, de toenmalige eerste minister van Delhi, opkwam, een symbolische daad die vrijwilligers in kiezers veranderde.

“Het besluit van Kishor om niet in twijfel te trekken beperkte die emotionele band en geloofwaardigheid. Voor nieuwe partijen is een overtuigende agenda van belang, maar een herkenbare, risiconemende leider die die agenda belichaamt, is vaak het omslagpunt”, zegt Raj.

Toch is dit misschien niet het einde voor Kishors partij. In het verleden heeft hij beloofd in Bihar te blijven en de basisaanwezigheid en agenda te versterken als hij de verkiezingen zou verliezen.

Raj gelooft dat als Jan Suraaj een stabiele aanwezigheid op de grond kan behouden, lokaal leiderschap kan cultiveren en de ‘post-electorale rustperiode’ kan vermijden waarin veel nieuwe partijen gevangen zitten, dit geleidelijk de aandacht in invloed kan omzetten.

“Het politieke landschap van Bihar is veranderlijk, traditionele kastenloyaliteit evolueert en er is een groeiende behoefte aan geloofwaardige alternatieven. Als Kishor ervoor kiest om politiek leiding te geven in plaats van strategisch, en de betrokkenheid van de basis voortzet na de verkiezingscyclus, zou Jan Suraaj tegen 2030 een betekenisvolle electorale macht kunnen worden”, zegt hij.

Zoals een lokale kiezer het tegen een verslaggever in een dorp in Bihar zei: “Mensen zullen bij de volgende verkiezingen misschien reageren op (Kishor). Deze keer krijgt hij alleen maar natte voeten – hij is niet een of andere superheld die onmiddellijk kan stijgen.”