Er kwam een ​​nieuwe hoop naar buiten

Frank Herbert publiceerde zijn baanbrekende sci-fi-roman “Dune” in 1965, waarmee hij een uitgebreide en gedetailleerde sociaal-politieke sci-fi-mythologie creëerde die zo complex was dat er een verklarende woordenlijst voor nodig was. Jarenlang trok “Dune” een subgroep van zeer aandachtige lezers, die graag verdwaald raakten in Herberts gigantische ruimte-opera. “Dune” speelt zich vele tienduizenden jaren in de toekomst af, waar verschillende galactische sekten en koninklijke families worstelden om de controle over een zeldzaam kruid dat zich alleen op de planeet Arrakis bevindt. Het kruid was een hallucinogeen dat ook nodig was voor de ruimtevaart. De plot en karakters van “Dune” zijn legio, en de hele politieke/religieuze saga uit meerdere boeken is te complex om hier op in te gaan. Gelukkig zijn de basisprincipes allemaal algemeen bekend dankzij een verfilming uit 1984 van “Dune” van David Lynchen een paar aanpassingen van Denis Villeneuve in 2021 en 2024.

In 1977 had Herbert twee extra vervolgfilms op ‘Dune’ geschreven, genaamd ‘Dune Messiah’ en ‘Children of Dune’, en de mythologie was alleen maar nog veel verder uitgebreid. Het was op dit punt in zijn carrière dat “Star Wars” in de bioscoop verscheen. Het hoeft niet te worden herhaald dat de ruimteopera van George Lucas, geïnspireerd door de oubollige sciencefictionseries waar Lucas als kind naar keek, een gigantische game-changer was die de industrie op zijn kop zette. Het succes ervan zorgde ervoor dat heel Hollywood zich sterker ging richten op sciencefiction in het bijzonder, en op speciale effecten in het algemeen. ‘Star Wars’ had niet dezelfde smaak als ‘Dune’ – de film van Lucas was eenvoudiger en kindvriendelijker – maar het was een nieuwe sci-fi-mythologie die in het popfirmament werd geïntroduceerd.

In een interview uit 1977 met de Daily NewsHerbert had echter het gevoel dat Lucas hem afzette. Herbert had zelfs het gevoel dat “Star Wars” zoveel van zijn romans had “geleend” dat hij kortstondige juridische stappen overwoog.

Hoewel de toon van “Dune” en de toon van “Star Wars” heel verschillend zijn, zijn er genoeg oppervlakkige overeenkomsten om er even bij stil te staan. Herbert werd door de Village Voice gevraagd of hij juridische stappen overwoog, en zei:

“Ik zal mijn best doen om geen aanklacht in te dienen. (…) Ik heb geen idee in welk boek van mij het past, maar ik vermoed dat het ‘Dune’ is, aangezien ik een prinses Alia had en de film een ​​prinses Leia. En ik hoor dat er een karkas van zandwormen en kapbewoners in de woestijn zijn, net als in Dune. ”

Herbert heeft Lucas uiteindelijk niet aangeklaagd, maar je kunt je voorstellen dat hij een kleine hoeveelheid vijandigheid behield. Lucas werd in hetzelfde artikel geciteerd, nadat hem werd gevraagd naar de overeenkomsten van zijn film met ‘Dune’. Ter zake zei Lucas alleen maar dat de enige overeenkomst tussen ‘Star Wars’ en ‘Dune’ is dat ‘ze allebei woestijnen hebben’. Lucas heeft inderdaad vaak gesproken over zijn inspiratiebronnen voor “Star Wars”, en meestal heeft hij het ook over “Flash Gordon” de films van Akira Kurosawa. Hij modelleerde zijn robotpersonages naar de hoofdrolspelers van Kurosawa’s ‘The Hidden Fortress’ en nam de laatste Death Star-bombardementenreeks van de film over van de Britse film ‘The Dam Busters’ uit 1955.

‘Dune’ werd intussen vrijwel nooit als inspiratiebron aangehaald, waardoor de overeenkomsten waarschijnlijk op toeval berusten. Als Lucas inspiratie heeft gehaald uit ‘Dune’, kan dat onbewust zijn geweest; Lucas heeft misschien het boek van Herbert gelezen en zich er iets van eigen gemaakt.

Als Herbert Lucas had aangeklaagd, zou hij dan een zaak hebben gehad? Het is mogelijk. Hij wees er al op dat ‘Princess Alia’ veel op ‘Princess Leia’ lijkt, maar hij merkte niet op dat de personages eigenlijk enigszins op elkaar lijken. Ze zijn allebei van koninklijke afkomst, ja, en beide zijn de zussen van de krijger-hoofdrolspelers van hun respectievelijke saga. Bovendien zijn ze allebei gevoelig voor een opmerkelijke magische kracht in hun sterrenstelsels. Leia kan de Force gebruiken, terwijl Alia paranormale gaven heeft die haar zijn verleend door het Water of Life.

“Dune” bevat een sekte van heksen genaamd de Bene Gesserit die met name mensen met een zwakke wil kan manipuleren met behulp van een hypnotiserende spreuk genaamd The Voice. In “Star Wars” legt de oude wijze Obi-Wan (Alec Guinness) uit dat de Force op een zeer vergelijkbare manier kan worden gebruikt. De woestijnomgeving is natuurlijk vergelijkbaar, hoewel alleen “Dune” buitenmaatse zandwormen bevat die de woestijnen onbewoonbaar maken. Dat wil zeggen, totdat Lucas zijn vervolg uit 1983, ‘Return of the Jedi’, schreef, met een zandwormachtig wezen genaamd Sarlacc.

Bovendien wordt de Melkweg in ‘Star Wars’ met ijzeren vuist geregeerd door een kwaadaardig rijk dat, nou ja, het Galactische Rijk wordt genoemd. Dit lijkt griezelig veel op het Imperium uit ‘Dune’, een keizerlijke macht die de verschillende koninklijke huizen voor hun eigen voordeel manipuleert. Het imperium zijn niet noodzakelijkerwijs kwaadaardige schurken, maar ze zijn zeker geen kracht ten goede in de melkweg. “Star Wars” heeft een hotshot-personage in de vorm van Han Solo (Harrison Ford) en “Dune” heeft een hotshot-personage in de vorm van Duncan Idaho.

En een dieper onderzoek zal alleen maar meer overeenkomsten onthullen. Had Herbert in de rechtbank kunnen winnen? Misschien niet, maar je kunt begrijpen waarom hij nijdig zou zijn.