Waarom heeft Israël de afgescheiden Afrikaanse staat als onafhankelijk erkend?

Israël heeft het controversiële besluit genomen om de afgescheiden staat Somaliland als een onafhankelijke natie te erkennen, wat tot veroordeling van veel andere landen heeft geleid.

China is de laatste die het besluit heeft veroordeeld, waarbij woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Lin Jian, tegen verslaggevers zei: “Geen enkel land mag de interne separatistische krachten van andere landen aanmoedigen of steunen voor zijn eigen egoïstische belangen.”

China zette zijn standpunt uiteen in de aanloop naar de VN-Veiligheidsraad die een spoedsessie houdt om het besluit van Israël te bespreken.

Israël is vrijdag het eerste land ter wereld geworden dat Somaliland als een op zichzelf staande republiek heeft erkend, ruim dertig jaar nadat de regio zich onafhankelijk had verklaard van Somalië.

De president van Somaliland noemde de ontwikkeling “een historisch moment”, maar Somalië verwierp woedend de stap van Israël als een aanval op zijn soevereiniteit.

Tientallen landen en organisaties, zoals Turkije, Saoedi-Arabië en de Afrikaanse Unie, hebben ook de verrassingsverklaring van Israël veroordeeld.

Somaliland, een afgescheiden, halfwoestijngebied aan de kust van de Golf van Aden, riep de onafhankelijkheid uit na de omverwerping van de Somalische militaire dictator Siad Barre in 1991.

De stap volgde op een afscheidingsstrijd waarin de troepen van Siad Barre rebellenguerrilla’s in het gebied achtervolgden. Tienduizenden mensen werden gedood en steden werden met de grond gelijk gemaakt.

Hoewel het niet internationaal wordt erkend, heeft Somaliland een werkend politiek systeem, overheidsinstellingen, een politiemacht en een eigen munteenheid.

De geschiedenis van Somalië als aparte regio gaat terug tot de negentiende-eeuwse koloniale overheersing. Het was een Brits protectoraat – bekend als Brits Somaliland – totdat het in 1960 fuseerde met het Italiaanse Somaliland en de Somalische Republiek vormde.

Degenen die voorstander zijn van de onafhankelijkheid van Somaliland beweren dat de regio voornamelijk wordt bevolkt door leden van de Isaaq-clan – een etnisch verschil met de rest van Somalië.

Ook Somaliland, waar ongeveer zes miljoen mensen wonen, kent relatieve vrede en stabiliteit. De voorstanders ervan betogen dat het land niet moet worden geketend aan Somalië, dat al lang wordt geteisterd door islamitische militante aanvallen..

Somalië beschouwt Somaliland echter als een integraal onderdeel van zijn grondgebied. De regering van de Somalische hoofdstad Mogadishu heeft herhaaldelijk gezegd dat elke erkenning van de onafhankelijkheid van Somaliland in strijd zou zijn met de soevereiniteit van Somalië.

De Somalische president Hassan Sheikh Mohamud heeft de verklaring van Israël ook gekarakteriseerd als een “existentiële bedreiging” voor de eenheid van zijn land.

In een telefoongesprek met de Somalilandse president Abdirahman Mohamed Abdullahi zei de Israëlische premier Benjamin Netanyahu vrijdag dat zijn land het “recht op zelfbeschikking” van Somaliland erkent.

Hij zei ook dat officiële erkenning “een geweldige kans zou zijn om het partnerschap tussen de landen uit te breiden”.

Analisten zeggen echter dat er strategische redenen zijn voor de verklaring van Israël.

“Israël heeft bondgenoten nodig in het Rode Zeegebied om vele strategische redenen, waaronder de mogelijkheid van een toekomstige campagne tegen de Houthi’s”, zei de Israëlische denktank het Institute for National Security Studies vorige maand, verwijzend naar de door Iran gesteunde Jemenitische rebellen.

“Somaliland is een ideale kandidaat voor een dergelijke samenwerking, omdat het Israël potentiële toegang zou kunnen bieden tot een operationeel gebied dicht bij het conflictgebied.”

Israël viel herhaaldelijk doelwitten in Jemen aan nadat de Gaza-oorlog in oktober 2023 uitbrak, als reactie op Houthi-aanvallen op Israël waarvan de rebellen zeiden dat ze solidair waren met de Palestijnen in de Gazastrook.

In reactie op het feit dat Israël Somaliland erkende, waarschuwden de Houthi’s dat elke Israëlische aanwezigheid in Somaliland als een “militair doelwit” voor hun troepen zou worden beschouwd.

Een paar maanden geleden meldden een aantal nieuwsmedia dat Israël contact had opgenomen met Somaliland over de mogelijke hervestiging van Palestijnen die met geweld uit Gaza waren verwijderd.

Israël gaf geen commentaar op de rapporten, maar Somaliland zei destijds dat elke stap van Israël om zijn onafhankelijkheid te erkennen niets te maken zou hebben met de Palestijnse kwestie. Zowel Somalië als de Palestijnse Autoriteit hebben gesuggereerd dat de Israëlische erkenning van Somaliland gekoppeld zou kunnen worden aan een plan om Palestijnen te verdrijven.

“Somalië zal nooit accepteren dat het Palestijnse volk met geweld wordt verdreven van hun rechtmatige land naar een ver land”, zei de Somalische president zondag tegen zijn parlement.

De in de VS gevestigde Afrika-analist Cameron Hudson bood zijn perspectief aan en zei tegen de BBC dat Israël Somaliland in de eerste plaats heeft erkend omdat het de invloed van Iran in het Rode Zeegebied probeert tegen te gaan.

“De Rode Zee is ook een kanaal voor wapens en strijders om via de Rode Zee naar het oostelijke Middellandse Zeegebied te stromen. Het is van oudsher een bron van steun en bevoorrading voor strijders in Gaza. En dus dient het hebben van een aanwezigheid, het hebben van een veiligheidsaanwezigheid, het hebben van een aanwezigheid van inlichtingen aan de monding van de Rode Zee alleen maar de nationale veiligheidsbelangen van Israël”, zei hij.

Israël is bekritiseerd door landen als Egypte, Turkije, Saoedi-Arabië, de Afrikaanse Unie, Jemen, Soedan, Nigeria, Libië, Iran, Irak en Qatar.

In hun veroordelingen hebben veel van deze landen verwezen naar de “territoriale integriteit” van Somalië en de schending van internationale beginselen.

De Afrikaanse Unie maakt zich al lange tijd zorgen dat de erkenning van Somaliland een kettingreactie zou kunnen veroorzaken, waarbij separatisten erkenning zouden kunnen eisen voor de gebieden die zij claimen.

“Regio’s zouden kunnen proberen externe allianties aan te gaan zonder de toestemming van centrale overheden, waardoor een gevaarlijk precedent wordt geschapen dat wijdverbreide instabiliteit riskeert”, vertelde Abdurahman Sayed, een in Groot-Brittannië gevestigde analist voor de Hoorn van Afrika, aan de BBC.

Landen die worden beschouwd als bondgenoten van Somaliland, of die sympathiseren met de campagne voor erkenning, zijn grotendeels stil gebleven.

De Verenigde Arabische Emiraten (VAE), die een militaire haven in Somaliland exploiteren, hebben bijvoorbeeld geen verklaring vrijgegeven.

De heer Hudson vertelde de BBC dat de VAE “in deze kwestie van Somaliland zeer op één lijn staan ​​met de Israëli’s”.

“Ik denk dat je zelfs nu nog een afstemming van Israëlische en Emirati-belangen in het hele Rode Zeegebied zult zien”, voegde hij eraan toe.

Ook de Ethiopische regering onthoudt zich van commentaar. Vorig jaar Somaliland stemde ermee in een deel van zijn kustlijn te verhuren aan het geheel door land omgeven Ethiopië – een actie die Somalië boos maakte.

Abdurahman zei dat Turkije tussenbeide kwam om te bemiddelen tussen Somalië en Ethiopië. Het bracht Ethiopië ertoe een overeenkomst te ondertekenen met de Somalische regering, waarin het zich ertoe verplichtte zijn territoriale integriteit te respecteren.

“Als gevolg hiervan lijkt Addis Abeba, hoewel Israëls eenzijdige erkenning van Somaliland door Ethiopië stilletjes kan worden verwelkomd, een voorzichtige afwachtende houding te hebben aangenomen”, voegde de analist eraan toe.

Somalilanders hadden gehoopt dat de VS het land als een onafhankelijke staat zouden erkennen na signalen die waren gegeven voordat Donald Trump aan zijn tweede termijn als president begon.

Maar in reactie op de verklaring van Israël stelde Trump voor om de New York Post dat hij het voorbeeld van Netanyahu niet snel zou volgen.

“Weet iemand eigenlijk wat Somaliland is?”, zei hij naar verluidt.