Palestijnse gevangenen die buiten de Palestijnse Gebieden zijn gedeporteerd, zwaaien nadat ze zijn vrijgelaten uit de Israëlische gevangenis, na een wapenstilstandsovereenkomst tussen Israël en Hamas, terwijl ze aankomen aan de Egyptische kant van de grensovergang bij Rafah tussen Egypte en de Gazastrook, 27 februari.
Mohammed Arafat/AP
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Mohammed Arafat/AP
TEL AVIV, Israël – In ruil voor de vrijlating door Hamas van zijn laatste groep Israëlische gijzelaars, heeft Israël in oktober bijna 2.000 Palestijnen uit de gevangenis vrijgelaten.
De meeste door Israël vrijgelaten Palestijnen waren in Gaza gearresteerd op verdenking van deelname aan vijandelijkheden tijdens de oorlog en zonder aanklacht vastgehouden, en zij werden teruggestuurd naar het gebied. Maar 250 van hen zaten lange straffen uit voor dodelijke aanvallen op Israëliërs.
Voor 154 van deze gevangenen was aan hun vrijheid een belangrijke voorwaarde verbonden: ze werden in ballingschap gestuurd en keerden nooit meer terug naar hun huizen in de Palestijnse gebieden. Ze werden naar Caïro gestuurd, terwijl hun eindbestemming nog onbekend was.
Israëlische veiligheidsexperts zeggen dat het deportatiebeleid bedoeld is om te voorkomen dat vrijgelaten gevangenen terugkeren naar militante activiteiten en een toekomstige bedreiging vormen voor de Israëliërs. Maar gevallen uit het verleden suggereren dat het beleid van deportatie van Palestijnse gevangenen naar het buitenland onbedoelde langetermijngevolgen kan hebben voor de Israëlische veiligheid.
Hamas-leiders achter de aanval van 7 oktober werden vrijgelaten gevangenen
Toenmalig hoofd van de politieke vleugel van de Palestijnse Hamas-beweging in de Gazastrook, Yahya Sinwar, sprak tijdens een protest ter gelegenheid van Al-Quds (Jeruzalem) Dag in Gaza-stad op 14 april 2023. Israëlische troepen doodden Sinwar in oktober 2024.
Majdi Fathi/Nurphoto via Getty Images
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Majdi Fathi/Nurphoto via Getty Images
Twee gevangenen die door Israël werden vrijgelaten tijdens een gevangenen-gijzelaarsruil met Hamas in 2011, kregen na hun vrijlating uiteindelijk een leidende rol bij de militante groepering, aldus de Israëlische binnenlandse inlichtingendienst Shin Bet.
Zaher Jabarin, die naar Turkije werd gedeporteerd, begon toezicht te houden op de financiële operaties van Hamas, aldus de Shin Bet in een rapport. Een andere, Yahya Sinwarwerd de Hamas-leider in Gaza die de aanval op Israël van 7 oktober 2023 orkestreerde – toen volgens cijfers van de Israëlische regering 1.144 Israëli’s werden gedood, wat leidde tot de oorlog in Gaza.
Een ander opmerkelijk geval is Saleh al-Arouri, een van de oprichters van de militaire vleugel van Hamas. Hij werd vrijgelaten uit de Israëlische gevangenis en in 2010 gedeporteerd. Nadat hij zich eerst in Syrië had gevestigd en later tussen Turkije, Libanon en Qatar verhuisde, wordt hij alom gecrediteerd voor het opbouwen van de militante netwerken van Hamas op de Westelijke Jordaanoever en het helpen plannen van de aanval van 7 oktober.
Een brein achter de gijzelingsstrategie van Hamas is nu vrij
Onder de in oktober vrijgelaten en gedeporteerde gevangenen bevinden zich degenen die verantwoordelijk zijn voor enkele van de meest beruchte aanvallen op Israëliërs in de afgelopen decennia.
Eén daarvan is Mahmoud Issa, die decennia geleden een Hamas-eenheid oprichtte die verantwoordelijk was voor het ontvoeren van Israëlische soldaten om ze te gebruiken als onderhandelingstroef om Israël ertoe aan te zetten Palestijnse gevangenen vrij te laten. Hij werd in 1993 gearresteerd en veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf, veroordeeld voor het ontvoeren en vermoorden van een Israëlische politieagent.
Een andere is Imad Qawasmeh, een Hamas-agent die in het recente akkoord naar het buitenland is gestuurd, die meer dan twintig jaar gevangen heeft gezeten in verband met een tweetal zelfmoordaanslagen waarbij in 2004 zestien Israëli’s omkwamen in de zuidelijke stad Beersheba.
Het Israëlische debat over de deportatie van Palestijnse gevangenen
Sommige Israëlische veiligheidsanalisten zeggen dat het deporteren van risicovolle gevangenen naar het buitenland beter is dan hen te laten terugkeren naar hun families en gemeenschappen in de Palestijnse gebieden. Ze beweren dat de afstand het vermogen van de vrijgelaten gevangenen vermindert om operationele rollen in militante groepen als Hamas te hervatten.
Deportatie kan ook de invloed die zij hebben op de Palestijnse gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en Gaza verminderen, waar zij anders tot verder geweld tegen Israël zouden kunnen leiden, zegt Michael Milshtein, een Israëlische expert in Palestijnse zaken aan de Universiteit van Tel Aviv en voormalig officier van de Israëlische militaire inlichtingendienst.
“Het kan beter zijn dan ze hier te hebben, vooral als het gaat om degenen die zeer ervaren en bewonderd zijn en een aanzienlijke bijdrage zullen leveren aan de terreurinfrastructuur”, zegt Kobi Michaeli, een Israëlische veiligheidsexpert bij het Institute for National Security Studies en de denktanks van het Misgav Institute.
Het effect van deportatie, vanuit Palestijns perspectief
Palestijnse familieleden kijken op een telefoon om te controleren hoe het gaat met een gevangene die werd gedeporteerd en niet met hen herenigd kon worden in het Ramallah Cultureel Paleis op 13 oktober in Ramallah, op de Westelijke Jordaanoever. Israël heeft bijna 2.000 Palestijnse gevangenen en gedetineerden vrijgelaten in ruil voor de terugkeer van Israëlische gijzelaars als onderdeel van een staakt-het-vuren-akkoord met Hamas.
Faiz Abu Rmeleh/Getty Images
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Faiz Abu Rmeleh/Getty Images
Palestijnse mensenrechtenactivisten bekritiseren de deportaties, waarmee de gevangenen onder detentievoorwaarden hebben ingestemd, als gedwongen ontheemding. Israëlische analisten verdedigen deze praktijk en zeggen dat gevangenen de keuze werd geboden om opgesloten te blijven of vrijgelaten en gedeporteerd te worden.
Volgens Qadura Fares, een ervaren pleitbezorger voor Palestijnse gevangenen en voormalig hoofd gevangenenzaken van de Palestijnse Autoriteit, werd het merendeel van de naaste familieleden van Palestijnse gevangenen door de Israëlische autoriteiten verboden om naar het buitenland te reizen om hun gedeporteerde familieleden te begroeten na de meest recente vrijlating. Fares zegt dat de families te horen kregen dat de beperking om veiligheidsredenen was.
Fares zelf werd in 1981 in Israël gevangengezet, ervan beschuldigd deel uit te maken van een militante ploeg die wapens in handen had gekregen en aanvallen had uitgevoerd, en werd in 1994 vrijgelaten naar de Westelijke Jordaanoever als onderdeel van een Israëlisch-Palestijnse overeenkomst.
“Elke gevangene droomt ervan vrij te zijn in zijn eigen omgeving, in zijn stad of dorp, tussen zijn familie en vrienden, waar mensen hem kennen en waar hij een persoonlijke en sociale status heeft”, vertelde Fares aan NPR. “Israël denkt dat het deze mensen kan distantiëren van hun thuisland om hen ervan te weerhouden hun samenlevingen te beïnvloeden, maar dat is een vergissing. Als een gevangene wordt vrijgelaten in een normale en vertrouwde omgeving, past hij zich aan en leidt hij een normaal leven.”
Maar de Israëlische binnenlandse inlichtingendienst Shin Bet suggereert anders. Een rapport van de onderzoeksafdeling van het Israëlische parlement, het Knesset Research and Information Center, citeert cijfers van Shin Bet ongeveer 75% van de Palestijnse gevangenen die in het kader van de gijzelingovereenkomst van 2011 werden vrijgelaten, keerde terug naar militante activiteiten. De cijfers houden geen rekening met gevangenen die niet meer leven.
Toen hem werd gevraagd of deportatie als een vorm van straf zou kunnen dienen, verwierp Michaeli het idee: “Ik denk dat het geen straf is als deze mensen in Doha of in Istanbul leven onder de gastvrijheid van de Qatarezen en de Turken.”
De Shin Bet heeft het verzoek van de NPR om commentaar op het deportatiebeleid van Israël afgewezen.
De impact van de recente Israëlische aanval op Hamas-leiders in Qatar
Als vrijgelaten gevangenen terechtkomen in steden als Doha, de hoofdstad van Qatar, of Istanbul en Ankara in Turkije, kunnen ze zich in ‘veilige zones’ bevinden, waardoor vrijgelaten gevangenen vrijer kunnen opereren en een toekomstige rol kunnen spelen in groepen als Hamas, legde Michaeli uit.
“Ze hebben een soort immuniteit, omdat Israël hen niet zal aanvallen, althans niet onder de huidige omstandigheden”, zei Michaeli.
Algemeen wordt aangenomen dat Israël dat wel is achter één moord van een Hamas-figuur in een Golfstaat in het verleden, maar zijn staking in september tegen Hamas-leiders in Qatar maakte de VS boos en “was een les voor Israël: je kunt niet echt iemand in Hamas vermoorden waar je maar wilt, want er is een prijs voor dergelijke acties”, zei Milshtein.
Israël zou deze personen op een later tijdstip in het buitenland kunnen achtervolgen, maar de grootschalige vrijlating van spraakmakende gevangenen zal een zware last leggen op de Israëlische inlichtingendiensten, waardoor voortdurend toezicht nodig is om toekomstige aanvallen te voorkomen, schrijft de Israëlische analist. Yoni Ben Menachem van het Jerusalem Center for Public Affairs, een conservatieve Israëlische denktank.
Ondertussen vertelde de Palestijnse ambassade in Caïro aan NPR dat de 154 gevangenen die vorige maand werden gedeporteerd, aanvankelijk waren ondergebracht in het Renaissance Cairo Mirage City Hotel, een luxe Marriott-hotel. Maar na de Dagelijkse post gemeld Op hun locatie, die het ‘Hotel Hamas’ noemden, werden ze overgebracht naar een ander hotel aan de Golf van Suez in de stad Ain Sokhna, ongeveer anderhalf uur buiten Caïro, aldus de ambassade.
Israël en Egypte hebben geen commentaar gegeven op hun uiteindelijke bestemming.
Nuha Musleh in Ramallah, Westelijke Jordaanoever, Ahmad Abuhamda in Caïro en Daniel Estrin in Tel Aviv, Israël, hebben bijgedragen aan dit verhaal.
