PAPIRI, Nigeria — De kinderen van de St. Mary Catholic School in de Nigeriaanse Papiri-gemeenschap werden uit hun slaap geschud door een luide knal bij de schoolpoort. Half slapend en verward renden ze hun slaapzalen uit, waarvan sommigen in de handen van gewapende mannen belandden.
Onyeka Chieme, een basisschoolleerling, wachtte met ingehouden adem toen de luide plof dichterbij kwam. Toen hij mannen zag die gewapend waren met geweren, herinnerde hij zich dat hij met een paar vrienden door het raam was gesprongen. De schutters zetten de achtervolging in op motorfietsen, schoten in de lucht en lieten hem en de anderen schrikken.
“Ze zeiden dat als we zouden vluchten, ze ons zouden neerschieten”, vertelde Chieme aan The Associated Press tijdens een bezoek aan zijn familie in Papiri in de noord-centrale staat Niger. Ze keken met afgrijzen toe hoe de schutters eerder een Mariabeeld en een Nigeriaanse vlag in brand staken de kinderen wegbrengen op motorfietsen en in bussen.
Chieme is een van de 303 schoolkinderen – velen van hen tussen de 10 en 17 jaar oud – en 12 leraren die op 21 november van de school werden ontvoerd tijdens een van de grootste massale schoolontvoeringen van het land. De aanval kwam dagen nadat 25 studenten onder vergelijkbare omstandigheden waren ontvoerd in de naburige staat Kebbi.
Vijftig studenten van de Nigerese staat ontsnapten in de uren die volgden op de aanval en ruim twee weken daarna werd Chieme zondag samen met 99 anderen vrijgelaten. Er worden er echter nog steeds 153 vastgehouden bij de leraren, onder wie de broer van Chieme.
De Nigeriaanse regering zei niet hoe ze werden vrijgelaten en of er verdachten waren gearresteerd. Arrestaties komen zelden voor en losgeldbetalingen zijn in dergelijke gevallen gebruikelijk, en de autoriteiten hebben vage informatie verstrekt over reddingspogingen.
‘De eerste nacht dat we daar aankwamen, dacht ik dat ze ons gingen vermoorden,’ zei Chieme vanuit zijn huis terwijl zijn ouders toekeken. “Maar hun leider zei dat we niet bang moesten zijn, het is alleen maar geld dat ze wilden. Als ze het geld zouden betalen, zouden ze iedereen vrijlaten om naar huis te gaan.”
Chieme beschreef schrijnende ervaringen tijdens de ruim twee weken in de bush, waar de ontvoerde studenten en medewerkers gedwongen werden in de open lucht te slapen. Ze werden gescheiden, zei hij, terwijl de ouderen geblinddoekt waren en hun handen vastgebonden.
Elke dag werden ze wakker op het stompe gras met voedsel en water uit een nabijgelegen rivier. Degenen die zich niet stilhielden, werden vaak geslagen en wapens waren nooit uit het zicht verdwenen, zei hij.
Af en toe vlogen vliegtuigen boven hen, en de schutters gaven hen de opdracht zich onder bomen te verstoppen om te voorkomen dat ze ontdekt werden.
“Ze willen niet dat de vliegtuigen ons zien,” zei Chieme, verwijzend naar Nigeriaanse militaire straaljagers waarvan ambtenaren zeiden dat ze bossen doorzochten op zoek naar de kinderen. Analisten zeggen dat de bendes gevangenen als schild gebruiken om te voorkomen dat ze worden gebombardeerd.
Nigeria vecht tegen meerdere gewapende groepen die in het hele land actief zijn. Daartoe behoren dodelijke religieuze sekten, waaronder Boko Haram en zijn splintergroepering, de Islamitische Staat West-Afrika, maar ook amorfe groepen die in de volksmond bandieten worden genoemd en die massaal op motorfietsen rijden om gemeenschappen aan te vallen en mensen te ontvoeren voor losgeld.
Na aanvallen betalen gemeenschappen en families losgeld aan de bandieten, soms miljoenen naira (duizenden dollars). Geen enkele groepering heeft de verantwoordelijkheid voor de Papiri-ontvoering opgeëist.
Op de dag van hun vrijlating werd de studenten volgens Chieme gevraagd een rij te vormen. Sommigen van hen, doodsbang dat het een straf betekende, renden naar de achterkant van de rij. De schutters telden de eerste honderd studenten, haalden ze uit de bush en brachten ze vervolgens over op militaire bussen.
De overige 153 en de leraren bleven achter, inclusief zijn broer, zei hij. Hun lot is niet bekend.
AP kon zijn account niet onafhankelijk verifiëren.
Schoolontvoeringen hebben de veiligheidscrises in Nigeria bepaald, waar gewapende groepen zich op scholen hebben gericht om meer losgeld en aandacht te trekken.
Bijna 1.800 schoolkinderen zijn ontvoerd bij bijna een dozijn schoolaanvallen sinds 2014, toen Boko Haram-extremisten de mondiale krantenkoppen haalden nadat ze 276 meisjes hadden ontvoerd van hun school in het noordoostelijke dorp Chibok.
Analisten zeggen dat de Nigeriaanse regering onderhandelt met gewapende groepen en losgeld betaalt voor de vrijlating van de kinderen om de verontwaardiging te temperen. Ambtenaren hebben niet toegegeven dat er losgeld is betaald.
“Als je dat doet (losgeld betaalt), moedigt het aan dat de ontvoeringen doorgaan”, zegt Aisha Yesufu, een activist en medeoprichter van de Bring Back Our Girls-beweging. De groep streeft nog steeds naar de vrijlating van bijna 100 Chibok-meisjes die sinds de aanval van 2014 zijn vastgehouden.
De ontvoeringen zijn erbij gekomen nog een zorglaag aan de ondergefinancierde onderwijssector in Nigeria. Het land heeft de hoogste populatie niet-schoolgaande kinderen ter wereld. Volgens UNICEF bevindt één op de vijf kinderen die niet naar school gaan zich in Nigeria.
In Papiri en andere delen van Nigeria die door onveiligheid worden getroffen, worden gezinnen terughoudender om hun kinderen naar school te sturen.
De terugkeer van Chieme heeft zijn familie met gemengde gevoelens achtergelaten. De ouders zijn blij dat hij terug is, maar blijven zich zorgen maken over zijn broer die nog in de bush zit.
“Als hij sterft, denk ik niet dat ik het kan overleven”, zei Anthony Chieme, zijn vader.
“Het is beter dat mijn kind sterft in mijn kamer waar ik zijn lijk en zijn graf zie dan sterven in de handen van bandieten in de bush waar je niets ziet.”
Precious Njikonye, een andere ouder, zei dat ze de school sinds de aanval van vorige maand vaak bezocht, in de hoop haar zoon ooit weer te zien. Deze week kwam haar hoop uit toen hij een van de honderd mensen was die zondag werden vrijgelaten, en dat waren ze ook herenigd.
‘Iedereen die een kind heeft… weet hoe pijnlijk het is om niet te kunnen verklaren waar het kind is’, zei ze, overweldigd door opluchting. “Ik had nooit gedacht dat ik hem nog eens zou zien.”
—-
Adetayo berichtte vanuit Lagos, Nigeria.
