Amy Lindberg vestigde zich snel in het leven bij Lejeune. Ze speelde tennis en rende tijdens haar lunchpauzes, terwijl ze door de sproeiers fladderde in de gezwollen zomers in Carolina. Maar er schuilde iets donkers onder haar voeten.
Enige tijd vóór 1953 was er een enorme pluim trichloorethyleen, of TCE, in het grondwater onder kamp Lejeune terechtgekomen. TCE is een zeer effectief oplosmiddel – een van die wonderchemicaliën uit de jaren vijftig – dat snel verdampt en alle vet oplost waarmee het in aanraking komt. Over de oorzaak van de lekkage wordt gedebatteerd, maar grunts op de basis gebruikten TCE om machines te onderhouden, en de stomerij spoot het op kledingblauw. Het was alomtegenwoordig in Lejeune en in heel Amerika.
En TCE leek ook goedaardig: je kon het over je handen wrijven of de dampen opsnuiven zonder onmiddellijke effecten te voelen. Het speelt een langer spel. Ongeveer 35 jaar lang ademden mariniers en matrozen die in Lejeune woonden onbewust verdampte TCE in wanneer ze de kraan opendraaiden. De marine, die toezicht houdt op het Korps Mariniers, ontkende eerst het bestaan van de giftige pluim en weigerde vervolgens toe te geven dat deze de gezondheid van de mariniers zou kunnen aantasten. Maar naarmate de dierenartsen van Lejeune ouder werden, begonnen kankers en onverklaarbare ziekten hen in duizelingwekkende mate te besluipen. Op de basis gestationeerde mariniers hadden een 35 procent hoger risico op het ontwikkelen van nierkanker, een 47 procent hoger risico op Hodgkin-lymfoom, een 68 procent hoger risico op multipel myeloom. Op de plaatselijke begraafplaats moest het gedeelte voor zuigelingen worden uitgebreid.
Ondertussen had Langston de rest van de jaren tachtig besteed aan het opzetten van de California Parkinson’s Foundation (later omgedoopt tot het Parkinson’s Institute), een laboratorium en behandelfaciliteit uitgerust met alles wat nodig was om eindelijk de oorzaak van de ziekte te onthullen. ‘We dachten dat we het gingen oplossen,’ vertelde Langston me. Onderzoekers verbonden aan het instituut creëerden het eerste diermodel voor de ziekte van Parkinson, identificeerden een pesticide genaamd Paraquat als een bijna chemische match met MPTP, en bewezen dat landarbeiders die Paraquat sproeiden de ziekte van Parkinson in buitengewoon hoge mate ontwikkelden. Vervolgens toonden ze aan dat identieke tweelingen de ziekte van Parkinson in dezelfde mate ontwikkelden als twee-eiige tweelingen – iets dat niet logisch zou zijn als de ziekte puur genetisch was, aangezien identieke tweelingen DNA delen en twee-eiige tweelingen niet. Ze merkten zelfs TCE op als een mogelijke oorzaak van de ziekte, zegt Langston. Elke onthulling, zo dacht het team, vertegenwoordigde een nieuwe nagel aan de doodskist van de genetische theorie van Parkinson.
Maar er was een probleem. Het Human Genome Project werd in 1990 gelanceerd en beloofde een nieuw tijdperk van gepersonaliseerde geneeskunde in te luiden. Het doel van het project, om alle genen in de mens te identificeren, was radicaal, en tegen de tijd dat het in 2000 werd voltooid, waren er veelvuldig vergelijkingen met de maanlanding. Het ontrafelen van ons genoom zou ‘een revolutie teweegbrengen in de diagnose, preventie en behandeling van de meeste, zo niet alle menselijke ziekten’, zei president Bill Clinton destijds.
Maar voor Langston en zijn collega’s zoog het Human Genome Project de lucht uit de ruimte voor milieugezondheid. Genetica werd de ‘gorilla van 800 pond’, zoals een wetenschapper het uitdrukte. “Al het onderzoeksgeld ging naar genetica”, zegt Sam Goldman, die met Langston aan het tweelingonderzoek werkte. “Het is gewoon een stuk sexyer dan epidemiologie. Het is de nieuwste gadget, de grotere raket.” Een generatie jonge wetenschappers werd getraind om genetica en genomica te beschouwen als de standaardplaats om naar antwoorden te zoeken. “Ik karakteriseer de wetenschap als een stel vijfjarigen die voetbal spelen”, zegt een andere onderzoeker. “Ze gaan allemaal waar de bal is en rennen in een kudde door het veld.” En de bal lag beslist niet bij de milieugezondheid. “Donoren willen een geneesmiddel”, zegt Langston. “En ze willen het nu.”
