LONDEN — De Eurovisie Songfestivaldat een vrolijke viering van muziek en eenheid wil zijn, wordt na vier landen geconfronteerd met de grootste crisis in zijn zeven decennia durende geschiedenis liep uit de competitie over de deelname van Israël en anderen wogen af of ze zich bij de boycot zouden aansluiten.
Spanje, Nederland, Ierland en Slovenië hebben aangekondigd dat zij in mei niet zullen deelnemen aan de wedstrijd van 2026 in Wenen, nadat de organisatoren hadden geweigerd Israël te verdrijven vanwege zijn gedrag tijdens de oorlog tegen Hamas in Gaza. IJsland overweegt of het dit voorbeeld zal volgen.
De stakingen werpen een wolk over de toekomst van wat bedoeld is als een feel-good cultureel feest, wat een klap uitdeelt aan fans, omroepen en de financiën van de wedstrijd.
Eurovisie-expert Paul Jordan zei vrijdag dat “het onwaarschijnlijk is dat we een massale uittocht zullen meemaken”, maar dat 2026 een “gespannen jaar” zal worden.
Opgericht in 1956, deels om een verbrijzeld continent na de Tweede Wereldoorlog te helpen verenigen, plaatst het Eurovisie Songfestival acts uit tientallen landen tegen elkaar om de muzikale kroon van het continent.
Openlijk politieke symbolen en teksten zijn verboden, maar mondiale spanningen hebben zich vaak opgedrongen. Rusland werd bijvoorbeeld in 2022 na zijn verdrijving verdreven grootschalige invasie van Oekraïne.
De spanningen liepen opnieuw op na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023, waarbij ongeveer 1.200 mensen omkwamen, en de daaropvolgende campagne van Israël in Gaza, waarbij meer dan 70.000 mensen om het leven kwamen. Tijdens de laatste twee Eurovisiewedstrijden waren er pro-Palestijnen protesten beide buiten de locaties en van binnen, waardoor de organisatoren gedwongen worden om door te zetten politieke vlaggezwaai.
Een aantal artiesten en landen hebben opgeroepen tot de uitsluiting van Israël, dat sinds 1973 aan het Eurovisie Songfestival deelneemt, een van de weinige niet-Europese landen die meedoen.
De in Genève gevestigde European Broadcasting Union – een groep publieke omroeporganisaties uit 56 landen die het Eurovisie Songfestival leidt – probeerde de zorgen weg te nemen door de stemregels voor wedstrijden aan te scherpen als reactie op beschuldigingen dat Israël de publieke stemming zou manipuleren ten gunste van zijn concurrent Yuval Raphael. Ze werd dit jaar tweede in de wedstrijd achter Oostenrijkse zanger JJ.
De algemene vergadering van de EBU keurde donderdag de nieuwe regels goed, maar stemde niet over de deelname van Israël. Er stond dat “een grote meerderheid van de leden” vond dat de wedstrijd “zou moeten doorgaan zoals gepland, met de aanvullende waarborgen.”
Eurovisie-directeur Martin Green zei tegen de Zweedse televisie dat de bijeenkomst opnieuw bevestigde “de overtuiging dat het Eurovisie Songfestival niet als politiek theater mag worden gebruikt. Het moet een zeker gevoel van neutraliteit behouden.”
Onmiddellijk na het EBU-besluit maakten de omroepen RTVE in Spanje, AVROTROS in Nederland, RTÉ in Ierland en het Sloveense RTVSLO bekend dat ze zich terugtrokken.
RTVE zei dat de situatie in Gaza – ondanks de recente wapenstilstand – en “Israëls gebruik van de wedstrijd voor politieke doeleinden maakt het steeds moeilijker om het Eurovisie Songfestival als een neutraal cultureel evenement te behouden.” RTÉ zei dat deelname “gewetenloos was gezien het verschrikkelijke verlies aan levens in Gaza.”
De IJslandse omroeporganisatie RUV, die had aanbevolen Israël te weren, zei dat de leiders woensdag bijeen zullen komen om te bespreken of IJsland ook zal weglopen.
De omroepen van andere landen, waaronder de Noorse NRK en de Britse BBC, verwelkomden het besluit om Israël in de competitie te houden.
“Wij steunen de collectieve beslissing van de leden van de EBU”, aldus de BBC in een verklaring. “Dit gaat over het handhaven van de regels van de EBU en over inclusief zijn.”
De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Noël Barrot zei dat zijn land tegen een culturele boycot van Israël is.
“Ik ben blij dat het Eurovisie Songfestival niet heeft toegegeven aan de druk, en dat Frankrijk op dit forum een boycot van Israël heeft helpen voorkomen”, schreef hij op X. “Ik betreur het ten zeerste dat verschillende Europese televisiezenders een andere keuze hebben gemaakt.”
De Israëlische president Isaac Herzog zei op sociaal platform X dat hij “blij” was dat Israël opnieuw zal deelnemen en hoopte dat “de competitie er een zal blijven die cultuur, muziek, vriendschap tussen naties en grensoverschrijdend cultureel begrip behartigt.”
Sommige Israëli’s zeiden dat ze blij waren dat hun land deelnam, maar vonden dat het debat om hen heen oneerlijk was.
“Ik ben blij, maar ik dans niet op straat”, vertelde Izhar Cohen, die in 1978 het Eurovisie Songfestival won, aan The Associated Press in Tel Aviv. “Het Eurovisie Songfestival zou een ontmoeting en samenzijn moeten zijn, zonder politiek van alle mensen uit alle landen”, zei hij.
Bret Katz, inwoner van Tel Aviv, zei: “Het is verschrikkelijk, verschrikkelijk om een land te verbannen en niet te begrijpen wie er op 7 oktober 2023 werd aangevallen.”
De boycottende landen zullen geen muziekact naar de wedstrijd van 2026 sturen en deze ook niet uitzenden. Dat zal waarschijnlijk het aantal kijkers verminderen van een wedstrijd die doorgaans meer dan 150 miljoen kijkers trekt.
Fans in de boycotlanden zouden nog steeds moeten kunnen kijken op digitale platforms, waaronder YouTube, en een andere Nederlandse omroep, de NPO, zei dat het de uitzending in Nederland zal uitzenden.
De boycots zijn een financiële klap voor het Eurovisie Songfestival, dat grotendeels wordt gefinancierd door de deelnemende omroepen – en voor de boycottende omroepen zelf, in een tijd waarin velen onder financiële druk staan door bezuinigingen door de overheid en de concurrentie van sociale media.
De EBU maakt niet bekend hoeveel elk land betaalt, maar tot de terugtrekkingen behoort ook Spanje, een van de “Big Five” grote marktlanden die het meest bijdragen aan de strijd.
Tot nu toe hebben meer dan twintig landen bevestigd dat ze in Wenen zullen strijden. De EBU zegt dat een definitieve deelnemerslijst vóór Kerstmis zal worden vrijgegeven.
De boycot wordt tot op zekere hoogte gecompenseerd door de terugkeer van Bulgarije, Moldavië en Roemenië naar het Eurovisie Songfestival na perioden van afwezigheid vanwege financiële en artistieke redenen.
Jordan zei dat de kijkcijfers nauwlettend in de gaten zullen worden gehouden, “en als ze aanzienlijk dalen, zal dat waarschijnlijk alarmbellen doen rinkelen.
“Maar ik denk dat de wedstrijd over het algemeen stevig is”, zei hij.
___
Keaten rapporteerde vanuit Genève. Associated Press-schrijvers Samuel Petrequin in Parijs en Paz Bar in Tel Aviv hebben bijgedragen aan dit verhaal.
