Er is een verschil, natuurlijk tussen ‘wat muziek opzetten’ en ‘naar muziek luisteren’. De eerste is gewoon een leuke manier om de stilte te verstoren terwijl je bezig bent met een of andere taak, terwijl de tweede een manier is om je mee te nemen naar een wereld van emotie en expressie. En dus volgt hieruit dat, hoewel de eerste geen uitzonderlijk kwaliteitsniveau vereist om effectief te zijn, de tweede er alle baat bij heeft zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke bedoelingen van de artiest te klinken. Voor digitale muziek is dat verliesvrije audio.
Misschien heb je de laatste tijd meer gehoord over verliesvrije audio, dankzij een groeiend aantal muziekstreamingdiensten het aanbieden ervan als onderdeel van hun abonnementen, meest recentelijk Spotify. Maar wat is lossless audio precies, hoe krijg je het en maakt het echt een verschil? Laten we erop ingaan.
Inhoud
Wat is verliesloze audio?
Met het risico dat we het voor de hand liggende zeggen: verliesvrije audio is digitale audio waarbij niets van de informatie die oorspronkelijk in de opname zat verloren is gegaan. Dit betekent niet dat het niet is gecomprimeerd; zowel lossless als “lossy” bestanden zullen een compressieproces hebben ondergaan om ervoor te zorgen dat het digitale bestand een beheersbare grootte heeft om betrouwbaar te kunnen worden gestreamd. Het is de grootte van het bestand na die compressie die bepaalt of het verliesvrij is of niet – en er zijn twee cijfers die hier relevant zijn.
Ten eerste is er de ‘sample rate’, het aantal keren per seconde dat het analoge audiosignaal wordt onderzocht terwijl het wordt omgezet in digitale informatie. Hoe hoger de bemonsteringssnelheid, hoe nauwkeuriger de digitale informatie zou moeten zijn. Een compact disc heeft bijvoorbeeld een bemonsteringssnelheid van 44,1 kHz, wat betekent dat het analoge signaal 44.100 keer per seconde wordt bemonsterd terwijl het wordt omgezet naar digitaal.
Vervolgens is er de ‘bitdiepte’, die aangeeft hoeveel van de analoge geluidsgolf elke sample van het signaal opvangt. Hoe hoger het getal hier, hoe meer van het analoge audiosignaal wordt onderzocht en hoe nauwkeuriger de transcriptie van de informatie van analoog naar digitaal. Het zorgt ook voor een groter dynamisch bereik, oftewel de afstand tussen de stilste en de luidste momenten in een opname. Compact disc maakt gebruik van 16-bits audio.
De 16-bit/44,1 kHz-resolutie die compact disc gebruikt, werd ten tijde van de ontwikkeling van de technologie erkend als het beste compromis tussen het vastleggen van zoveel mogelijk gegevens die voor het menselijk oor hoorbaar zijn en het beperken van digitale audiobestanden tot een beheersbare grootte. En dat heeft standgehouden: elk digitaal audiobestand met een resolutie van minimaal 16-bit/44,1 kHz kan worden omschreven als verliesvrij, zolang het maar is opgeslagen in een verliesvrij formaat zoals FLAC (Free Lossless Audio Codec) of zelfs op een compact disc. Alles minder dan dit (vaak anders uitgedrukt, in kbps) kan gerust ‘lossy’ worden genoemd, terwijl alles wat groter is ons meeneemt naar de sfeer van ‘hoge resolutie’ audio (wat uiteindelijk alles is wat hoger is dan cd-kwaliteit, maar over het algemeen wordt het beschouwd als alles met een bitdiepte van 24 bit of meer).
Is verliesloze audio beter dan gewone audio?
Kort antwoord: ja. Informatie is tenslotte kennis, en kennis is macht – of, in dit geval, kennis is toegang tot zoveel mogelijk audio-informatie, waardoor je muziek klinkt zoals de artiest het bedoeld heeft.
Het iets langere antwoord: ja, zolang je apparatuur gebruikt die alle informatie in een verliesvrij audiobestand kan onthullen, zal het beter* klinken dan het verliesgevende equivalent. Dit betekent alles: van uw muziekbron, hoe goed de digitale informatie wordt omgezet naar analoog, de versterking ervan en, ten slotte, de luidsprekers of hoofdtelefoons die deze naar uw oren sturen.
