Vanuit Ruslands perspectief is de weigering van Oekraïne om de voorwaarden te aanvaarden om de oorlog te beëindigen het belangrijkste obstakel voor vrede.
Volgens Kiev en veel van zijn Europese bondgenotenis het de Russische president Vladimir Poetin die een wapenstilstand in de weg staat.
Aanbevolen verhalen
lijst van 4 artikeleneinde van de lijst
Dinsdag vloog een Amerikaanse delegatie naar Rusland voor gesprekken op hoog niveau met Poetin, die achter gesloten deuren plaatsvonden en ongeveer vijf uur duurden. Tot de groep behoorden onder meer de Amerikaanse speciaal gezant Steve Witkoff en de schoonzoon van de Amerikaanse president Donald Trump, Jared Kushner.
Poetin-assistent Yuri Ushakov noemde de bijeenkomst “zeer nuttig en constructief”, maar gaf toe dat er “nog veel werk in het verschiet ligt”.
De wens van Oekraïne om lid te worden van de NAVO is een “belangrijke vraag”, zei hij, eraan toevoegend dat er “geen compromis” was bereikt over kwesties van grondgebied.
Oekraïense functionarissen vinden het standpunt van Rusland absurd, aangezien Moskou in 2022 een grootschalige aanval op Oekraïne lanceerde. Zij geloven dat Poetin geen echt belang heeft bij vrede, gezien de voortdurende bombardementen op Oekraïense steden.
“Deze onderhandelingen eindigden niet met succes, zoals verwacht, omdat ze gebaseerd zijn op fundamenteel verschillende ideeën over wat er gebeurt tussen de Amerikanen en het Kremlin”, vertelde Ilya Budraitskis, een Russische politicoloog en gastonderzoeker aan de Universiteit van Californië, Berkeley, aan Al Jazeera.
“Het vredesaanbod dat berust op de uitwisseling van gebieden, dat de Amerikanen probeerden te verkopen als het kernidee van dit plan, interesseert Poetin niet echt. Hij is geïnteresseerd in het veranderen van de hele veiligheidsstructuur in Oost-Europa.”
Oekraïne een ‘onbetrouwbare tegenhanger’: Russische analist
Maar sommigen in Rusland steunen het standpunt van het Kremlin en gebruiken daarbij soortgelijke woorden.
“De sabotage door het Kievse regime van de vooruitgang in de richting van een vreedzame oplossing, de verdraaiing van feiten en pogingen om het onvermijdelijke uit te stellen, hebben het onderhandelingsproces aanzienlijk gecompliceerd”, zegt Spartak Baranovsky, een politicoloog en lid van de in Moskou gevestigde Digoria Expert Club, een denktank wiens standpunten grotendeels overeenkomen met die van de Russische regering.
“De Oekraïense kant weigerde de Minsk-akkoorden (2014-2015) uit te voeren en verwierp vervolgens de initiële parameters van het vredesakkoord waarover in Istanbul (in 2022) werd onderhandeld. Het is echt moeilijk om een constructieve dialoog tot stand te brengen met zo’n onbetrouwbare tegenhanger”, vertelde hij aan Al Jazeera.
De Minsk-overeenkomsten waren een reeks verdragen die in 2014 en 2015 werden ondertekend om een einde te maken aan de oorlog in de Donbas, waar door Rusland gesteunde separatisten tegen de regering van Kiev vochten. Na de grootschalige invasie van 2022 hebben er verschillende ontmoetingen plaatsgevonden tussen Russische en Oekraïense afgevaardigden in Wit-Rusland en Turkije, die er allemaal niet in zijn geslaagd de vrede te verzekeren.
Hoewel de volledige details van de bijeenkomst van deze week nog niet zijn onthuld, bestaat er in Rusland enig optimisme dat het einde van de oorlog in zicht is.
Tatjana, een zakenvrouw uit Sint-Petersburg van in de zestig die weigerde haar volledige naam te geven om reacties te voorkomen, geeft Rusland de schuld van de oorlog, maar gelooft dat de Europese bondgenoten van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky hem ertoe hebben aangezet de gevechten te verlengen.
“Mijn God, wat is er met de wereld gebeurd als de enige persoon die in deze situatie rationeel lijkt te handelen Trump is, die van nature absoluut krankzinnig is?” vroeg ze.
“Nu is de situatie voor iedereen veel erger. Er moet nog een beslissing worden genomen, maar op het slagveld ligt het voordeel duidelijk aan de kant van Rusland, wat de ruwe Amerikaanse generaals net zo goed begrijpen als ieder ander.”
Dinsdag maakte Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov bekend dat Russische troepen eindelijk de strategische stad Pokrovsk in het oosten van Oekraïne hadden ingenomen, waarmee een einde kwam aan een twee jaar durende belegering. Hoewel Oekraïne ontkende dat de stad was gevallen, hebben de strijdkrachten de afgelopen maanden moeite gehad om de opmars van Rusland in verschillende regio’s een halt toe te roepen.
Onder de voorgestelde voorwaarden van een overeenkomst die wordt geopperd, is dat Oekraïne zijn troepen moet terugtrekken uit de delen van de Donbas-regio die nog niet door Rusland zijn bezet, wat een neutrale gedemilitariseerde zone zal worden, maar internationaal wordt erkend als Russisch grondgebied. Ondertussen zullen zowel het Krim-schiereiland als de Volksrepublieken Donetsk en Loehansk, die sinds 2014 onder Russische of pro-Russische controle staan, ook als Rusland worden erkend. De strijdkrachten van Oekraïne moeten worden beperkt tot 600.000 man en Oekraïne moet alle ambities om lid te worden van de NAVO laten varen, maar zijn bod op lidmaatschap van de EU zal worden overwogen.
In ruil daarvoor moet Rusland beloven geen Europese landen meer binnen te vallen, wat in zijn wetgeving moet worden vastgelegd. Er is ook een voorgestelde amnestie voor oorlogsmisdaden.
Vorige week Poetin erkend het plan “kan de basis zijn voor toekomstige overeenkomsten”, maar voegde eraan toe: “Als Oekraïense troepen de gebieden verlaten die ze bezetten, zullen we stoppen met vechten. Als ze dat niet doen, zullen we onze doelen militair bereiken.”
Tijdens het weekend herhaalden Oekraïense onderhandelaars tegenover hun Amerikaanse tegenhangers dat het opgeven van welk gebied dan ook niet op tafel lag, vertelden bronnen aan RBC-Oekraïne.
Kan Rusland nog jaren doorvechten?
“Poetin begrijpt volkomen dat Oekraïne bijna geen tijd meer heeft”, vertelde de Russische econoom Vladislav Inozemtsev, gevestigd in Washington, DC, aan Al Jazeera.
“Daarom heeft Poetin in alles veel vertrouwen. Hij heeft de tijd. Hij kan nog een jaar of twee vechten. Het probleem ligt eerder bij het Westen (en zijn wil om te vechten). Daarom is hij, ja, bereid om uit te stellen, niet totdat Oekraïne moe is en het opgeeft, (maar) totdat aan zijn voorwaarden is voldaan.”
Vóór de bijeenkomst van dinsdag verhoogde Poetin de lat met een bedreiging voor Europa.
Hij waarschuwde dat hoewel Rusland geen oorlog met Europa plant, “als Europa dat wil en wil beginnen, we er nu klaar voor zijn”.
Budraitskis van de Universiteit van Californië, Berkeley zei: “(Poetin) zal zich hierop voorbereiden, net als vóór 2022, toen hij zei dat Rusland Oekraïne niet zou aanvallen, wat het tegenovergestelde impliceert”.
Ondanks hun verschillende visies zijn Inozemtsev en Baranovsky het erover eens dat Rusland in staat is zijn oorlogsinspanningen voor onbepaalde tijd vol te houden.
“Jarenlang en met zo’n intensiteit blijven vechten is helemaal geen probleem”, aldus Inozemtsev.
“Er waren meer problemen aan het begin van de oorlog dan nu, omdat we aan het begin van de oorlog zagen dat ze moesten worden gemobiliseerd; nu betalen ze hen een vrij hoog salaris en worden er voortdurend nieuwe vrijwilligers ingezet. Bovendien hadden ze problemen met wapens, en vooral actieve commentatoren schreven dat ze binnen drie maanden zonder granaten zullen zitten. In feite wordt er nu actiever munitie geproduceerd dan vóór de oorlog.”
Inozemtsev gelooft dat “de Amerikanen nu zeer vastbesloten zijn om óf deze oorlog te beëindigen óf zich volledig terug te trekken uit alle steun aan Oekraïne.”
“Ik denk dat dit nu duidelijk aan Kiev is overgebracht”, zei hij. “En daarom zullen de Oekraïners er op de een of andere manier van overtuigd zijn… de Oekraïners begrijpen dat de Europeanen hen niet zullen redden. In die zin dat als de Amerikanen nu volledig uit dit proces stappen, Europa natuurlijk geen geld zal hebben, noch de vastberadenheid om deze zaak jarenlang voortdurend te steunen.”
Een deal zou nog steeds in het belang van Oekraïne kunnen zijn, merkte Inozemtsev op.
“Als ze zichzelf 600.000 dollar kunnen garanderen voor het leger en een pauze voor minstens een paar jaar, dan is dit in feite de oplossing voor het probleem”, zei hij.
“Poetin zal altijd een bedreiging blijven (en dus) is de hoofdtaak van het Westen het overleven van de (73-jarige) Poetin. Als er drie tot vijf jaar lang een pauze in de strijd zit, dan nadert dit al het einde van zijn leven, wat hem uiteraard minder beslissend maakt.”
Elk potentieel vredesakkoord en het opheffen van de sancties zullen gunstig zijn voor de Russische economie, maar Inozemtsev en Budraitskis betwijfelen of het leven zal terugkeren naar hoe het was vóór 2022. De samenleving zal zwaar gemilitariseerd en streng gecontroleerd blijven, voorspelden ze.
“Er kan geen vrede zijn, geen terugkeer naar een normale situatie waarin al deze maatregelen die overeenkomen met een volwaardige repressieve totalitaire dictatuur zullen worden afgeschaft, omdat we niet langer enige directe externe dreiging hebben”, zei Budraitskis.
“Dit is het ontwerp van het regime van Poetin in Rusland, hoe zijn macht is geregeld, dat er een eindeloze oorlog is, waarin de Russische elites onder de vlag worden geconsolideerd, er repressie is tegen alle andersdenkenden in het land… Dit zijn niet een soort buitengewone maatregelen die tijdelijk alleen in oorlogstijd worden ingevoerd, maar dit is hoe hij zal blijven regeren.”
Hij voegde eraan toe dat ‘oorlog in welke vorm dan ook’ tegen Oekraïne, Europa, de Baltische staten of ‘wie dan ook’ een integraal motief is van de ‘normaliteit die Poetin na 2022 in Rusland heeft gevestigd’.
“Daarom zal er een voortzetting van de oorlog op verschillende fronten plaatsvinden, zodat dit regime kan blijven bestaan”, voorspelde hij.
Sommige Russen hebben al genoegen genomen met de lange termijn.
“Totdat Amerika zijn bezettingstroepen uit de EU terugtrekt, zal de oorlog niet eindigen”, zegt Sergey Kalenik, een media-adviseur uit Moskou.
