Aanhangers van de door het leger gesteunde Union Solidarity and Development Party zwaaien met de partijvlaggen tijdens de eerste campagnedag voor de algemene verkiezingen, in Naypyitaw, Myanmar, 28 oktober.
Aung Shine Ja/AP
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Aung Shine Ja/AP
CHIANG RAI, Thailand – De militaire heersers van Myanmar plannen gespreide algemene verkiezingen die op 28 december beginnen en eind januari eindigen. Hun hoop is dat dit enige stabiliteit in het land zal terugbrengen en een einde zal maken aan het internationale diplomatieke isolement van de junta.
De stemming zal plaatsvinden ondanks een meedogenloze, aanhoudende burgeroorlog die volgde op die van het leger Staatsgreep van 2021waardoor het land in chaos terechtkomt. Sindsdien heeft het leger zonder onderscheid burgers gebombardeerd, tienduizenden in de gevangenis gegooid en miljoenen ontheemden achtergelaten. Dat zeggen hulporganisaties ruim 11 miljoen mensen worden geconfronteerd met voedselonzekerheid tegen de achtergrond van een leger dat probeert grote delen van het grondgebied terug te winnen dat sinds de staatsgreep door de oppositie is veroverd.
“Is er iemand die gelooft dat er vrije en eerlijke verkiezingen zullen plaatsvinden in Myanmar?” vroeg secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties eind oktober op een top van de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties in Maleisië. “Het is volkomen duidelijk dat in de huidige staat van conflict en rekening houdend met de mensenrechtensituatie van de militaire junta … de voorwaarden voor vrije en eerlijke verkiezingen niet aanwezig zijn.”
Om ervoor te zorgen dat de verkiezingen naar behoren verlopen, heeft het leger een nieuwe wet ingevoerd die wat zij ‘inmenging’ in het verkiezingsproces noemt, verbiedt.
Een vrouw rijdt langs reclameborden voor de verkiezingen in Pyin Oo Lwin in de regio Mandalay in Myanmar. Het leger van Myanmar heeft gefaseerde verkiezingen beloofd die op 28 december zullen beginnen.
SAI AUNG MAIN/AFP via Getty Images
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
SAI AUNG MAIN/AFP via Getty Images
Human Rights Watch zei in november dat bijna 100 mensen dat waren geweest op grond van de wet vastgehouden. Vorige week zei het leger dat dit aantal wel het geval was meer dan verdubbeldSommigen werden aangeklaagd omdat ze op sociale media kritiek hadden geuit op het verkiezingsproces, of zelfs maar de post van iemand anders ‘likten’. Velen riskeren lange gevangenisstraffen voor het in twijfel trekken van een verkiezing waarvan zelfs militair leider Min Aung Hlaing toegeeft dat deze niet zal plaatsvinden in veel omstreden of door rebellen bezette gebieden, dat is bijna de helft van het land.
De meeste westerse regeringen hebben geweigerd waarnemers te sturen en hebben de verkiezingen bestempeld als een “schijnCritici zeggen dat het leger probeert een parlement te creëren dat wordt gedomineerd door de proxypartij van het leger, de Union Solidarity and Development Party (USDP). Het is dezelfde partij die werd verwoest door de Nationale Liga voor Democratie (NLD) van Aung San Suu Kyi bij de laatste verkiezingen van 2020 – die de weg vrijmaakten voor de staatsgreep van februari 2021.
De NLD is deze keer verboden. Suu Kyi en andere partijleiders zitten nog steeds in de gevangenis. “Voor zover ik weet, zou ze dood kunnen zijn”, zei haar zoon Kim Aris onlangs vertelde Reuters. En het regime heeft de afgelopen maanden hard aangedrongen op het heroveren van gebied dat verloren was gegaan aan de rebellen, om zo zijn verkiezingskansen te vergroten.
“Na een paar jaar van catastrofale verliezen begint het leger het initiatief terug te winnen en duwt het oppositiekrachten terug in belangrijke strategische gebieden in het hele land”, zegt Morgan Michaels, veiligheidsanalist voor Zuidoost-Azië bij het International Institute for Strategic Studies (IISS) in Singapore.
De dienstplichtcampagne van het leger is één van de redenen, zegt hij, evenals het toegenomen gebruik van geavanceerde drones en de betere organisatie op het slagveld in het algemeen. Tegelijkertijd zegt hij: “De oppositiegroepen zijn ongelooflijk gefragmenteerd en hebben ook aan hun kant een aantal strategische blunders gemaakt.”
China beschouwt het leger van Myanmar als een noodzakelijk kwaad
De junta heeft ook veel hulp gekregen van de buurlanden China – een van de weinige landen die de verkiezingen steunt, samen met Rusland en, in mindere mate, buurland India. China houdt niet van het leger van Myanmar en de staatsgreep ervan, maar heeft nog meer een hekel aan de chaos die daarop volgt, zegt Yun Sun, die leiding geeft aan het China-programma in het Stimson Center in Washington, DC.
Vanuit het perspectief van Peking, voegt ze eraan toe, heeft de burgeroorlog in Myanmar de enorme infrastructuurprojecten van China in Myanmar – gas- en oliepijpleidingen – en zijn geopolitieke ambities bedreigd. “Als je aan de economische corridor China-Myanmar denkt, is het sleutelwoord hier corridor. … Myanmar is de Chinese corridor die naar Zuid-Azië, Zuidoost-Azië en ook naar de Indische Oceaan leidt. Als het land in een burgeroorlog verkeert, leidt de economische corridor China-Myanmar tot niets”, zegt Sun.
In die context, zegt ze, beschouwt China het leger van Myanmar ‘als een noodzakelijk kwaad’.
“Je kunt ze een maagzweer of een tumor noemen, een kwaadaardige aanwezigheid in de binnenlandse politiek van het land, maar het is er geweest en het gaat nergens heen”, zegt ze. “Vijf jaar burgeroorlog heeft hen niet verdreven, en de Chinezen zullen het machtsevenwicht niet zodanig doen kantelen dat het leger gedwongen zal worden eruit te treden.”
In feite die van China precies het tegenovergestelde gedaan – het onder druk zetten van etnische gewapende organisaties in het noorden om grondgebied af te staan dat op het regime is veroverd. Belangrijker nog is dat zij de grootste en best uitgeruste etnische Chinese militie heeft opgedragen te stoppen met het bewapenen van andere rebellengroepen, of anders. En dat is een probleem, zegt Michaels.
“Zonder de wapen- en munitievoorraad beschikken de oppositiegroepen gewoon niet over de vuurkracht die ze nodig hebben om grote offensieven te lanceren”, zegt Michaels. Tegelijkertijd, zegt hij, “zijn de oppositiegroepen ongelooflijk gefragmenteerd en hebben ze ook een aantal strategische blunders gemaakt.”
De vermoeidheid van de oppositie vergroot de kansen van het leger
Er is nog een factor die in het voordeel van de junta werkt: vermoeidheid. Bijna vijf jaar later begint het optimisme onder veel jongeren die zich na de staatsgreep hebben aangesloten bij de gewapende strijd tegen het leger te vervagen, aldus analist Min Zaw Oo.
“Een van de indicatoren is hoeveel van die strijders nu Thailand binnengaan en naar plaatsen als Chiang Mai verhuizen”, zegt hij. Hij suggereert dat het laat zien “hoe jonge mensen de gewapende strijd overlaten aan de buurlanden voor een beter levensonderhoud.”
Maar velen blijven zich nog steeds inzetten voor de zaak van het omverwerpen van het leger. Rebellencommandant Ko Ta Mar was vóór de burgeroorlog arts en ruilde zijn stethoscoop in voor een automatisch wapen om het leger na de staatsgreep te bestrijden. Hij zegt dat hij gefrustreerd is door het gebrek aan richting en eenheid van de oppositie.
“Er zijn goede en slechte tijden in deze revolutie”, zegt hij, maar hij gelooft ook dat het een existentieel moment is voor de bevolking van het land – hun beste kans om voorgoed een einde te maken aan de langdurige greep van het leger op de macht en de politiek. Dat is iets waar hij naar eigen zeggen nog steeds voor wil vechten, ondanks de recente tegenslagen van de oppositie.
“Als je de crisis in het land als een ziekte ziet, zijn de verkiezingen zoiets als het injecteren van steroïden bij een patiënt. De pijn kan tijdelijk worden verzacht, maar op de lange termijn zal het erger worden. Daarom wijzen wij de verkiezingen af”, zegt hij.
Maar na bijna vijf jaar oorlog, economische ontberingen en ontheemding willen veel Birmezen gewoon alles dat hoop biedt op enige verlichting, zegt David Mathieson, een ervaren Myanmar-analist. Hij zegt dat de schaduwregering van Nationale Eenheid – de politieke opvolger van de regering die bij de staatsgreep werd afgezet – faalt in de hoofden van veel burgers en burgersoldaten die tegen het leger vechten.
De regering van nationale eenheid “(heeft) geen plan”, zegt Mathieson.
“Er is een groeiend besef: het gaat niet om de verkiezingen, het gaat om wat voor soort regime en quasi-civiele regering er daarna komt”, zegt Mathieson. Veel mensen met wie hij heeft gesproken, zegt hij, zeggen tegen hem: ‘We haten het regime, maar ze hebben tenminste een plan, ze hebben een manier om ons hieruit te halen en te stabiliseren. We zien niet dat er een mooie democratische toekomst zal zijn, maar het zou iets kunnen zijn.’
De lat ligt laag, maar de lat waar het leger op gokt zou wel eens net hoog genoeg kunnen zijn om de dubbele doelstelling te bereiken: het herstellen van de orde in eigen land en het verlichten van het diplomatieke isolement in het buitenland. De tweede en derde verkiezingsronde staan gepland voor januari.
Wai Moe heeft bijgedragen aan de berichtgeving vanaf de grens tussen Thailand en Myanmar.



