Deze week stonden er chips op het menu in het Witte Huis. ‘Als je ernaar vraagt AI en chips heeft Saudi-Arabië een enorme behoefte aan rekenkracht”, aldus kroonprins Mohammed bin Salman (MBS). op een persconferentie dinsdag met president Trump, waar hij een potentiële aankoop van Amerikaanse microchips ter waarde van $ 50 miljard naar voren bracht.
Het handelsdepartement van Trump afgetekend over de export van 70.000 van dergelijke geavanceerde microchips, gemaakt door Nvidia, naar AI-bedrijven in staatseigendom in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Saoedi-Arabië. Geen wonder dat Jensen Huang, de hoogvliegende CEO van Nvidia, zich bij een groep techmagnaten – waaronder Elon Musk, Tim Cook en Michael Dell – voegde tijdens een diner ter ere van de Saoedische koninklijke familie.
Tegen de tijd dat MBS op zijn vlucht terug naar Riyad zat, kon hij al reclame maken een nieuw datacenterpartnerschap met Musk’s xAI en uitgewerkte joint ventures met bedrijven als Amazone En Cisco. De vele deals van Silicon Valley met de olierijke Golfstaten staan centraal in de zogenaamde “AI-diplomatie”: een beleidsgok dat de Verenigde Staten de toegang tot geselecteerde technologie kunnen benutten om te concurreren met de bredere economische invloed van China.
“We lopen met grote voorsprong voorop op het gebied van AI”, zei Trump stemde in tijdens de persconferentie. “China zou op de tweede plaats staan, maar wij lopen ver voorop.” In zijn regering is dit een voortdurend refrein geweest. David Sacks, zijn AI-tsaar en durfkapitalist, heeft betoogd dat de verkoop van chips “zou kunnenhet machtsevenwicht in de regio verschuiven”, zoals de AI-diplomatie van het Witte Huis “blokkeert China uit het Midden-Oosten.”
Toch is de realiteit dat de Verenigde Staten geen enkele fiche naar Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten of andere Golfstaten kunnen gooien om hen ervan te overtuigen zich los te koppelen van China. De betrekkingen tussen China en de Golf zijn al diepgeworteld, waarbij de heersers van de Golf afhankelijk zijn van Chinese toeleveringsketens om ambitieuze visies op binnenlandse economische transformatie na te streven. Dus hoewel het aanbieden van toegang tot Nvidia-chips nuttig kan zijn voor het veiligstellen van investeringen van de Golfstaten in de Verenigde Staten, zijn ze geenszins een ‘killer-app’ die gemakkelijk het Amerikaanse marktaandeel – of geopolitieke invloed – in de regio kan herstellen.
Op chips gebaseerde diplomatie
Het is gemakkelijk in te zien waarom de olierijke Arabische monarchieën naar voren zijn gekomen als de belangrijkste testcase voor AI-diplomatie.
Saoedi-Arabië, de Emiraten en andere Golfregeerders willen hun huidige rijkdommen omzetten in post-oliebronnen van inkomsten en invloed, en zo hun strategische waarde voor de wereldmachten vergroten door het routeren van de stroom van mondiale gegevens – niet alleen olie – via de Perzische Golf.
Washington wil op zijn beurt die strategische waarde benutten en de Golf gebruiken als bruggenhoofd om zich terug te trekken tegen de groeiende mondiale invloed van China, en ervoor zorgen dat Amerikaanse technologiebedrijven de computerinfrastructuur van de Golf uitbouwen en dat het kapitaal van de Golf op zijn beurt stroomt naar de Amerikaanse markten. Het achterhouden van chips aan de Golfstaten zou volgens Sacks “(deze staten) in de armen van China drijven”, helpen bij “een Huawei Belt and Road creëren” in de Golf, een verwijzing naar het technologiebedrijf.
Chinese banden
Er is echter een flagrant probleem met dit argument: de bouwstenen van de Golfheersers AI-visies worden grotendeels in China vervaardigd. Hoewel de Golfmonarchieën de economische samenwerking met China zouden kunnen bagatelliseren uit respect voor de Amerikaanse gevoeligheden, is het onwaarschijnlijk dat ze all-in zullen gaan in een tweede Amerikaanse eeuw, zonder een monumentale verandering in wat de Verenigde Staten hen te bieden hebben.
Sinds 2010 is de Chinese import uit de Golfstaten dat ook bijna verdrievoudigdook al is de import uit de Verenigde Staten nauwelijks toegenomen – en er is weinig reden om te verwachten dat deze trends in de nabije toekomst zullen omkeren, als gevolg van de neerslag van de tarieven van Trump en die van China aanhoudende groei van de productie. Dit gaat verder dan goedkope commerciële goederen en omvat ook belangrijke onderdelen van de digitale of elektrische infrastructuur mobiele telefoonnetwerken En zonnepanelen.
De Golfstaten hebben de import van halfgeleiders opgevoerd als onderdeel van investeringen in kenniseconomie-industrieën, datacentraen overheid e-diensten. De import van halfgeleiders in de VAE groeide bijvoorbeeld van ongeveer $500 miljoen aan jaarlijkse uitgaven van 2015 tot 2019 tot ruim $730 miljoen van 2020 tot 2023, waarbij ruim tweederde van de import in de laatste jaren afkomstig van Chinese bedrijven. De VAE breidden ook hun jaarlijkse import van hoogwaardige grafische chips uit tot bijna $ 1 miljard in 2023, waarbij Chinese bedrijven meer dan de helft van die waarde voor hun rekening namen.
Geopolitieke ergernis
Het is dan ook geen wonder dat de Golfstaten weerstand hebben geboden aan de druk van Washington om “zich vanuit China te richten” op het gebied van economische of zelfs veiligheidssamenwerking.
De VAE hebben Washington bijvoorbeeld herhaaldelijk geïrriteerd vanwege de nauwe banden met China beschuldigingen van het lekken van gevoelige informatie over de Amerikaanse nationale veiligheidscapaciteiten naar Chinese bedrijven. Terwijl het door de staat gerunde AI-bedrijf G42 beloofde de banden met de Chinese entiteit Huawei te verbreken als voorwaarde voor een samenwerking met Microsoft in 2024, deed het dit door zijn Chinese belangen te verkopen aan weer een ander staatsbedrijf uit de Emiraten – onder toezicht van dezelfde koninklijke Emiraten.
Saoedi-Arabië, dat over het algemeen gevoeliger is voor de opvattingen van Amerikaanse beleidsmakers over China, heeft eveneens zijn opties opengehouden met betrekking tot Peking. Saoedische entiteiten blijven partneren met het in Hong Kong gevestigde SenseTime op het gebied van de ontwikkeling en implementatie van AI, ook al blijft het bedrijf onderuit Amerikaanse sancties vanwege zijn rol bij het toezicht op Chinese Oeigoeren.
Deze afdekking weerspiegelt ook de zorgen van de Golfregeerders over de blijvende kracht van de huidige technologische voordelen van de VS. In een tijd waarin de Verenigde Staten nieuwe beperkingen opleggen aan Chinezen studenten En geleerdende VAE wel hen verwelkomen aan de Mohamed bin Zayed Universiteit voor Kunstmatige Intelligentie.
De Golfstaten zullen doen wat ze nodig hebben om de deur open te houden voor Amerikaanse technologie regelrechte omkoping – maar ze zullen rekenkracht bouwen in samenwerking met China, ongeacht wat de Verenigde Staten doen.
Kunnen ze het überhaupt bouwen?
Zet het kader van de ‘strategische concurrentie’ opzij en er komen meer praktische vragen naar voren – zoals de vraag of de Golfstaten deze projecten überhaupt kunnen bouwen en aandrijven.
Terwijl de VAE zich hebben teruggetrokken complexe projecten voorheen zou de voorgestelde Stargate-campus van 5 GW dat zijn groter dan het grootste AI-datacenter in de Verenigde Staten en omgeving 50 keer groter dan de grootste dergelijke installatie in het land. Het door Saoedi-Arabië voorgestelde datacenterpartnerschap van 500 MW met xAI van Elon Musk is groter dan dat van het land geheel geïnstalleerd vermogen op dit moment, en komt zelfs terwijl de monarchie haar stilletjes in de steek laat mislukte megaprojecten van weleer.
Zeker, de bedrijven uit Silicon Valley zullen deze deals toch willen, en – goed gestructureerd – dergelijke partnerschappen zouden de Amerikaanse invloed kunnen versterken naast de economische invloed van China in de regio. Maar voorlopig is er in ieder geval geen niveau van Amerikaanse directe investeringen of mate van technologiedeling dat de Golfstaten ertoe zal brengen zich van China af te wenden.
En dat betekent dat we harde vragen moeten stellen over hoeveel de Verenigde Staten zich kunnen veroorloven om kritische digitale infrastructuur op te zetten een geopolitieke breuklijn voor de komende generaties.
