Waarom 2026 een jaar als geen ander zal zijn voor de Indiase Zon-missie

Voor Aditya-L1, India’s eerste zonne-observatiemissie in de ruimte, zal het jaar 2026 naar verwachting een jaar als geen ander zijn.

Het is de eerste keer dat het observatorium – dat vorig jaar in een baan om de aarde werd gebracht – de zon kan observeren wanneer deze zijn maximale activiteitscyclus bereikt.

Volgens de NASA komt het ongeveer elke elf jaar voor dat de magnetische polen van de zon omdraaien – het equivalent op aarde zou zijn dat de noord- en de zuidpool van positie wisselen.

Het is een tijd van grote turbulentie. Het ziet de zon overgaan van kalm naar stormachtig en wordt gekenmerkt door een enorme toename van het aantal zonnestormen en coronale massa-ejecties (CME’s) – enorme vuurbellen die uit de buitenste laag van de zon blazen, corona genaamd.

Een CME bestaat uit geladen deeltjes en kan tot een biljoen kilogram wegen en een snelheid bereiken van maximaal 3.000 km (1.864 mijl) per seconde. Het kan in elke richting gaan, ook richting de aarde. Op topsnelheid zou het 15 uur CME duren om de afstand aarde-zon van 150 miljoen km af te leggen.

‘In normale tijden of tijden met weinig activiteit lanceert de zon twee tot drie CME’s per dag’, zegt prof. R. Ramesh van het Indian Institute of Astrophysics (IIA). “Volgend jaar verwachten we dat dit er dagelijks tien of meer zullen zijn.”

Prof Ramesh is de hoofdonderzoeker van de Visible Emission Line Coronagraph, of Velc – het belangrijkste van de zeven wetenschappelijke instrumenten op Aditya-L1 – en houdt de gegevens die het verzamelt nauwlettend in de gaten en decodeert.

Het bestuderen van CME’s is een van de belangrijkste wetenschappelijke doelstellingen van India’s eerste zonnemissie, zegt hij. Ten eerste omdat de uitstoten de mogelijkheid bieden om meer te weten te komen over de ster in het centrum van ons zonnestelsel, en ten tweede omdat activiteiten die plaatsvinden op de zon de infrastructuur op aarde en in de ruimte bedreigen.

CME’s vormen zelden een directe bedreiging voor het menselijk leven, maar beïnvloeden wel het leven op aarde door geomagnetische stormen te veroorzaken die invloed hebben op het weer in de nabije ruimte, waar bijna 11.000 satellieten, waaronder 136 uit Indiazijn gestationeerd.

“De mooiste manifestaties van een CME zijn aurora’s, wat een duidelijk voorbeeld is van het feit dat geladen deeltjes van de zon naar de aarde reizen”, legt prof. Ramesh uit.

“Maar ze kunnen ook alle elektronica van een satelliet defect maken, elektriciteitsnetwerken platleggen en weer- en communicatiesatellieten beïnvloeden.”

De krachtigste zonnestorm ooit geregistreerd was de Carrington-evenement in 1859, waardoor telegraaflijnen over de hele wereld werden uitgeschakeld. Recentere gebeurtenissen vonden plaats in 1989, toen een deel van het elektriciteitsnet van Quebec uitviel knock-outwaardoor zes miljoen mensen negen uur lang zonder stroom zitten. In november 2015 zonneactiviteit verstoord luchtverkeersleiding, wat tot chaos leidde in Zweden en enkele andere Europese luchthavens.

In februari 2022, Dat heeft NASA gemeld dat een CME ertoe had geleid dat 38 commerciële satellieten verloren waren gegaan.

Professor Ramesh zegt dat als we in staat zijn om te zien wat er gebeurt op de corona van de zon en in realtime een zonnestorm of een coronale massa-uitstoting kunnen waarnemen, de temperatuur bij de oorsprong ervan kunnen registreren en het traject ervan kunnen volgen, dit kan werken als een waarschuwing vooraf om elektriciteitsnetwerken en satellieten uit te schakelen en uit de gevarenzone te verwijderen.

Er zijn andere zonnemissies die naar de zon kijken, maar Aditya-L1 heeft een voordeel ten opzichte van andere, waaronder het Solar and Heliospheric Observatory dat gezamenlijk is gestuurd door NASA en Esa (European Space Agency), als het gaat om het kijken naar de corona.

“De coronagraaf van Aditya-L1 heeft de exacte grootte waarmee hij de maan bijna kan nabootsen, de fotosfeer van de zon volledig bedekt en een ononderbroken zicht geeft op bijna de hele corona, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar, zelfs tijdens eclipsen en occultaties”, zegt prof. Ramesh.

Met andere woorden, de coronagraaf gedraagt ​​zich als een kunstmatige maan en blokkeert het heldere oppervlak van de zon, zodat wetenschappers voortdurend de zwakke buitenste corona kunnen observeren – iets wat de echte maan alleen doet tijdens verduisteringen.

Bovendien is dit de enige missie die uitbarstingen in zichtbaar licht kan bestuderen, waardoor de temperatuur en warmte-energie van een CME kan worden gemeten – belangrijke aanwijzingen die laten zien hoe sterk een CME zou zijn als deze richting de aarde zou gaan, zegt prof. Ramesh.

Ter voorbereiding op de piekperiode van de zonneactiviteit van volgend jaar heeft het IIA samen met de NASA de gegevens bestudeerd die het verzamelde van een van de grootste CME’s die Aditya-L1 tot nu toe heeft geregistreerd.

Het ontstond op 13 september 2024 om 00:30 GMT, zegt prof. Ramesh. De massa was 270 miljoen ton; de ijsberg die de Titanic tot zinken bracht was 1,5 miljoen ton, zegt hij.

Bij de oorsprong was de temperatuur 1,8 miljoen graden Celsius en de energie-inhoud was gelijk aan 2,2 miljoen megaton TNT – ter vergelijking: de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki waren respectievelijk 15 kiloton en 21 kiloton.

Hoewel de cijfers het ongelooflijk groot laten klinken, beschrijft professor Ramesh het als een “middelgrote”.

De asteroïde die de dinosaurussen op aarde wegvaagde was 100 miljoen megaton groot en tijdens de maximale activiteitscyclus van de zon, zegt hij, konden we CME’s zien met een energie-inhoud die gelijk was aan zelfs meer dan dat.

“Ik beschouw de CME die we hebben geëvalueerd als zijnde opgetreden toen de zon zich in de normale activiteitsfase bevond. Dit vormt nu de maatstaf die we zullen gebruiken om te evalueren wat ons te wachten staat wanneer de maximale activiteitscyclus plaatsvindt”, zegt hij.

“De lessen die we hieruit trekken zullen ons helpen bij het uitwerken van de tegenmaatregelen die we moeten nemen om satellieten in de nabije ruimte te beschermen. Ze zullen ons ook helpen een beter begrip te krijgen van de ruimte nabij de aarde”, voegt hij eraan toe.

Volg BBC News India op Instagram, YouTube, Twitteren En Facebook.