Steeds meer Oegandese mannen vragen om een ​​DNA-vaderschapstest, vaak met hartverscheurende resultaten

NABUMALI, Oeganda — Een van de gevoeligste familiegeschillen die Moses Kutoi bemiddelt, zijn de geschillen waarbij overstuur mannen betrokken zijn die zich afvragen waarom sommige daarvan bestaan hun kinderen lijken niet op hen.

Voor de Oegandese Als clanleider afgestemd op de wijsheid van zijn voorouders is de zaak taboe en mag deze nooit met anderen worden besproken. Toch voelt Kutoi zich genoodzaakt tussenbeide te komen in de hoop huwelijken te redden die soms gewelddadig worden en op het punt staan ​​kapot te gaan.

“Zelfs ik lijk niet op mijn vader”, zei de clanleider onlangs tegen een ongelovige man die hij hielp.

Vaderschap is in dit Oost-Afrikaanse land een belangrijke geloofsbeproeving geworden nu DNA-testen op grotere schaal beschikbaar komen, deels aangewakkerd door gepubliceerde rapporten van bekende Oegandezen die uiteindelijk ontdekten dat zij niet de biologische vaders waren van sommige van hun kinderen.

De kwestie is zo verhit geraakt dat geestelijken en traditionele leiders nu aandringen op tolerantie en een terugkeer naar het soort Afrikaanse leringen waar dorpsoudsten als Kutoi zeggen voor te staan.

Tijdens de kerstdienst van vorig jaar haalde de Anglicaanse aartsbisschop van Oeganda, Stephen Kaziimba, het voorbeeld aan van de maagdelijke geboorte van Jezus – de basis van het christelijk geloof – in een preek waarin hij DNA-testen onder de gelovigen wilde ontmoedigen.

“Je neemt DNA en je ontdekt dat van de vier kinderen er maar twee van jou zijn”, waarschuwde hij. ‘Dus zorg gewoon voor de kinderen zoals ze zijn, zoals Jozef deed.’

Het ministerie van Binnenlandse Zaken beheert een door de overheid geaccrediteerd laboratorium dat op bevel van de rechtbank onderzoeken uitvoert. Er staat dat het aantal mannen dat op zoek is naar vrijwillige DNA-testen de laatste tijd enorm is gestegen, met vaak “hartverscheurende” uitkomsten.

“Ongeveer 95% van degenen die voor DNA-tests komen, zijn mannen, maar meer dan 98% van de resultaten laat zien dat deze mannen niet de biologische vaders zijn”, vertelde Simon Peter Mundeyi, een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken, in juli aan verslaggevers.

Zijn advies aan mannen was om geen DNA-bewijs van vaderschap te zoeken ‘tenzij je een sterk hart hebt’, zei hij.

Overal in Oeganda zijn DNA-testcentra ontstaan, met agressieve reclame door klinische laboratoria op de radio en in de openbare ruimte. Bij sommige passagierstaxi’s in Kampala, de Oegandese hoofdstad, zijn de achterruiten beplakt met advertenties voor faciliteiten die DNA-testen aanbieden.

In Nabumali, een klein stadje waar Kutoi burgemeester is, kunnen de meeste gezinnen zich geen DNA-testkosten veroorloven, die hoger zijn dan $200 bij het enige particuliere laboratorium dat is uitgerust om dergelijk werk te doen in de nabijgelegen stad Mbale.

De stellen die de hulp van Kutoi zoeken, kunnen elkaar nauwelijks tolereren tegen de tijd dat ze hem benaderen. Hij probeert de spanning te verzachten met zelfspot en door zijn eigen ervaringen met het taboe-onderwerp te delen. Kutoi wijst er graag op dat hij, hoewel hij niet op zijn vader lijkt, toch werd uitgekozen als erfgenaam van de familie, waardoor hij een clanleider onder het Bagisu-volk kon worden.

Als een man in het verleden publiekelijk sprak over vaderschapsproblemen, kwamen gemeenschapsoudsten bij hem op bezoek. Hij zou gestraft kunnen worden, inclusief het betalen van een boete, zei Kutoi.

“Het is niet de bedoeling dat je uitspreekt dat ik vermoed dat dit kind niet van mij is”, zei Kutoi, eraan toevoegend dat dronken zijn geen excuus was voor een dergelijke uitspraak.

Tegenwoordig draaien veel vaderschapsgeschillen in Oeganda om de verdeling van eigendommen nadat de patriarch van de familie is overleden, maar ook tijdens echtscheidingsprocedures waarbij de partneralimentatie wordt betwist.

In de meest prominente recente zaak bleek uit door de rechtbank bevolen DNA-onderzoek dat een rijke academicus in Kampala niet de vader was van een van deze drie kinderen. Deze zaak heeft veel aandacht gekregen in de lokale pers, wat onderstreept dat vaderschap een probleem is dat een breed scala aan gezinnen treft.

Eerwaarde Robert Wantsala, predikant van een kleine Anglicaanse parochie in het oostelijke district Mbale, sprak over de reeks meningsverschillen over vaderschap waarmee hij te maken heeft gehad. Hij herinnerde zich een vrouw die het DNA van de zoon van haar overleden echtgenoot had laten testen voordat hij als begunstigde van een nalatenschap kon worden beschouwd, twee mannen die ruzie hadden over een kind waarvan elk dacht dat het van hem was, en een man die zijn volwassen zoon vertelde dat hij een DNA-test wilde omdat hij zich niet als een familielid gedroeg.

“De man zei tegen zijn zoon: ‘Dit personage zit niet in mijn familie’”, zei Wantsala, herinnerend aan een incident uit 2023.

De zoon reageerde krachtig en won de goedkeuring van zijn gemeenschap door zijn vader te vertellen dat hij zou instemmen met een test ‘op voorwaarde dat je mijn (dode) moeder uitnodigt’.

Wantsala herhaalde het advies van Kaziimba, de anglicaanse primaat, en zei dat hij altijd tegen twijfelende mensen zegt dat ze de zaak aan God moeten overlaten.

‘Als ze komen, op welke manier ze ook komen, zijn kinderen kinderen’, zei hij. “Een kind dat thuis geboren wordt, dat is jouw kind. Zelfs in de Afrikaanse traditie was dat zo.”

De mannen die DNA-testen aanvragen zonder na te denken over de gevolgen, verspillen hun tijd, zei Kutoi.

“Voor ons wisten ze dat het kind hoe dan ook van jou was”, zei hij, sprekend over de traditionele Afrikaanse samenleving.

Het verloochenen van kinderen was ongehoord, hoewel van sommige mannen bekend was dat ze discreet maatregelen namen, zoals het aanbieden van een landerfenis aan de betwiste zoon ver verwijderd van het voorouderlijk terrein waar de erfgenaam zou worden geïnstalleerd, zei Kutoi.

Andere religieuze leiders hebben counselingsessies georganiseerd.

Andrew Mutengu, predikant van Word of Faith Ministries in Mbale, zei dat vaderschap een terugkerend onderwerp is in veel geschillen die hij bemiddelt onder zijn 800 gemeenteleden.

Vorige maand hielp hij de vrouw van een rijke zakenman wiens jonge dochter werd opgeëist door een ex-vriend, een plaatselijke kapper. Nadat de vrouw bekende dat ze ontrouw was geweest, ontbood Mutengu de kapper, die ermee instemde zijn bewering in het belang van het kind niet langer openbaar te maken.

“Hij gaat rond en opschept dat ‘ik de vader ben'”, zei hij over de kapper. “Het veroorzaakte eigenlijk problemen omdat deze vrouw in een huis woont met een andere man die eigenlijk de bekende echtgenoot is.”

Mutengu zei dat hij gelooft dat meer mannen in zijn gemeenschap een DNA-test zouden willen doen als het goedkoper zou zijn, ongeacht de oproepen van de geloofsleiders.

Zelfs Kutoi klonk twijfelachtig toen zijn 29-jarige zoon onlangs op een middag het terrein overstak bij hun huis in Nabumali. De zoon heeft een lichte huidskleur en is groter dan zijn vader, die van de gelegenheid gebruik maakte om een ​​mop te vertellen.

“Je zag deze lange jongen. Dat is mijn zoon”, zei hij. “Als je naar hem keek, leek hij dan op mij?”

___

Religieverslaggeving van Associated Press krijgt steun via de AP’s samenwerking met The Conversation US, met financiering van Lilly Endowment Inc. De AP is als enige verantwoordelijk voor deze inhoud.