“Captain America: The Winter Soldier” is de beste film over de patriottische superheld van Chris Evans tot op heden. De door Joe en Anthony Russo geregisseerde actiefiguur is rauw, intens en gevoed door wantrouwen jegens de staat, waardoor het een van de meer tot nadenken stemmende inspanningen van het Marvel Cinematic Universe is. Elk personage is onbetrouwbaar en mogelijk betrokken bij een door Hydra georkestreerde samenzwering die SHIELD is geïnfiltreerd, waarbij de corrupte politicus van Robert Redford, Alexander Pierce, aan de touwtjes trekt.
De Marvel-rol van Redford voelt als een terugkeer naar zijn werk in de samenzweringsthrillers uit de jaren zeventigwat zo ontworpen was. Tijdens het maken van de film lieten de Russen zich inspireren door Sydney Pollacks ‘Three Days of the Condor’, een thriller uit 1975 die vaak wordt genoemd als een van de beste spionagefilms aller tijden. Daarin speelt Redford Joseph Turner, een CIA-analist die merkt dat hij het doelwit is van huurmoordenaars – en zijn eigen kant zou erbij betrokken kunnen zijn. In een interview uit 2014 met Fandangoverklaarde Joe Russo dat hij en zijn broer hun film ‘Three Days of Captain America’ noemden, en voegde eraan toe: ‘We zijn veel creatieve schuld verschuldigd aan ‘Three Days of (the) Condor.’
Net als Redfords personage in ‘Three Days of the Condor’, ziet Cap’s avontuur hem elke keer het gevaar moeten bevechten terwijl hij een duister politiek mysterie ontrafelt. Hij werkt ook samen met Black Widow (Scarlett Johansson), wat een beetje lijkt op een ‘Condor’-verhaallijn waarin Joseph een bondgenoot vindt in Kathy Hale (Faye Dunaway) nadat hij haar gegijzeld heeft. Dat gezegd hebbende, er zit zoveel meer in de paranoïde thriller van Pollack dan alleen de film die de inspiratie vormde voor ‘Captain America: The Winter Soldier’.
Three Days of the Condor is een paranoïde meesterwerk
“Three Days of the Condor” werd uitgebracht in de nasleep van het Watergate-schandaal, waarbij, kort samengevat, meerdere overheidsmedewerkers naar de gevangenis werden gestuurd wegens het bespioneren van de Democratische Partij. De Republikeinse president Richard Nixon werd ervan beschuldigd de samenzwering naderhand te hebben verdoezeld, wat uiteindelijk tot zijn aftreden leidde. De film van Sydney Pollack kanaliseert de sociaal-politieke zorgen die voortkwamen uit het schandaal, terwijl hij tegelijkertijd een meeslepend mysterieverhaal vertelt dat doordrenkt is van spanning en paranoia.
Politieke relevantie is cool en zo, maar ‘Three Days of the Condor’ scoort ook punten voor het benadrukken van de niet-glamoureuze kant van overheidsinstanties. De CIA-analist van Robert Redford is geen spion van het type James Bond of Jason Bourne. In plaats daarvan besteedt hij zijn werkdagen aan het lezen van boeken om informatie te vinden die de inlichtingeninspanningen van de Verenigde Staten kan ondersteunen. Joseph kan zichzelf zeker redden in een gevecht, maar hij is een underdog die overleeft door wanhopig en vindingrijk te zijn. Daarentegen is Max von Sydow als de slechterik van de film, Joubert – een angstaanjagende, maar toch vreemd charmante, huurmoordenaar die niet bedreigend is – zeer bekwaam in het doden.
Meer dan wat dan ook is ‘Three Days of the Condor’ een masterclass in het creëren van spanning, paranoia en ongemak. Een groot deel van het verhaal speelt zich af op klaarlichte dag, dus postbodes en andere ogenschijnlijk normale mensen worden afgeschilderd als potentiële bedreigingen voor Josephs welzijn. Je krijgt echt de indruk dat de hele wereld erop uit is om onze held te pakken te krijgen, en dat niet weten wie je kunt vertrouwen, draagt alleen maar bij aan het gevoel van angst en angst. Paranoïde zijn heeft nog nooit zo goed gevoeld, wat een bewijs is van de kracht van ‘Three Days of the Condor’.
