Recensie ‘Put Your Soul on Your Hand and Walk’: Een Palestijnse dichter brengt hoop

Er zullen nog lang verhalen worden verteld over wat de inwoners van Gaza de afgelopen jaren hebben doorstaan, en films zullen deel uitmaken van die ontzorging. Dit voorjaar geloofde de Iraanse filmmaker Sepideh Farsi dat ze een uniek waardig portret van de ervaring van een Palestijnse vrouw zou onthullen toen het filmfestival van Cannes haar documentaire ‘Put Your Soul on Your Hand and Walk’ accepteerde, die haar jaar vol pittige videochats met de positief ingestelde 25-jarige fotojournalist en dichter Fatma Hassona omvatte. De dag na het nieuws in Cannes werden Hassona en haar familie gedood door een Israëlische raket.

Het is niet ongehoord dat een voltooide film van de ene op de andere dag iets heel anders wordt. Maar wat stilletjes wonderbaarlijk is aan ‘Put Your Soul on Your Hand and Walk’, gezien het extra tragische gewicht ervan, is wat de kracht van Hassona’s persoonlijkheid en Farsi’s filmkeuzes nog steeds weten te doen: spreken over wat onuitsprekelijk mooi is aan ons menselijk vermogen tot hoop en verbinding.

In haar openingsverhaal legt Farsi uit hoe ze op zoek was naar een manier om Gaza binnen te komen om het buiten de berichten in de media te begrijpen. Fysiek bleek dat onmogelijk, maar via een bevriende vluchteling werd ze in april 2024 met Hassona verbonden. In hun eerste videogesprek, dat Farsi, destijds in Caïro, opnam met een aparte smartphone, verdrijft Hassona’s stralende gezicht onmiddellijk elk idee dat alle Palestijnen in een verslagen staat moeten leven te midden van meedogenloze bombardementen. Op de vraag hoe ze zich voelt, zegt Hassona – die de dag ervoor net getuige was geweest van een enorme explosie –: “Ik ben trots.” Met ongedwongen lichtheid verzekert ze Farsi dat ze hun leven zullen blijven leiden en zullen blijven lachen, dat ze ‘bijzondere mensen’ zijn. Ze weet dat het er elke dag om draait om zichzelf er niet aan te laten wennen. De titel van de documentaire is Hassona’s beschrijving van wat ze doet als ze haar huis verlaat.

Je gelooft haar. Die glimlach met een hoog wattage wordt geregistreerd als het tegenovergestelde van een bom. Maar het is ook gemakkelijk om Farsi’s diepgewortelde cynisme over de stand van zaken op te merken, nadat ze ooit als tienerdissident gevangen had gezeten in de jaren na de Islamitische Revolutie van haar land, nu in ballingschap. In haar voice-over beschrijft Farsi de ontmoeting met Hassona alsof ze een spiegel tegenkomt, waarbij ze zich realiseert “hoezeer onze levens worden bepaald door muren en oorlogen.”

Farsi-draden in veel van Hassona’s foto’s. De beelden van het dagelijkse leven te midden van verwoestingen en puin – kinderen, fietsers, arbeiders, wasgoed dat op hoge verdiepingen aan het drogen is in een half verwoest gebouw – duiden op een onblusbare vlam die voortduurt tijdens een doodscampagne.

Hoewel Farsi weet hoe ze om details over haar leven in Gaza moet vragen, is de sfeer niet die van interviews die worden afgenomen om een ​​film te maken, maar een oprechte nieuwsgierigheid en warmte, waarbij de eb en vloed van echte interactie waar mogelijk wordt vastgelegd. Ondertussen kunnen oorlog, politiek en falend leiderschap worden opgevangen in korte intermezzo’s van nieuwsberichten op de Farsi-televisie. Maar ze worden altijd kort gehouden, alsof ze willen zeggen: ik hoor het liever van mijn vriend die het naleeft.

Hassona’s gezicht wordt ons zo bekend dat we kunnen zien wanneer haar opgewekte karakter moeilijk te handhaven is. Maar haar energie en hoop voelen nooit als uitputtende hulpbronnen. “Ik wil op een normale plek zijn!” flapt ze eruit in een van hun laatste gesprekken, bijna alsof ze een muzikale hoofdrolspeler is die op het punt staat te gaan zingen. Maar Hassona kreeg nooit meer dan een eerste act.

Het Farsi geeft het einde niet aan: slechts spaarzaam geformuleerde tekst na getuige te zijn geweest van hun laatste gesprek, gevolgd door een video die Hassona door haar verwoeste stad had laten rijden, op de een of andere manier gegrondvest in een tastbare, eeuwige alledaagsheid. Je zult verlies voelen, maar het nabeeld van het geloof van deze bijzondere vrouw in het vinden van licht zal branden.