Boekrecensie
Als u boeken koopt die op onze site zijn gelinkt, kan The Times een commissie verdienen Boekwinkel.orgwaarvan de vergoedingen onafhankelijke boekhandels ondersteunen.
In 2024, in een verhaal dat ik voor deze krant schreef over een glamoureus evenement in LA, heb ik ‘The Color Purple’-ster Cynthia Erivo genoemd.’ Mijn redacteur verwijderde de beschrijving en merkte op: “Iedereen weet wie Cynthia Erivo is.”
Het was misschien nooit zo geweest. In haar eerste boek, “Gewoon meer,” In een magere memoires, doorspekt met stukjes nuchter advies, herinnert Erivo zich stralend haar jeugd in het uiterst diverse Zuid-Londen, waar haar Nigeriaanse immigrantenmoeder Cynthia en haar jongere zusje opvoedde in een maisonnette ‘waar alles ineengekrompen was omdat het zo’n klein gebouw was.’ In plaats van te treuren over de ontberingen van het opgroeien met een werkende alleenstaande moeder en een afwezige vader, drukt Erivo in ‘Simply More’ haar dankbaarheid uit voor het ‘soort verzonnen gezin’ dat haar buren van vele talen vormden. “Ik heb zoveel over de wereld geleerd in die kleine ruimte”, schrijft ze, en beschrijft “een verbazingwekkende, boeiende mix van culturen die mij tot op de dag van vandaag beïnvloedt.”
“Simply More” onderzoekt de mijlpalen die Erivo heeft geleefd en de lessen die ze heeft geleerd tussen haar geboorte in 1987 en juni 2025, wanneer we haar op 38-jarige leeftijd ontmoeten en zich voorbereiden om de hoofdrol te spelen in “Jezus Christus Superster” in de Hollywood Bowl. Tegen die tijd heeft Erivo een Emmy, een Grammy en een Tony gewonnen, en is ze genomineerd voor een Oscar. Ze heeft verschillende singles en twee soloalbums uitgebracht. Ze maakte haar debuut op Broadway in 2015-2017 als Celie in ‘The Color Purple’. Ze speelde Harriet Tubman in de film ‘Harriet’ uit 2019, Aretha Franklin in de tv-anthologiereeks ‘Genius: Aretha’ uit 2021,” en, het meest bekend, Elphaba in “Wicked” (2024).
Toen ze in 2025 als Jezus werd gecast, slaagden Erivo’s prestaties er niet in haar, een vreemde zwarte vrouw, te beschermen tegen controverses die vooral werden aangewakkerd door christelijke conservatieven. Fox News-commentator Pastoor John K. Amanchukwu Sr. noemde Erivo “te KAL, te BRUIN en te BI om Jezus te spelen” op sociale media. Dit dispuut wijst mij er maar weer eens op”, schrijft de veerkrachtige Erivo in “Simply More”, “dat ik soms gewoon meer ben dan veel mensen verwachten of willen.”
Cynthia Erivo in het Los Angeles County Museum of Art.
(Monica Schipper / FilmMagic via Getty Images)
“Misschien ben jij hetzelfde?” vraagt ze aan de lezer. “Wij, die net iets meer zijn dan anderen, zijn … bereid om diep, van ganser harte en authentiek onszelf te zijn.”
Door je leven te bevolken met even uitgebreide zielen, adviseert Erivo, wordt het gemakkelijker om ‘te veel’ te herformuleren als ‘gewoon meer’. Er is veel thee gemorst over de aard van Erivo’s nauwe band met haar ‘Wicked’ tegenspeler, Ariana Grande, waaronder een vals bericht dat ging viraal en noemde hun relatie een ‘niet-halfnieuwsgierige semi-binaire relatie’. In “Simply More” vestigt Erivo het record, nou ja, direct. “Voordat Wicked echt van start ging, hebben Ariana en ik… ons toegewijd om elkaar te beschermen en voor elkaar te zorgen tijdens dit proces. We waren vastbesloten… om op elkaars sterke punten voort te bouwen, elkaar aan te moedigen, om te zien of we, net als onze stemmen, meer konden worden dan de som der delen.”
Erivo volgt dit vignet en vele anderen met vragen die de lezer bij het gesprek betrekken. “Is er iemand in je leven met wie je een pact kunt sluiten, waar je voor kunt zorgen, aardig voor kunt zijn, die je kunt steunen?” schrijft ze. “Het leven is al moeilijk genoeg. Zet je in om iemand anders te helpen, en laat die persoon zich inzetten om jou te helpen.”
Wat er ook gebeurt, zegt Erivo: “We kunnen ons er niet door laten weerhouden door de oordelen van anderen te geven wat we op deze aarde willen geven. Degenen die bang zijn om de volheid van hun eigen menselijkheid te benaderen, worden vaak bedreigd door degenen onder ons die dat niet doen. We kunnen ons daardoor niet laten tegenhouden.”
Op het eerste gezicht zijn er overeenkomsten tussen Cynthia Erivo en een publieke intellectueel Maggie Nelson lijken beperkt te zijn tot hun gedeelde seksuele geaardheid (beide identificeren zich als queer) en de publicatiedata van hun nieuwe boeken eind 2025. De samenvloeiingen verdienen een diepere blik.
Net als Erivo is Nelson een glanzende ster aan een uitgestrekte hemel. Nelson blinkt uit in meerdere kunstvormen en staat ook bekend om het buiten de lijntjes kleuren. Winnaar van de Nationale Boekcritici Circle Awardde ontvanger van Guggenheim, MacArthur, En Nationaal Fonds voor de Kunsten Fellowships naast vele andere prijzen, schrijft Nelson poëzie, autobiografie, kunstkritiek en feministische, queer- en identiteitstheorie, en bedient haar fans vanuit een overvloedige combinatie van kritische En commercieel succes.
In “The Slicks: Over Sylvia Plath en Taylor Swift,” Nelson nodigt haar lezers uit om een ander vreemd artistiek koppel te overwegen, die er beiden ook van beschuldigd zijn “te veel” te zijn op het gebied van hun productiviteit, het gemeenschappelijke thema van hun werk (de intieme levens van vrouwen), en in de eer die ze claimen voor wat ze doen. “Vrouwen hoeven er nauwelijks aan te worden herinnerd dat er voor elk gebroken record, elke afgenomen vrijheid, elk stukje macht dat wordt uitgeoefend, er iemand is die graag wil heel veel om ze weer op hun plaats te zetten.”
Plath en Swift, zo betoogt Nelson, zijn beoordeeld op basis van ‘hetzelfde script dat vrouwelijke overvloed, personalisme en ambitie letterlijk millennia lang heeft begroet’.
De New York Times, schrijft Nelson, is één van de daders van dat script. “De Tijden stelde de vraag: ‘Zal Swift ooit vrijwillig uit de schijnwerpers stappen?’ alsof het aanschouwen van een vrouw in volle flow en kracht steevast de fantasie opriep van haar onvrijwillige verwijdering van het toneel.”
Auteur Maggie Nelson.
(Sophie Bassouls / Sygma via Getty Images)
“De bespotting van het persoonlijke – vooral met betrekking tot vrouwen – als een politiek, esthetisch en ethisch verrotte bron van kunst is moeilijk bij te houden, aangezien het elke tien jaar of twee in nieuwe kleren verschijnt.” Zoals het succes van Taylor Swift duidelijk maakt: ze is de rijkste vrouwelijke muzikant op aarde: “(Een paar knorrige critici doen dat niet) dicteren de voorwaarden voor de ontvangst van Swift. Haar fans doen dat ook, en haar fans zijn dol op de overvloed. Voor hen bestaat er niet zoiets als ’te veel’.”
Nelson vindt nog andere belangrijke overeenkomsten tussen Swift en Plath. “Beide getuigen van een bijna bovenmenselijk vermogen om onder grote druk te presteren of te creëren, zij het in verschillende variëteiten… Terwijl critici van verschillende voorkeuren doorgaan met hun afkeer, blijven lezers en luisteraars overal aangetrokken tot diep persoonlijk werk.”
In zijn betoog tegen de literaire vrouwenhaat die ‘Slicks’ aan het licht brengt en waartegen wordt geprotesteerd (de boektitel is de term in de tijdschriftindustrie voor ‘slick’, in tegenstelling tot ‘pulp’-tijdschriften waarin Plath werd gepubliceerd), heeft Nelson grote bewondering voor het dynamische duo dat het onderwerp van het boek is. ‘In de loop van haar korte leven’, schrijft Nelson, ‘bevatte Plaths (werk) een grote hoeveelheid poëzie, één gepubliceerde roman en een andere die naar verluidt vernietigd zou zijn, korte verhalen, brieven, dagboeken, kinderboeken en meer… Ondertussen gaat de stroom van Swift door: recordbrekend, alomtegenwoordig, zijn eigen versie van onstuitbaar.’
Op dezelfde manier zal de lezer waarschijnlijk het dynamische duo Erivo en Nelson fel bewonderen. Hoe dissonant deze auteurs en hun krachtige boeken ook lijken, ik vond het waardevol om ze samen te lezen. Erivo stelt de centrale vraag vanuit het innerlijke perspectief; Nelson bekijkt het door een sociologische, historische lens. Maar de vraag die wordt opgeworpen door de twee vrouwelijke kunstenaarsparen die hier worden onderzocht – Erivo en Nelson, Plath en Swift – is dezelfde. Hoe kunnen vrouwen van alle overtuigingen, genres, beroepen, geslachten, achtergronden, rassen, persoonlijkheden en sociale statussen de ijzige snelheid bespoedigen waarmee de vrijheid van vrouwelijke kunstenaars – de vrijheid van vrouwen – zich ontwikkelt: om vrijelijk over ons leven te schrijven, om het vrijelijk te leven?
Alles bij elkaar beantwoorden de twee boodschappen van deze twee boeken die eeuwenoude vraag met de eeuwenoude feministische slogan: ‘Het persoonlijke is politiek.’ Erivo richt zich op de persoonlijke verandering die nodig is om ‘diep, oprecht en authentiek onszelf te zijn’; Nelson over het politieke verzet dat nodig is om de tegenstanders van het feminisme te verslaan “wie dat maar wil heel veel om ze weer op hun plaats te zetten.” Erivo en Nelson verzekeren ons dat een leger van zelfminnende, goed georganiseerde vrouwen kan en zeker zal winnen.
Maran is de auteur van “De nieuwe oude ik‘ en een tiental andere boeken. Ze woont in het prachtige Silver Lake, Los Angeles.
