BEIROET — Met een regenboog die de vroege ochtendhemel sierde, kwamen tienduizenden dinsdag samen aan de waterkant van Beiroet om openbare gebeden bij te wonen onder leiding van paus Leo XIV – het hoogtepunt van een internationaal debuut waarbij de in de VS geboren paus herhaaldelijk opriep tot vrede in een tijd van toenemende oorlog.
Terwijl hij een menigte van naar schatting 150.000 mensen toesprak – waaronder een groot deel van de Libanese politieke klasse – omschreef Leo zichzelf als ‘een pelgrim van hoop naar het Midden-Oosten’. Hij smeekte “God om het geschenk van vrede voor dit geliefde land dat wordt gekenmerkt door instabiliteit, oorlogen en lijden.”
Het was een boodschap met diepe weerklank hier in Libanon, een land dat de afgelopen jaren meer dan zijn deel van alle drie heeft gezien.
In 2019 stortte de economie in, waardoor de munt met meer dan 98% devalueerde en het spaargeld van de meeste mensen bijna werd weggevaagd.
Een jaar later ontplofte 2.750 ton ammoniumnitraat, opgeslagen in de haven van Beiroet, waarbij honderden doden vielen en grote delen van de Libanese hoofdstad werden verwoest. De ramp, die te wijten was aan grove nalatigheid op alle bestuursniveaus, werd emblematisch voor de endemische corruptie in Libanon, maar er is nog geen enkele functionaris aangeklaagd.
Toen kwam in 2023 de oorlog tussen Israël en de Libanese sjiitische militante groepering Hezbollah. Een door de VS in november 2024 tot stand gebracht staakt-het-vuren zou een einde moeten maken aan de vijandelijkheden, maar ruim een jaar later bezet Israël nog steeds delen van Zuid-Libanon en voert het bijna dagelijks luchtaanvallen uit – maatregelen die volgens het land essentieel zijn om de pogingen van Hezbollah tot wederopbouw te dwarsbomen. (Een week voordat Leo arriveerde, raakten Israëlische gevechtsvliegtuigen een appartement in de buitenwijken van Beiroet, waarbij de hoogste militaire commandant van Hezbollah werd vermoord.)
Paus Leo XIV verlaat de mis aan de waterkant van Beiroet op 2 december 2025, de laatste dag van zijn bezoek aan Turkije en Libanon.
(Adri Salido / Getty Images)
Ondanks deze beproevingen en de groeiende angst dat het conflict met Israël opnieuw zou kunnen oplaaien, was de stemming tijdens Leo’s verblijf in Libanon jubelend, waarbij velen geloofden dat de aanwezigheid van de paus een afschrikmiddel zou zijn tegen elke aanval.
De vieringen begonnen inderdaad op het moment dat hij kwam, met kerkklokken door het hele land die zijn aankomst markeerden Kalkoen op zondag. Gedurende de drie dagen van het bezoek, bij elke stop in het drukke schema van de paus, verhinderde noch hevige regen, noch de brandende zon mensen om langs de straten te staan en de pauselijke colonne te jubelen en te overladen met rozenblaadjes, rijst en zelfs duiven.
En in een land waar religie vaak met verwoestende gevolgen in de politiek overloopt (zoals tijdens de vijftien jaar durende Libanese burgeroorlog) trok het pauselijke bezoek niet alleen christenen – die deel uitmaken van Rongeveer een derde van de bevolking van het land – maar ook van leden van andere religies. Zelfs Hezbollah deed mee, terwijl een fanfare van de jeugdafdeling van de groep speelde terwijl de paus door de door Hezbollah gedomineerde wijken van de hoofdstad trok.
“Natuurlijk vieren we hier allemaal feest. Dit is de paus die naar Libanon komt. Dat kun je niet missen”, zegt George Abinader, een 20-jarige universiteitsstudent die samen met zijn moeder, Najat Abinader, de mis aan de waterkant bijwoont. “Alle sekten. Dit is het ware Libanon.”
Net als vele andere aanwezigen geloofde Najat Abinader dat de paus internationaal een krachtige pleitbezorger voor Libanon zou zijn, maar ze wilde dat zijn woorden ook binnenlands effect zouden hebben.
“Vandaag voelen we ons allemaal vredig. Morgen kan dit veranderen, maar onze hoop is dat politici hier deze boodschap serieus zullen nemen”, zei ze.
Kinderen verkleed als kardinalen verzamelen zich in het De La Croix-ziekenhuis in een buitenwijk van Beiroet vóór het bezoek van paus Leo XIV op 2 december 2025.
(Andreas Solaro / AFP/Getty Images)
Ondanks Leo’s reputatie als een meer ingetogen paus dan zijn voorganger, Paus Franciscusde 70-jarige Chicagoan leek op dit moment gegalvaniseerd. Hij bezocht religieuze heiligdommen, woonde feestelijke bijeenkomsten bij en nam deel aan een multireligieuze dialoog van christelijke en interreligieuze leiders, waarbij hij toespraken hield in het Engels en het Frans en af en toe een zinnetje in het Arabisch toevoegde onder goedkeurend gejuich.
Zijn laatste dag in Libanon begon met een bezoek aan het De La Croix-ziekenhuis, een instelling gespecialiseerd in de behandeling van patiënten met psychische problemen. Vervolgens verhuisde hij naar de haven, waar hij sprak met enkele families van de 218 mensen die omkwamen bij de explosie van 2020 en een stille wake hield tussen de ruïnes.
Terwijl de pausmobiel zich een weg baande van de haven naar de waterkant, verdrongen mensen zich tegen metalen barricades om een beter uitkijkpunt te krijgen voor smartphonevideo’s.
Tegen de tijd dat hij op het podium arriveerde, had het evenement de sfeer van een rockconcert, waarbij mensen met Libanese en Vaticaanse vlaggen zwaaiden op de muziek van een nabijgelegen orkest.
Net als in andere toespraken schuwde Leo het niet om de kwalen waarmee Libanon wordt geconfronteerd te bespreken. ‘De schoonheid ervan’, zei hij, ‘werd overschaduwd door armoede en lijden’, samen met een ‘fragiele en vaak onstabiele politieke context, de dramatische economische crisis die zwaar op u drukt en het geweld en de conflicten die eeuwenoude angsten opnieuw hebben aangewakkerd.’
Mensen met vlaggen van het Vaticaan en Libanon verzamelen zich in het De La Croix-ziekenhuis in afwachting van het bezoek van de paus aan de faciliteit.
(Andreas Solaro / AFP/Getty Images)
“Laten we het pantser van onze etnische en politieke verdeeldheid afwerpen, onze religieuze bekentenissen openstellen voor wederzijdse ontmoeting en in onze harten de droom van een verenigd Libanon opnieuw doen ontwaken. Een Libanon waar vrede en gerechtigheid regeren, waar iedereen elkaar als broeders en zusters erkent”, zei hij.
Hij voegde eraan toe dat het Midden-Oosten ‘nieuwe benaderingen nodig heeft om de mentaliteit van wraak en geweld te verwerpen’, en dat ‘het pad van wederzijdse vijandigheid en vernietiging in de verschrikkingen van de oorlog te lang is afgelegd’. Hij sprak niet over de oprichting van een Palestijnse staat, maar heeft de afgelopen maanden een tweestatenoplossing gesteund, waar Israël zich tegen verzet.
Philippe Zarzour, een 59-jarige zelfbenoemde vastgoeddeskundige, luisterde naar de homilie. Hij zei dat de grote menigte het belang van de boodschap van de paus bewees.
“Dit is een referendum. We zijn een natie die vrede wil. Genoeg oorlog”, zei hij.
Toch was Zarzour realistisch over wat de paus kon doen.
“Kan hij dingen veranderen?” vroeg hij. “Hij helpt mensen de weg te zien. Maar anders? Wat is hij, Jezus Christus?”
Leo richtte ook een boodschap aan de christenen in de Levant, die hun aanwezigheid de afgelopen decennia hebben zien afnemen tot ongeveer 5% van de bevolking van het Midden-Oosten.
‘Als de resultaten van uw inspanningen voor vrede maar langzaam opkomen, nodig ik u uit uw blik op te heffen naar de Heer die komt’, zei hij.
“Christenen van de Levant, burgers van deze landen in elk opzicht, ik herhaal: heb moed! De hele kerk kijkt met genegenheid en bewondering naar jullie.”
In zijn laatste toespraak, op het asfalt voordat hij vertrok, uitte hij zijn spijt dat hij het zuiden van het land, dat volgens hem momenteel een staat van conflict en onzekerheid ervaart, niet kon bezoeken.
“Mogen de aanvallen en vijandelijkheden ophouden”, zei hij. “We moeten erkennen dat gewapende strijd geen enkel voordeel oplevert. Hoewel wapens dodelijk zijn, zijn onderhandelingen, bemiddeling en dialoog constructief.”
Enkele ogenblikken nadat zijn vliegtuig was opgestegen, was het vertrouwde gezoem van Israëlische drones, die afwezig waren tijdens het bezoek van de paus, opnieuw te horen boven de hoofdstad.
