‘Paranormal Activity’: hoe de film werd aangepast voor het podium in Ahmanson

Hoe zorg je ervoor dat live theater gevaarlijk aanvoelt? De jump scare is een klassiek horrorfilmverhaal, maar kan dat worden aangepast aan het podium zonder een snelle cut of crashzoom?

Het publiek uit hun stoel laten springen was het doel van het team achter ‘Paranormal Activity’, een nieuw stuk gebaseerd op de gelijknamige populaire horrorfranchise, dat donderdag in première gaat in het Ahmanson Theatre van Centre Theatre Group.

“Een show creëren met een onderstroom van sluipende angst en het drijfzand van het niet helemaal vertrouwen wat je ziet, sprak mij echt aan”, zei regisseur Felix Barrett tijdens een videogesprek vanuit Londen met schrijver Levi Holloway en illusie-ontwerper Chris Fisher, die onlangs een Special Tony Award won voor de illusies en technische effecten voor “Stranger Things: The First Shadow.”

De ‘Paranormal Activity’-films gebruiken beroemd een found-footage-stijl om koude rillingen op te wekken. Vooral de eerste film, zei Barrett, werd gemaakt ‘van het scherm voor het scherm’. Dat inspireerde de makers van het stuk om “iets te maken dat van het theater was, voor het theater.” Paramount, eigenaar van de franchise, gaf hen de vrije hand met het materiaal, zodat er geen beat-by-beat reconstructie van een van de zeven films plaatsvond.

De originele speelfilm uit 2007, geschreven en geregisseerd door Oren Peli, werd gemaakt voor $ 15.000 en bracht wereldwijd bijna $ 200 miljoen op. Het bevatte een jong stel dat werd geterroriseerd door een demon in hun nieuwe huis, en leek schijnbaar uit beelden te zijn geknipt die de man in huis met een camcorder had gefilmd.

Zeven films later werd het stuk geboren, en de angst gaat verder met een nieuw stel in een nieuw huis. Het verhaal volgt James en Lou, die van Chicago naar Londen zijn verhuisd om aan metaforische demonen te ontsnappen, maar ontdekken dat echte spookplaatsen niet van plaatsen zijn, maar van mensen.

Fisher was opgetogen toen hij ontdekte dat Holloway en Barrett openstonden voor het bouwen van de set rond zijn illusies. De schrijver en regisseur hadden een band opgebouwd over historisch literair en filmisch materiaal dat ze allebei angstaanjagend vonden, en riepen Fisher op om die verschrikkingen tot leven te brengen.

Om te beginnen werkte de groep aan een handvol illusies die Fisher had gebouwd, die zij beschouwden als sleutelsequenties voor de zich ontvouwende actie en plot.

“We hebben een aantal van deze grote momenten uitgewerkt – voordat Fly (Davis) zelfs maar de set ontwierp – om de infrastructuur te begrijpen die nodig zou zijn”, legt Fisher uit.

Fisher kon vervolgens cruciale ontwerpkwesties dicteren om zijn illusies te laten werken, zoals waar een bepaalde kast in de keuken zou moeten staan, de ideale positie van een bank en de omlijsting van een raam. Daarna ging het team aan de slag om uit te zoeken in wat voor soort huis het spookachtige stel zou wonen en in welke buurt het woonde. Al deze details kwamen terug in het uiteindelijke script van Holloway.

De resulterende set is in veel opzichten het pièce de résistance van de productie. Het is een huis van twee verdiepingen waarvan de voorkant is afgescheurd, zodat het publiek alle kamers tegelijk kan zien. De sleutel tot de sluipende horror ligt in wat ongezien blijft en in wat kijkers denken te zien, bijvoorbeeld in een verduisterde slaapkamer boven, terwijl acteurs in de keuken beneden hun gang gaan.

Het team gaf zichzelf een unieke uitdaging door te besluiten de ruimte niet te abstraheren, aldus Holloway, wiens horrorthriller ‘Grey House’, met Laurie Metcalf in de hoofdrol, in 2023 op Broadway in première ging.

“Het dwong ons, als verhalenmakers, om niet te veel te verbergen, omdat alles duidelijk zichtbaar is, wat zich eigenlijk leent voor de horror,” zei Holloway. “Omdat je de set zou kunnen roteren, je zou hem kunnen abstraheren, je zou naar één kamer tegelijk kunnen reizen, maar hier bestaat alles in realtime. We hebben onszelf niet de ruimte gegeven om iets te camoufleren, en dat is op zichzelf al een soort onderdompeling.”

De set is opgebouwd rond illusies gecreëerd door Chris Fisher, die een Special Tony Award won voor zijn werk aan ‘Stranger Things: The First Shadow’.

(Kyle Flubacker)

Barrett weet het een en ander over onderdompeling. Als oprichter en artistiek directeur van theatergezelschap Punchdrunk regisseerde hij een show die losjes gebaseerd was op ‘Macbeth’, genaamd ‘Sleep No More’, waarbij het publiek werd uitgenodigd om door het McKittrick Hotel in New York City te dwalen en de productie in verschillende ruimtes en kamers in hun eigen tempo te ervaren. Het speelde meer dan 5.000 optredens gedurende een periode van 14 jaar.

De regisseur zei dat hij en Holloway een gedeelde aantrekkingskracht hebben op spanning die zich langzaam en methodisch opbouwt, zoals in een gotische horrornovelle uit de eeuwwisseling, zoals Arthur Machens ‘The Great God Pan’. Die langzame verbranding, met het daarmee gepaard gaande lage gezoem van angst en ongerustheid, wordt op het podium grotendeels bereikt door misleiding.

“Het gaat altijd om wat je niet ziet: de lege, negatieve ruimte van het huis,” zei Barrett. “Je houdt het publiek bijna voor de gek, terwijl ze naar het hele plaatje kijken, en je kunt dingen zaaien en plagen en ze paranoïde maken over waar ze moeten kijken.”

Dat is het moment waarop mensen het geknetter van donkere energie in het theater beginnen te voelen.

“Hoe kunnen we ervoor zorgen dat een deuropening het meest bedreigende ding in dit huis wordt?” vroeg Barrett.

Misleiding, voegt Fisher eraan toe, is de basis voor magie en illusie, en dat is de reden waarom er zoveel van wordt gebruikt in de show. Het beheersen van de blik van het publiek is van cruciaal belang, zodat u deze op één ding kunt concentreren terwijl er iets anders gebeurt.

De makers hebben de terreur ook vergroot door herhaling. Het stuk ging oorspronkelijk in première in het Engelse Leeds Playhouse in juli 2024. Eerder dit jaar beleefde het zijn Noord-Amerikaanse première in Chicago en landt het nu in het Ahmanson, terwijl tegelijkertijd wordt gewerkt aan de opening ervan op het Londense West End in december. De makers hebben gekeken en gesleuteld. Het einde is nu behoorlijk veranderd, met nagelbijtende resultaten, aldus het team.

“Naarmate de tijd verstreek, is de vorm slanker en krachtiger geworden”, aldus Holloway. “Er is iets huiveringwekkends aan het creëren van een dreiging in het alledaagse.”