Katholieken en joden in Israël werken eraan om het interreligieuze begrip te vergroten: NPR

HAIFA, Israël – De kathedraal van St. Louis the King is versierd met lichtslingers voor de jaarlijkse ceremonie van het verlichten van de kerstboom. De menigte die tussen de albastachtige muren van het kerkhof is gedrukt, is zo dicht dat het bijna lijkt alsof alle naar schatting 4.000 maronitische katholieken in Haifa hier zijn.

Vóór de lichtceremonie en het vuurwerk nodigt ds. Yousef Yacoub een rabbijn uit op het podium. Yacoub staat naast Na’ama Dafni van Or Hadash, een reformatorische gemeente, terwijl ze een blauw-wit gevlochten kaars aansteekt en een niet-confessioneel gebed uitspreekt.

“Het is een grote eer en een voorrecht om vandaag bij jullie te zijn, om licht van hoop en geluk te ontsteken en te bidden voor vredige feestdagen, jaren van rust en goed nabuurschap, zodat we onze jongens en meisjes veilig en liefdevol kunnen opvoeden”, vertelt ze de menigte.

Yacoub nodigde de rabbijn uit om de kerstviering bij te wonen, zegt hij, om te laten zien “dat we allebei bidden voor licht en voor vrede en voor geluk voor mensen.”

Ondanks de gespannen betrekkingen tussen het Vaticaan en Israël tijdens de oorlog in Gaza – met wijlen paus Franciscus wat suggereert dat Israël mogelijk genocide heeft gepleegdIets wat Israël heftig ontkent: katholieke en joodse leiders in Haifa, een stad aan de Middellandse Zee in het noorden van Israël, proberen vertrouwen op te bouwen tussen hun gemeenschappen, die grotendeels van elkaar gescheiden leven.

Het maakt deel uit van een poging om interreligieus begrip te smeden in een oude havenstad met een zeer divers landschap: naast de overwegend joodse bevolking zijn er hier veel christenen, waaronder andere katholieke denominaties zoals de Melkitische Griekse kerk, en belangrijke gemeenschappen van moslims, druzen en bahá’ís.

St. Louis de Koningskathedraal in Haifa, Israël.

Jerome Socolovsky/NPR

onderschrift verbergen

bijschrift wisselen

Jerome Socolovsky/NPR

Velen hebben een geschiedenis van vervolging en lijden. Voor de Maronieten gaat de vervolging ruim anderhalf millennia terug en vond plaats onder een opeenvolging van heersers in het Midden-Oosten, zowel christelijk als islamitisch.

“Er was geweld, er was haat en er waren oorlogen”, zegt Yacoub.

Toen deze kerk eind 19e eeuw werd gebouwd, had ze Franse bescherming, omdat het Ottomaanse Rijk de oprichting van nieuwe kerken voor de lokale bevolking beperkte, zegt hij. Daarom is het vernoemd naar de 13e-eeuwse Franse kruisvaarder en heilige, koning Lodewijk IX.

De maronitische priester zegt dat joden die hij hier ontmoet vaak aan christenen denken in de context van Europees antisemitisme, zoals de Spaanse verdrijving van hun voorouders in 1492. Hij vertelt hen dat christenen in het Midden-Oosten weinig of niets te maken hebben met de ergste verschrikkingen uit de Europese geschiedenis, en zich daar misschien niet eens van bewust zijn.

“Misschien kom je zelfs mensen tegen die geen idee hebben wat er in Spanje is gebeurd”, zegt hij.

Dit jaar is het zestig jaar geleden dat een historische verklaring van het Vaticaan afstand deed van eeuwen antisemitische theologie en de deur voor katholieken openzette om relaties met de andere grote religies van de wereld te cultiveren. Nostra Aetate, uitgeroepen door paus Paulus VI op 28 oktober 1965, verklaarde dat de kruisiging van Jezus Christus “niet kan worden aangeklaagd tegen alle joden, zonder onderscheid, die toen nog leefden, noch tegen de joden van vandaag.” Het verwierp ook een diepgewortelde katholieke opvatting dat joden ‘door God verworpen of vervloekt’ waren.

“Het document spreekt meer tot de christelijke gemeenschappen waar het Joodse volk minderheden zijn”, zegt Yacoub, en noemt het “een enorme verandering” voor christenen in Europa, maar van minder belang in het Midden-Oosten. “Voor gemeenschappen die in interreligieuze diversiteit leefden, is Nostra Aetate een helper, maar voor iets dat er al was.”

Na’ama Dafni, de rabbijn die samen met de priester de kaars aanstak, is het daar niet helemaal mee eens. Ze wijst erop dat veel Israëlische joden, inclusief haar eigen voorouders, Europese afkomst hebben.

“De geleefde ervaring van mijn familie is de Holocaust, het anti-joodse sentiment van de christelijke bevolking in Europa. Dus voor Abouna Yousef Yacoub”, zegt ze, terwijl ze de priester bij zijn Arabische eretitel noemt, “maakt dat geen deel uit van zijn verhaal, omdat hij hier was. Maar voor mijn familie maakt het deel uit van mijn verhaal. Hoewel mijn grootouders hebben geholpen dit land op te bouwen.”

De rabbijn en de priester zijn goede vrienden en behoren tot een interreligieus forum van het Laboratorium voor Religiewetenschappen van de Universiteit van Haifa. Kort na de door Hamas geleide aanval op Zuid-Israël van 7 oktober 2023 bracht het forum twintig religieuze leiders samen, zegt Uriel Simonsohn, hoogleraar vroegmiddeleeuwse islamitische geschiedenis en medeoprichter van het Haifa-laboratorium en het Frieze Center for Shared Society. De bijeenkomsten werden in het geheim gehouden vanwege de sterke opvattingen over het Israëlisch-Palestijnse conflict en de gevoeligheden die sommige religieuze leiders voelden ten aanzien van samenwerking met mensen van andere religies.

Velen waren bezorgd dat de gevechten tussen het Israëlische leger en Hamas zouden kunnen leiden tot een herhaling van het intercommunale geweld tussen Arabieren en Joden dat twee jaar eerder in Haifa en elders in Israël uitbrak, zegt hij, veroorzaakt door een eerdere uitbraak van gevechten in Gaza.

Hij herinnert zich de reden voor het bijeenbrengen van de leiders: ‘Jullie zijn religieuze leiders. Laten we onze stad veilig houden.’

De stad is sinds het begin van de oorlog grotendeels vredig gebleven, mede dankzij dit soort inspanningen.

Het Haifa Religious Studies Laboratory biedt nu een graduate cursus in interreligieuze dialoog aan, met 12 studenten in het huidige cohort. In één seminarie zien de studenten eruit als een mini-parlement van religies. Er is een imam met een kalotje, verschillende Druzen-vrouwen met witte hoofddoeken, enkele Joden en een katholieke priester in een soutane.

Ds. Munier Mazzawi is een van de studenten die de cursus volgt. Hij leidt de Grieks-katholieke kerk in de stad Maghar, ongeveer 80 kilometer van Haifa in het noorden van Israël. Hoewel de stad voor een meerderheid uit druzen bestaat en er vrijwel geen joden zijn, waardeert hij de kans om in de ervaringen van de religieuze meerderheidsgroep van Israël te duiken.

“Ik ben geïnteresseerd om meer te leren over de Joden, inclusief (hun geschiedenis) in Europa met antisemitisme en zo”, zegt hij. Hoewel hij vloeiend Hebreeuws spreekt, zegt hij dat hij weinig wist over het antisemitisme in Europa of over de discriminatie waarmee joden in het verleden in de Arabische landen te maken kregen.

Karen Levisohn geeft les in het programma over religieus toerisme en schrijft haar proefschrift over christelijk toerisme in Israël.

Ze was een seculiere Jood en groeide op in Galilea, waar Jezus een groot deel van zijn leven doorbracht. Maar daar dacht ze niet veel over na, totdat ze haar baan als hightechingenieur verliet om reisleider te worden.

‘En ik was verbaasd toen ik besefte wat er in mijn huis gebeurt’, zegt ze, verwijzend naar locaties in Galilea in de buurt van waar ze opgroeide, ‘en de schoonheid die je zou zien in het christendom waar ik me niet van bewust was, want wat we op school leren gaat over de kruisvaarders en de Holocaust en dat soort dingen.’

Dat is de context, zegt ze, waarin de woorden van wijlen paus Franciscus toen door Israëliërs werden ontvangen hij riep op tot een onderzoek Vorig jaar werd onderzocht of de militaire acties van Israël in Gaza genocide vormden. (Zijn opvolger, paus Leo XIV, heeft tot nu toe vermeden de Israëlische acties in Gaza een genocide te noemen, maar uitte wel zijn diepe bezorgdheid over de situatie).

De Israëlische ambassadeur bij de Heilige Stoel, Yaron Sideman, antwoordde dat Israël zijn recht op zelfverdediging uitoefende naar aanleiding van wat hij noemde het ‘genocidale bloedbad’ dat Hamas op 7 oktober 2023 heeft uitgevoerd. Het was slechts een van de controverses die uitbrak tijdens het pausdom van Franciscus, ondanks de eerste tekenen dat zijn pausdom een ​​tijd van toegenomen katholiek-joodse samenwerking zou zijn.

“De relaties tussen joden en christenen zijn zo delicaat dat er niet eens een match nodig is” om een ​​vuurstorm van controverse te ontketenen, zegt Levisohn.

Maar in een land vol herinneringen aan vervolging en conflicten is er een sprankje hoop wanneer een rabbijn zich bij een priester voegt tijdens een feestdag – zoals gebeurde in de Maronitische St. Louis the King-kathedraal in Haifa – en een kaars aansteekt terwijl de priester verklaart: ‘Gezegend zij de vredestichters.’