De hoogbouwbrand in Hong Kong, die zich verspreidde over meerdere gebouwen in een groot wooncomplexheeft tientallen mensen gedood, en honderden zijn als vermist opgegeven.
Het bevestigde dodental is nu 44Er zijn nog bijna 300 mensen vermist en tientallen liggen in het ziekenhuis met ernstige verwondingen.
Dit maakt het tot een van de dodelijkste bouwbranden in Hongkong sinds mensenheugenis, en nu al de ergste sindsdien de brand in het Garley-gebouw in 1996.
Hoewel ruim 900 mensen naar verluidt zijn geëvacueerd uit het Wang Fuk-gerechtshof, is het niet duidelijk hoeveel bewoners nog steeds vastzitten.
Deze catastrofale brand, waarvan wordt aangenomen dat deze zich van gebouw naar gebouw heeft verspreid via brandende bamboesteigers en aangewakkerd door harde wind – benadrukt hoe moeilijk het is om hoge gebouwen in geval van nood te evacueren.
Wanneer de inzet het hoogst is
Evacuaties van hoogbouw gebeuren niet elke dag, maar wel vaak genoeg. En als ze dat toch doen, zijn de gevolgen bijna altijd ernstig. De inzet is het hoogst in de gebouwen die op voorspelbare tijden vol zijn: woontorens ’s nachts, kantoortorens overdag.
We hebben dit gezien in de grootste moderne voorbeelden, van de Wereldhandelscentrum in de Verenigde Staten te Grenfell-toren in het Verenigd Koninkrijk.
De patronen herhalen zich: zodra er brand uitbreekt, wordt het een race tegen de klok om duizenden mensen veilig tientallen verdiepingen naar beneden te krijgen.
Maar wat maakt het evacueren van een hoogbouw eigenlijk zo uitdagend?
Het is niet alleen een kwestie van ‘mensen eruit halen’. Het is een botsing tussen de fysieke grenzen van het gebouw en de realiteit van menselijk gedrag onder stress.
Het is een lange weg naar veiligheid
De grootste barrière is simpelweg de verticale afstand. Trappenhuizen zijn in de meeste gebouwen de enige betrouwbare vluchtroute.
Het afdalen van de trap bij echte evacuaties gaat veel langzamer dan de meeste mensen verwachten. Onder gecontroleerde of booromstandigheden gaan mensen met een snelheid van ongeveer 0,4-0,7 meter per seconde naar beneden. Maar in een daadwerkelijke noodsituatie, vooral bij branden in hoogbouw, dit kan sterk dalen.
Tijdens 9/11 waren er vaak gedocumenteerde snelheden waarmee overlevenden de trap af gingen langzamer dan 0,3 m/s. Deze vertragingen stapelen zich dramatisch op over lange verticale afstanden.
Vermoeidheid is een belangrijke factor. Langdurig wandelen vermindert de daalsnelheid aanzienlijk. Enquêtes uitgevoerd na incidenten bevestigen dat een grote meerderheid van de hoogbouw wordt geëvacueerd stop minstens één keer. Tijdens de brand van een hoogbouwgebouw in Shanghai in 2010 overleefde bijna de helft van de oudere mensen meldt dat de groei aanzienlijk is vertraagd.
Lange trappenhuizen, overlopen en de geometrie van hoge trappen dragen allemaal bij aan verkeersopstoppingen, vooral als er stromen van meerdere verdiepingen komen samenvoegen tot één enkele schacht.
Langzamere bewegers zijn onder meer oudere volwassenen, mensen met fysieke of mobiliteitsproblemen groepen die samen evacueren. Deze het algehele daaltempo verminderen vergeleken met de snelheden die doorgaans worden aangenomen voor valide personen. Hierdoor kunnen knelpunten ontstaan. Slow movers zijn vooral relevant in woongebouwen, waar de bewegingssnelheden door de diverse bewoners sterk variëren.
Zichtbaarheid is ook belangrijk. Experimentele studies tonen aan dat de verlichting aanzienlijk verminderde vertraagt mensen die de trap afgaan. Dit suggereert dat wanneer rook de zichtbaarheid bij echte gebeurtenissen vermindert, de beweging nog verder kan vertragen als mensen aarzelen, stappen verkeerd inschatten of hun snelheid aanpassen.
Menselijk gedrag kan tot vertragingen leiden
Menselijk gedrag is een van de grootste oorzaken van vertraging bij de evacuatie van hoogbouw. Mensen handelen zelden onmiddellijk wanneer er een alarm klinkt. Ze pauzeren, zoeken naar bevestiging, controleren de voorwaarden, verzamelen spullen of overleggen met familieleden.
Deze vroege minuten behoren consequent tot de duurste bij het evacueren uit hoge gebouwen.
Studies van de evacuaties van het World Trade Center laten zien dat hoe meer signalen mensen zagen – rook, trillen, lawaai – hoe meer ze naar extra informatie zochten voordat ze in beweging kwamen. Die zoektocht naar betekenis zorgt voor vertraging. Mensen praten met collega’s, kijken naar buiten, bellen familie of wachten op een aankondiging. Dubbelzinnige signalen vertragen ze nog verder.
In woontorens proberen families, buren en vriendengroepen uiteraard samen te evacueren. Groepen hebben de neiging bredere stappen te vormen, of samen te groeperen in vormen die de algehele stroom verminderen. Maar uit ons onderzoek blijkt dat wanneer een groep zich verplaatst in een ‘slang“formatie – achter elkaar – ze reizen sneller, nemen minder ruimte in beslag en laten anderen gemakkelijker passeren.
Deze patronen zijn van belang in hoogbouwwoningen, waar gevarieerde huishoudenstypen en gemengde vaardigheden het verhuizen in groepen de norm maken.
Waarom trappen niet genoeg zijn
Naarmate de hoogbouw groter wordt en de bevolking ouder wordt, gaat de oude veronderstelling dat ‘iedereen de trap kan nemen’ simpelweg niet langer op. Een volledige ontruiming van een gebouw kan te lang duren en voor veel bewoners (oudere volwassenen, mensen met mobiliteitsbeperkingen, gezinnen die samen evacueren) zijn lange trappen soms onmogelijk.
Dit is de reden waarom veel landen zich daartoe hebben gewend toevluchtsvloeren: brand- en rookwerende niveaus ingebouwd in torens als veilige verzamelpunten. Deze kunnen knelpunten verminderen en lange wachtrijen voorkomen. Ze bieden mensen een veilige plek om uit te rusten, over te stappen naar een duidelijkere trap of te wachten op brandweerlieden. In wezen maken ze verticale bewegingen beter beheersbaar in gebouwen waar continue afdaling niet realistisch is.
Naast hen staan evacuatie liften. Dit zijn liften die zijn ontworpen om te werken tijdens een brand met onder druk staande schachten, beschermde lobby’s en back-upstroom. Bij de meest efficiënte evacuaties wordt gebruik gemaakt van een mix van trappen en liften, waarbij de verhoudingen zijn aangepast aan de hoogte, dichtheid en demografie van het gebouw.
De les is duidelijk: de evacuatie van hoogbouw kan niet op één instrument berusten. Trappen, toevluchtsvloeren en beveiligde liften moeten er allemaal voor zorgen dat verticaal leven veiliger wordt.
Milad Haghaniuniversitair hoofddocent en Principal Fellow in stedelijke risico’s en veerkracht, De Universiteit van Melbourne; Erica KuligowskiHoofdonderzoeker, School of Engineering, RMIT UniversiteitEn Ruggiero Lovregliohoogleraar digitale bouw- en brandtechniek, Te Kunenga ki Purehuroa – Massey Universiteit
Dit artikel is opnieuw gepubliceerd van Het gesprek onder een Creative Commons-licentie. Lees de origineel artikel.
(Dit verhaal is niet bewerkt door NDTV-medewerkers en wordt automatisch gegenereerd op basis van een gesyndiceerde feed.)
