Hong Kong-magnaat schuldig bevonden in spraakmakende nationale veiligheidszaak

De prodemocratische campagnevoerder en mediamagnaat Jimmy Lai uit Hongkong is schuldig bevonden aan samenspanning met buitenlandse strijdkrachten op grond van de controversiële nationale veiligheidswet (NSL) van de stad.

De 78-jarige Britse staatsburger, die sinds december 2020 in de gevangenis zit, pleitte niet schuldig. Hij riskeert een levenslange gevangenisstraf en zal naar verwachting begin volgend jaar worden veroordeeld.

Lai gebruikte zijn inmiddels ter ziele gegane krant Apple Daily als onderdeel van een bredere inspanning om bij buitenlandse regeringen te lobbyen om sancties op te leggen aan Hong Kong en China, oordeelde de rechtbank.

De CEO van Hong Kong, John Lee, verwelkomde het vonnis en merkte op dat de acties van Lai “de belangen van het land en het welzijn van de Hong Kongers schaadden”. Rechtengroeperingen noemden het “een wrede juridische farce”.

Ze zeggen dat de NSL, die Peking verdedigt als essentieel voor de stabiliteit van de stad, is gebruikt om afwijkende meningen de kop in te drukken.

Rechter Esther Toh deed maandag uitspraak en zei dat er “geen twijfel over bestaat” dat Jimmy Lai “haat koesterde” tegen de Volksrepubliek China (VRC), daarbij verwijzend naar zijn “voortdurende uitnodiging aan de VS om te helpen de regering van de VRC ten val te brengen met het excuus om de bevolking van Hong Kong te helpen”.

Wanneer Lai getuigde in novemberontkende hij alle aanklachten tegen hem en zei dat hij zijn buitenlandse contacten “nooit” had gebruikt om het buitenlands beleid ten aanzien van Hong Kong te beïnvloeden.

Gevraagd naar zijn ontmoeting met de toenmalige Amerikaanse vice-president Mike Pence, zei Lai dat hij niets van hem vroeg: “Ik zou hem gewoon vertellen wat er in Hong Kong is gebeurd als hij het mij vroeg.”

Er werd hem ook gevraagd naar zijn ontmoeting met de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, waarop hij zei dat hij Pompeo had gevraagd “niet iets te doen, maar iets te zeggen, om steun te betuigen aan Hong Kong”.

Lai, een van de felste critici van de Chinese staat, was een sleutelfiguur in de pro-democratische protesten die Hong Kong in 2019 overspoelden. Peking reageerde op de maandenlange demonstraties, die soms uitmondden in gewelddadige botsingen met de politie, door de NSL in te voeren.

De wet werd uitgevaardigd zonder overleg met de wetgevende macht van Hongkong en gaf de autoriteiten ruime bevoegdheden om mensen die zij een bedreiging voor de openbare orde van de stad of de stabiliteit van de regering achtten, aan te klagen en gevangen te zetten.

Lai werd ervan beschuldigd de NSL te hebben geschonden vanwege zijn rol in de protesten en ook via zijn tabloid Apple Daily, die een vaandeldrager werd voor de pro-democratische beweging.

In de uitspraak van maandag werd Lai ook schuldig bevonden aan het publiceren van opruiend materiaal op Apple Daily op grond van een aparte wet uit het koloniale tijdperk.

Lai leek kalm toen het vonnis werd voorgelezen en zwaaide naar zijn familie terwijl hij de rechtszaal uit werd begeleid. Lai’s vrouw Teresa en een van zijn zonen waren in de rechtbank, samen met kardinaal Joseph Zen, een oude vriend die Lai in 1997 doopte.

“De geest van de heer Lai is in orde”, zei zijn advocaat Robert Pang na de uitspraak. “Het vonnis is zo lang dat we eerst wat tijd nodig hebben om het te bestuderen. Ik heb er op dit moment niets aan toe te voegen.” Of ze in beroep gaan, wil hij niet zeggen.

Jimmy Lai’s zoon Sebastien drong er bij de Britse regering op aan “meer te doen” om zijn vader te helpen bevrijden.

“Het is tijd om actie achter woorden te zetten en de vrijlating van mijn vader tot voorwaarde te maken voor nauwere relaties met China”, zei hij op een persconferentie in Londen.

Groot-Brittannië veroordeelde wat het omschreef als “politiek gemotiveerde vervolging” van Lai en zei dat hij “het doelwit was… omdat hij op vreedzame wijze zijn recht op vrijheid van meningsuiting uitoefende”.

“Het Verenigd Koninkrijk heeft herhaaldelijk opgeroepen tot intrekking van de Nationale Veiligheidswet en tot beëindiging van de vervolging van alle personen die op grond daarvan worden aangeklaagd”, zei het Foreign, Commonwealth & Development Office maandag in een verklaring.

“De Chinese regering heeft Jimmy Lai misbruikt met als doel iedereen het zwijgen op te leggen die de CCP (Chinese Communistische Partij) durft te bekritiseren”, zei Elaine Pearson, directeur Azië bij Human Rights Watch, na het vonnis.

“Gezien de farce van de zaak Jimmy Lai moeten regeringen druk uitoefenen op de autoriteiten om de zaak in te trekken en hem onmiddellijk vrij te laten.”

Woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Guo Jiakun, reageerde op de kritiek “van bepaalde landen”.

“China spreekt zijn sterke ontevredenheid uit en verzet zich krachtig tegen de schaamteloze laster en laster van het rechtssysteem in Hong Kong”, zei hij tegen verslaggevers.

Westerse regeringen, waaronder Groot-Brittannië en de VS, roepen al jaren op tot de vrijlating van Lai, wat Peking en Hong Kong hebben afgewezen.

De Amerikaanse president Donald Trump had eerder gezworen ‘alles te doen om Lai te redden’, terwijl de Britse premier Keir Starmer had gezegd dat het veiligstellen van zijn vrijlating een ‘prioriteit’ was.

Het proces tegen Lai werd algemeen gezien als de zoveelste test voor de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht voor de rechtbanken van Hongkong, die ervan worden beschuldigd de lijn van Peking te volgen sinds 2019, toen het land zijn controle over de stad verscherpte.

De autoriteiten van Hongkong houden vol dat de rechtsstaat intact is, maar critici wijzen op de honderden demonstranten en activisten die gevangen zijn gezet onder de NSL – en het veroordelingspercentage van bijna 100% sinds mei dit jaar.

Borgtocht wordt ook vaak geweigerd in NSL-zaken en dat was ook het geval met Lai, ondanks het feit dat rechtengroepen en Lai’s kinderen hun zorgen uitten over zijn verslechterende gezondheid. Naar verluidt heeft hij in eenzame opsluiting gezeten.

Sebastien Lai vertelde de BBC eerder dit jaar dat het lichaam van zijn vader aan het afbreken is: “Gezien zijn leeftijd, gezien zijn gezondheid… sterven in de gevangenis.”

De regering van Hongkong is ook bekritiseerd omdat zij buitenlandse advocaten verbiedt om zonder voorafgaande toestemming aan NSL-zaken te werken. Ze zeiden dat het een gevaar voor de nationale veiligheid was, hoewel buitenlandse advocaten al tientallen jaren in de rechtbanken van de stad actief waren. Vervolgens werd Lai de keuze van een advocaat, die in Groot-Brittannië was gevestigd, ontzegd.

Lai sluit zich nu aan bij tientallen figuren uit de pro-democratische beweging van de stad die op grond van de NSL tot gevangenisstraf zijn veroordeeld.

Het hoofd van de nationale veiligheidspolitie van Hongkong sprak de media toe na het vonnis en zei dat Lai “nieuws had verzonnen” om “politieke doelen” na te streven.

Op het vasteland citeerde de door de staat gerunde Global Times een lid van de verkiezingscommissie van Hong Kong die zei dat de zaak een “duidelijke boodschap” afgeeft: “Elke poging om het land te splitsen of de welvaart en stabiliteit van Hong Kong te ondermijnen zal volgens de wet met zware straffen worden bestraft.”

naar, die op het vasteland van China is geborenvluchtte op 12-jarige leeftijd naar Hong Kong en kreeg voet aan de grond als zakenman na de oprichting van het internationale kledingmerk Giordano.

Zijn reis als democratieactivist begon nadat China in 1989 de pro-democratische protesten op het Tiananmen-plein in Peking op brute wijze neersloeg.

Lai begon columns te schrijven waarin hij het bloedbad bekritiseerde en lanceerde vervolgens een reeks populaire pro-democratische publicaties, waaronder Apple Daily en Next.

Zelfs nu nog zien veel Hongkongers hem als een leidende stem voor de democratie; ongeveer 80 mensen stonden in de rij om de rechtbank te betreden voorafgaand aan de uitspraak van maandag.

Eén van hen was mevrouw Lam, die haar volledige naam niet wilde delen. Met een appel in de hand zei ze dat ze zondag rond 11.00 uur lokale tijd – bijna een volledige dag vóór de sessie – in de rij begon te staan ​​omdat tientallen mensen haar voor waren gegaan. Het was een koude nacht, zei ze, maar ze deed het omdat ze Lai veel succes had willen wensen.

“We voelen ons allemaal gefrustreerd en machteloos. Toch moet er een einde komen aan de hele kwestie en de tijd komt wanneer die komt”, vertelde een voormalig Apple Daily-journalist, die ook in de rechtszaal aanwezig was, tegen de BBC.

“Jimmy zei altijd dat hij veel dank had aan Hong Kong… maar ik denk dat Hong Kong en de meeste Hong Kongers zo dankbaar zijn dat hij de kernwaarden, goede trouw en integriteit voor de gemeenschap hooghoudt, ten koste van zijn welzijn en persoonlijke vrijheid.”

In zijn getuigenis had Lai gezegd dat hij de staf van zijn krant “nooit had toegestaan” te pleiten voor de onafhankelijkheid van Hong Kong, wat hij omschreef als een “samenzwering” en “te gek om over na te denken”.

“De kernwaarden van Apple Daily zijn eigenlijk de kernwaarden van de inwoners van Hong Kong”, had hij gezegd. Deze waarden, zo voegde hij eraan toe, omvatten de “rechtsstaat, vrijheid, streven naar democratie, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en vrijheid van vergadering”.