Cate Blanchett En Vicky Krieps het voelde alsof ze drie weken lang moesten filmen Vader Moeder Zus Broer – maar het portretteren van twee vervreemde zussen die de meest ongemakkelijke middag ter wereld doorstaan, is waar ze het meest van genoten.
In de lastige vakantiebloemlezing van dit seizoen, regisseur Jim Jarmusch onderzoekt de innerlijke werking van losgekoppelde gezinnen aan de hand van drie verschillende verhalen, elk gericht op volwassen kinderen die rekening houden met langdurige emotionele afstandelijkheid.
Voor Blanchett, 56, en Krieps, 42, werd het ‘Moeder’-hoofdstuk van de film een intieme studie van hoe broers en zussen, hoe volwassen ze ook zijn, onder het oog van een ouder terugvallen in oude rollen. Het vignet speelt zich af in Dublin en volgt de zussen Tim (Blanchett) en Lilith (Krieps) terwijl ze zich herenigen met hun moeder.Charlotte Rampling) voor thee – een rituele bijeenkomst die slechts één keer per jaar plaatsvindt op voorstel van haar therapeut. Ondanks de oppervlakkige beleefdheid wordt het jaarlijkse bezoek een snelkookpan waarin wrok wordt gecommuniceerd door middel van gelokte stiltes en passief-agressieve opmerkingen.
“Er schuilt een heel zachte kracht in de film, en er ontstaat een soort collectief begrip van wat gezinnen kunnen betekenen”, deelt Blanchett exclusief in het laatste nummer van Wij wekelijks. “We brengen allemaal ons eigen persoonlijke begrip van familie mee, niet alleen de families waarmee we biologisch verbonden zijn, maar ook de families waarmee we tangentieel verbonden zijn, of de families die we gecreëerd hebben.”
Blanchett, die haar vader op tienjarige leeftijd verloor, geeft toe dat ze zelf in een soort ‘stil’ huishouden is opgegroeid. En hoewel ze, in tegenstelling tot Tim, een ‘diepe en hechte’ relatie met haar eigen zus kon opbouwen, begrijpt ze hoe ‘glorieus en ingewikkeld’ die dynamiek kan zijn.
“Ik denk dat het interessante aan broers en zussen is dat ze in de buitenwereld heel andere wezens worden, maar als ze weer bij elkaar komen, keren ze op de een of andere manier terug naar de dynamiek die ze al hadden ontwikkeld voordat ze zeven waren”, vertelt ze. Ons.
In het geval van Tim en Vicky heeft het paar vaak het gevoel dat ze dichter bij elkaar willen zijn, maar niet voorbij de muren die tussen hen bestaan, kunnen komen. Blanchett wijst erop dat de vrouwen “de middelbare leeftijd bereiken” en daarom een gevoel van “acceptatie” hebben dat de dingen gewoon zijn zoals ze altijd zullen zijn.
“(Lilith) is het personage dat alle zuurstof opzuigt, en Tim komt niet veel tijd boven water”, zegt Blanchett over hun dynamiek. “Dat betekent niet dat ze onzeker of verlegen is of een muurbloempje, misschien in de buitenwereld, maar misschien is dat wel wie ze wordt in de ruimte met haar moeder en zus.”
Blanchett groeide op in een ‘huishouden vol vrouwen’ – ze betuigt haar condoleances aan haar ‘arme broer’ – en leerde op jonge leeftijd dat elk gezin ‘uniek’ is in de manier waarop het zijn ‘eigen soort gedrag en gebaren vormt en manieren om met elkaar om te gaan’. Het geniale van Jarmusch’ verhalen is echter dat hij erop wijst dat er overeenkomsten zijn op basis van jouw positie in je familie.”
“Jim (schreef) iets zo vreemds en zo bijzonders en diep onhandigs, dat we dat gewoon moesten spelen en uitwerken. En het droeg bij aan de performatieve aard die we vaak in gezinnen hebben, dat we deze rollen bijna voor elkaar vervullen in plaats van voor onszelf”, legt ze uit. “Dus toen de thee werd gepasseerd, zat er een soort vreemde, rigide, bijna ondeugende en performatieve kwaliteit in hun relatie die we moesten proberen uit te pakken.”
Voor Krieps is de scheiding tussen het trio terug te voeren op een generatietrauma. “Als je nooit leert hoe je gevoelens of je leven kunt delen, weet je niet (hoe)”, legt ze uit. “Ik ken veel mensen die, wat er ook gebeurt, hun kinderen nooit zouden zien. Een therapeut zou me 500 keer kunnen vertellen dat ik mijn kinderen niet moet zien, en dat zou ik nooit doen.”
Ze voegt eraan toe dat de moeder van Lilith en Tim ‘waarschijnlijk aan het werk was en erg blij was dat ze deze geëmancipeerde vrouw was’, wat waarschijnlijk het gevolg is van het feit dat ze ‘gekwetst was in haar jeugd, waar ofwel haar moeder niet van haar hield, ofwel haar moeder niet op de juiste manier van haar hield.’
“We dragen allemaal trauma’s over generaties en generaties met ons mee, en ik denk dat Lilith de echte waarheid niet durft te zeggen, namelijk: ‘Waarom was je er niet voor ons? Waarom zijn we hier maar één keer per jaar, ik zou je graag met Kerstmis willen zien?'” legt ze uit.
Voor Krieps eigen leven is het absoluut noodzakelijk om de persoon te zijn die ‘de trein elke 50 meter stopt’ om emotioneel in te checken bij haar dierbaren, dus het spelen van Lilith was een verandering van tempo. “Laten we praten, wat is er werkelijk aan de hand? Vertel me wat je echt voelt”, zegt ze. “Ik herinner mensen er voortdurend aan mij te vertellen wat ze werkelijk denken, wat ze eigenlijk willen.”
Ze voegt eraan toe dat zeer communicatief zijn ook ‘nadelen’ heeft, maar merkt op dat ze vaak wordt bestempeld als de ‘onruststoker’ van haar familie. “Ik krijg veel ruzie omdat ik probeer ze wakker te maken. Ik denk: ‘Nee, dat geloof ik niet. Wat denk je eigenlijk?'”
Ironisch genoeg werd de emotionele onrust die op het scherm te zien was tussen de personages van Blanchett, Krieps en Rampling gecompenseerd door een onverwachte nabijheid buiten de camera. Blanchett herinnert zich nachtelijke diners, lange gesprekken en tijd doorbrengen met kletsen met haar costars “net alsof we op dit uitgebreide logeerpartijtje waren” terwijl we “aan wal werden geworpen” in hun filmlocatie in Ierland.
“We hebben op dezelfde locatie gefotografeerd en tussen de opnames door hebben we de hele tijd op bed in Charlotte’s kamer doorgebracht”, vertelt de Oscarwinnaar. Ons. Het voelde alsof we deze formele, rigide speelruimte binnengingen en toen hadden we een lange dialoog die doorging gedurende de hele tijd dat we met ons drieën aan het filmen waren. Wij vieren, inclusief Jim uiteraard.”
Krieps genoot op haar beurt van de combinatie van een band met haar medespelers in hun vrije tijd en het spelen van de ongemakkelijke toon van hun scènes.
“Ik voelde me een beetje als theater. We waren deze familie en we wisten wat we moesten doen, en omdat we acteurs zijn, kwamen we, zodra we op het podium stonden, in dit personage of in deze spanning terecht”, herinnert ze zich. “En ondanks dat we in een spanning zaten die je fysiek zelf voelt, heb je nog steeds plezier. We vonden het leuk om lastig te zijn!”
Voor Blanchett was het de perfecte manier om haar jaar te beginnen. “Het waren voor mij drie heel aparte weken in Ierland, en mijn familie was niet mee, dus het voelde alsof ik met een paar zussen was”, zegt ze. “Het was echt een mooie manier om het jaar te beginnen. Gewoon ontzettend intiem en bijzonder.”
Vader Moeder Zus Broer draait vanaf 24 december door het hele land in de bioscoop.
