Krampuses nemen deel aan de jaarlijkse Krampuslauf of “Krampus Run” op de avond van het feest van Sint-Nicolaas in de Oostenrijkse stad Salzburg. De traditie is eeuwenoud in de oostelijke delen van de Europese Alpen.
Rob Schmitz/NPR
onderschrift verbergen
onderschrift wisselen
Rob Schmitz/NPR
SALZBURG, Oostenrijk – Als je aan de vooravond van het Sint-Nicolaasfeest in Salzburg het Max Aicher Stadion nadert, zou het je vergeven zijn als je dacht dat er van een afstand een Chewbacca-conventie gaande leek. Maar als je dichterbij kwam, besefte je dat de paar honderd, voornamelijk mannen, gekleed in harige bruine kostuums, niet uit een sterrenstelsel kwamen, heel ver weg, maar in plaats daarvan bijeen waren gekomen voor een veel traditionelere, aardgebonden reden: spelen, veelhet alpenkarakter van Krampus, de monsterlijke gehoornde duivelse figuur die, volgens de gewoonte in dit deel van Europa, Sinterklaas vergezelt als hij kinderen bezoekt en hun gedrag van het afgelopen jaar beoordeelt. Terwijl St. Nick de goede jongens en meisjes beloont, straft zijn harige, demonische hulpje de slechte kinderen.
“Het is eigenlijk een ‘good cop, bad cop’-regeling”, zegt Alexander Hueter, zelfbenoemd Overmatige kramp van de jaarlijkse Krampus Run in Salzburg, een evenement waarbij honderden Krampuses worden losgelaten door de oude binnenstad van Salzburg, waar ze kinderen, volwassenen en iedereen binnen het bereik van een mep van hun berkentakschakelaars die ze bij zich dragen, terroriseren.
Leden van Krampus-clubs in heel Oostenrijk en de Duitse deelstaat Beieren verzamelen zich in een plaatselijk voetbalstadion om hun Krampus-kostuums aan te trekken.
Rob Schmitz/NPR
onderschrift verbergen
onderschrift wisselen
Rob Schmitz/NPR
Wanneer hem wordt gevraagd uit te leggen waarom mensen in dit deel van Europa deelnemen aan deze eeuwenoude traditie, slaat Hueter de eeuwen van de Romeinse, heidense en vroegchristelijke geschiedenis over die samen zijn veranderd in de legende van de Krampus-figuur en gaat in plaats daarvan meteen over op de achtervolging: entertainment.
“Als St. Nicholas alleen naar de stad komt, is dat leuk”, zegt Hueter met een beleefde glimlach, “maar er is geen opwinding. Geen spanning. Ik bedoel, St. Nick is allemaal goed en wel, maar uiteindelijk willen mensen iets donkerder zien. Ze willen Krampus zien.”
En als ze Krampus willen, krijgen ze ook Krampus, zegt Roy Huber, die vanuit de Duitse deelstaat Beieren de grens is overgekomen om deel te nemen aan de Krampus Run van dit jaar. “De rest van het jaar voel ik me een burger”, zegt Huber met een serieus gezicht, “maar als de winter aanbreekt, heb je het gevoel onder je huid. Je bent klaar om je als een Krampus te gedragen.”
Huber staat gekleed in een koffiekleurig jak- en geitenhaarkostuum en houdt zijn masker vast met een litteken langs de linkerkant van zijn gezicht, twee hoorns die uit de hoofdhuid steken en een prachtig gewaxte snor waardoor zijn monsterlijke avatar lijkt op een Krampus-achtige versie van de Major League Baseball-afsluiter uit de jaren zeventig Rollie-vingers.
Roy Huber uit Beieren houdt zijn Krampus-masker vast voorafgaand aan de Krampus Run. “Als de winter aanbreekt, krijg je het gevoel Krampus te zijn”, zegt hij.
Rob Schmitz/NPR
onderschrift verbergen
onderschrift wisselen
Rob Schmitz/NPR
Achter Huber staat een Krampus met een rood gezicht en verschillende hoorns waaruit een hanenkam bestaat. Benny Sieger is de man achter deze punkversie van een Krampus, en hij zegt dat vooral kinderen bang zijn voor zijn uiterlijk.
“Heel bang”, zegt hij, “maar als ik me gedraag als een gevoelige Krampus, kan het goed gaan. Onze Krampus-club in onze geboortestad organiseert zelfs een evenement genaamd ‘Cuddle a Krampus’ om ervoor te zorgen dat we niet zo eng zijn.”
Sieger zegt echter dat hij geen genade toont voor jonge volwassenen, vooral jonge mannen, van wie hij zegt dat ze “in feite vragen om geraakt te worden” als ze naar een Krampus-run komen. Hij pronkt met een lange schakelaar bestaande uit berkentakken die als een bijensteek prikt als hij ermee wordt geraakt.
Normaal gesproken zou Nicklaus Bliemslieder een van die jonge volwassenen zijn die erom vroegen tijdens de Krampus-run – hij is 19 jaar oud – maar zijn moeder schept op over hoe haar zoon het systeem bespeelde door 14 jaar lang op een Krampus te spelen sinds hij 5 jaar oud was.
“Ik was nooit bang om een Krampus te zijn”, zegt hij, “maar ik was wel bang voor de Krampus. De eerste keer dat ik het masker opzette, was ik niet meer bang.”
Blieslieder, Siger, Huber en tientallen andere Krampuses stappen in een rij stadsbussen die hen naar de oude binnenstad van Salzburg brengen, terwijl ze onderweg voetballiedjes zingen om zichzelf op te winden. In het stadscentrum zetten ze hun maskers op, de busdeuren zwaaien open en tientallen Krampuses stromen de straten van het centrum van Salzburg in, vallen op het winkelend publiek, slaan ze met schakelaars en hun koebellen rinkelen. Vooraan in de processie, gekleed in een wit met gouden gewaad, staat Sinterklaas, met een staf in zijn hand, snoepjes uitdelend met een serene glimlach, en zich zalig onbewust van de kakofonie van bloedstollende chaos achter hem.
Nadat een stadsbus meer dan 200 Krampuses heeft afgezet bij de ingang van de oude binnenstad van Salzburg, beginnen de Krampuses hun maskers op te zetten en in karakter te komen.
Rob Schmitz/NPR
onderschrift verbergen
onderschrift wisselen
Rob Schmitz/NPR
Rene Watziker, een inwoner van Salzburg, ziet de Krampuses voorbijgaan, zijn 4 1/2 jaar oude zoon Valentin zat op zijn schouders, zijn hoofd begraven in de nek van zijn vader en zijn extra grote wanten bedekten zijn ogen van angst. Terwijl Valentin beeft van angst, probeert zijn vader hem eruit te lokken – zonder succes.
“Hij is te bang voor de Krampuses”, zegt Watziker lachend. “Dit is echter geweldig, want dit is ook mijn jeugdherinnering. Ik wil dat hij dezelfde goede herinneringen aan zijn jeugd heeft. Hij gaat naar de video kijken die ik maak en dan zal hij heel trots zijn dat hij gekomen is.”
Rene Watziker, een inwoner van Salzburg, ziet de Krampuses voorbijgaan, maar zijn vier en een half jaar oude zoon Valentin, die daar zit, is te bang om naar ze te kijken.
Rob Schmitz/NPR
onderschrift verbergen
onderschrift wisselen
Rob Schmitz/NPR
Verderop in het voetgangersgebied sloegen Krampuses toeschouwers met een handvol takken en smeerden teer op de gezichten van mensen. Toeschouwer Sabeine Gruber, hier met haar 13-jarige dochter, slaagt erin een glimlach te toveren bij het spektakel, maar ze zegt dat de Krampus Run met de tijd tammer is geworden. Ze wijst naar de stickers op de achterkant van deze Krampuses met nummers voor het geval je wilt klagen dat een bepaalde Krampus je te hard heeft geraakt.
“Toen ik een kind was”, zegt Gruber, “was dit nog veel erger. Je werd zo hard geslagen dat je de volgende dag wakker werd met blauwe striemen op je benen. Tegenwoordig lijkt de Krampus-ren meer op een kinderboerderij.”
Esme Nicholson heeft bijgedragen aan de rapportage.
