WASHINGTON — Het Hooggerechtshof oordeelde donderdag voor Texas en zijn Republikeinse leiders en maakte de weg vrij voor de staat om a nieuwe verkiezingskaart in 2026 dat zal naar verwachting nog eens vijf Republikeinen naar het Congres sturen.
De rechters hebben voorlopig aan de kant gezet een 2-1 uitspraak van districtsrechters die de kaart van de staat een raciale gerrymander noemde. De stemming van donderdag was volgens de gebruikelijke lijnen 6-3, waarbij de conservatieve rechters in de meerderheid waren en de drie liberalen het daar niet mee eens waren.
In het uit vijf paragrafen bestaande bevel van de rechtbank staat dat de districtsrechters “er niet in zijn geslaagd het vermoeden van goede trouw van de wetgevende macht te eerbiedigen door dubbelzinnig direct en indirect bewijsmateriaal tegen de wetgevende macht te interpreteren.”
“De aanzet voor de adoptie van de kaart van Texas (zoals de kaart die later in Californië werd aangenomen) was puur en simpel een partijdig voordeel”, schreef rechter Samuel A. Alito Jr. in een overeenstemmende mening.
Wetgevers in Texas hadden gezegd dat ze uit partijpolitieke motieven handelden, niet uit racistische motieven.
“Het bevel van vandaag is een minachting voor het werk van een districtsrechtbank die alles heeft gedaan wat men maar kon vragen om zijn taak uit te voeren – die elke overweging opzij heeft gezet, behalve de zaak op de juiste manier voor te leggen”, schreef rechter Elena Kagan in een afwijkende mening. “En het bevel van vandaag is in strijd met de miljoenen Texanen van wie de rechtbank oordeelde dat ze aan hun nieuwe districten waren toegewezen op basis van hun ras. Omdat de precedenten van dit Hof en onze grondwet beter eisen, ben ik daar respectvol van mening over.”
Ze werd vergezeld door rechters Sonia Sotomayor en Ketanji Brown Jackson.
Het besluit ondersteunt de Republikeinen in hun poging om de controle over het Huis van Afgevaardigden te behouden, en het is een tegenslag voor de Democraten en voorstanders van stemrecht.
Het komt overeen met de opvatting van de conservatieve meerderheid dat het vaststellen van kiesdistricten een “politieke kwestie” is die wordt overgelaten aan staatswetgevers, en niet aan rechters. Maar in het verleden zei de rechtbank ook dat raciale gerrymandering ongrondwettelijk is onder de 14e en 15e amendementen.
Als reactie op de herverdeling in Texas halverwege het decennium kreeg de Californische gouverneur Gavin Newsom de goedkeuring van de kiezers voor het hertekenen van de congresdistricten van zijn staat met als doel in 2026 nog eens vijf Democraten te kiezen.
Op 21 november dienden de advocaten van de staat Texas een noodtoestand in hoger beroep bij de Hoge Raad, er bij de rechters op aan te dringen snel te handelen om de uitspraak van de lagere rechtbank te blokkeren.
Ze voerden aan dat de nieuwe verkiezingskaart voor Texas was opgesteld op basis van partijvoordeel, en niet op basis van het ras van de kiezers. En ze zeiden dat een verder uitstel de volgende verkiezingen zou verstoren, omdat 8 december de indieningsdeadline voor kandidaten is.
Ze noemden het zogenaamde ‘Purcell-principe’ als reden om de uitspraak van de districtsrechtbank terzijde te schuiven omdat deze dichtbij een naderende verkiezing kwam.
De beperkingen in het midden van het decennium in Texas ontstonden in juli.
“Texas heeft ook duidelijk aangetoond dat er sprake is van onherstelbare schade en dat de aandelen en het publieke belang daar de voorkeur aan geven”, aldus de uitspraak van het Hooggerechtshof. “Dit Hof heeft herhaaldelijk benadrukt dat lagere federale rechtbanken de verkiezingsregels normaal gesproken niet mogen wijzigen aan de vooravond van verkiezingen. De rechtbank heeft die regel hier geschonden.”
Op aandringen van president Trump riep de gouverneur van Texas, Greg Abbott, op tot een speciale zitting van de wetgevende macht om de 38 stemdistricten van het Congres te hertekenen met als doel vijf Democraten uit het Huis van Afgevaardigden te verdrijven.
Als rechtvaardiging haalde hij de ‘grondwettelijke zorgen’ aan die waren geuit door Harmeet Dhillon, het hoofd van de afdeling Burgerrechten van het ministerie van Justitie.
Ze beweerde dat de staat verschillende ongrondwettelijke ‘coalitiedistricten’ had met een ‘niet-blanke’ meerderheid, bestaande uit zwarte en latino-kiezers.
Voorstanders van stemrechten zeiden dat de Republikeinen in Texas haar standpunt volgden en de districten in de buurt van Houston, Dallas en Fort Worth hertekenden om de districten uit te wissen waar Latino en zwarte kiezers de meerderheid vormden.
De Amerikaanse districtsrechter Jeffrey Brown zei dat uit het bewijsmateriaal bleek dat de wetgevende macht van Texas “niet opnieuw was verdeeld vanwege het politieke doel om president Trump te sussen, noch om vijf Republikeinse zetels in het Amerikaanse Huis te behalen, maar om het raciale doel van het DOJ, namelijk het elimineren van coalitiedistricten, te bereiken.”
Als dat zo is, zei hij, moet de nieuwe kaart opzij worden gezet en moet de staat de kaart voor 2021 gebruiken die door de Republikeinse partij is opgesteld.
