Dit artikel bevat spoilers voor “Wicked: voorgoed.”
Bijna precies een jaar geleden vertelde ik dat Jeff Goldblums optreden als de Tovenaar van Oz in Jon M. Chu’s “Wicked Part One” een van de meest unieke versies van het personage was. Tegen het einde van het stuk speculeerde ik dat “Alle tekenen erop wijzen dat Goldblum veel meer te doen heeft in ‘Wicked: For Good’ van volgend jaar, en een van de teleurstellingen over “Wicked: For Good” van deze maand als ik het daadwerkelijk zie, is het dat Goldblum’s Wizard niet zoveel meer in de film voorkomt dan in de eerste film. Dat gezegd hebbende, had ik gelukkig gelijk toen ik aannam dat het materiaal dat hij in de film zou krijgen substantieel en betekenisvol zou zijn, en noch Goldblum, noch scenarioschrijvers Winnie Holzman en Dana Fox lieten me in dat opzicht in de steek.
Natuurlijk is kunst subjectief, en jouw persoonlijke voorkeur voor wie de beste prestatie levert in “Wicked: For Good” komt mogelijk niet overeen met de mijne. Zeker, de voor een Academy Award genomineerde Cynthia Erivo en Ariana Grande-Butera acteren (en zingen!) met hart en ziel in de film als respectievelijk Elphaba en Glinda, en geen van beide ‘Wicked’-films zou speciaal zijn zonder hen. Maar hoe gefocust de films ook zijn op de ontbinding (en uiteindelijke reconstructie) van hun vriendschap, het hele uitgangspunt van het verhaal leeft en sterft met zijn revisionistische kijk op het ‘Oz’-verhaal. Het karakter van de Tovenaar is dus ongelooflijk essentieel, en beide films zouden niet werken zonder hem correct te krijgen. Gelukkig levert Goldblum niet alleen de beste prestatie in ‘Wicked: For Good’, maar hij geeft ook een van de beste uitvoeringen uit zijn carrière, omdat hij de ‘Wicked’-saga dieper en resonanter maakt dan alleen een reeks adembenemende muzikale nummers.
Goldblum bewijst dat een epos slechts zo goed is als zijn slechterik
Een groot deel van de motor binnen beide delen van ‘Wicked’ is de dynamiek tussen Elphaba en Glinda, waarbij hun ’tegenpolen’ genegenheid voor elkaar aantrekken, die op de proef wordt gesteld door steeds hogere politieke en sociale dilemma’s. Het zou misschien mogelijk zijn geweest om hetzelfde verhaal te vertellen zonder een dynamische tovenaar – misschien had je gewoon Madame Morrible (Michelle Yeoh) achter de schermen aan de touwtjes kunnen laten trekken, of misschien zelfs dat niet. Toch is het de Tovenaar van Goldblum die zo’n fantastische slechterik voor het verhaal blijkt te zijn, en cruciaal is dat de acteur en de scenarioschrijvers begrijpen dat dit niet betekent dat je van het personage een cartooneske, met een snor ronddraaiende gemene moet maken.
Het echte geheime sausje van Goldblum’s Wizard schuilt in de prachtige aanwezigheid die hij op het scherm heeft. ‘For Good’ heeft een ongemakkelijke eerste act omdat het probeert de personages en de belangen die nog moeten worden opgelost in deze tweede film te herstellen, maar wanneer Goldblum opduikt en Grande-Butera en Erivo leidt in het nummer ‘Wonderful’, begint de film te stijgen. Hoewel het vanaf de sprong duidelijk is dat de utopische familie-eenheid die dit aantal voor ogen heeft nooit zal plaatsvinden, is het dit oprechte verlangen van alle personages om samen te komen dat hun meningsverschillen zo moeilijk te overwinnen maakt en, in het geval van de Tovenaar, hun verraad zo pijnlijk is. De onthulling dat de tovenaar eigenlijk de biologische vader van Elphaba was, kan voor sommigen als een verrassing komenmaar iedereen die aandacht besteedt aan de prestaties van Goldblum zal zijn ‘deadbeat dad’-vibes al hebben opgepikt. De ultieme ballingschap van de tovenaar uit Oz is zowel dramatisch verdiend als emotioneel bitterzoet, wat zo’n geweldige plek is voor een slechterik om in te eindigen. Hij heeft duidelijk ongelijk, maar is als persoon volkomen begrijpelijk.
‘Wicked’ mag dan politiek verward zijn, Goldblum geeft er diepgang aan
Een van de meest intrigerende elementen van ‘Wicked’ zijn de revisionistische en deconstructionistische elementen in de richting van ‘The Wizard of Oz’, die voortkomt uit de roman uit 1995 van Gregory Maguire. De musical van Stephen Schwartz, waarvan deze films zijn aangepastvertroebelt de ideeën van die roman een beetje te veel, en de verwarring die te zien is in het politieke en sociale commentaar van de film is daar een bijproduct van. Elphaba, Glinda, Morrible en Nessarose (Marissa Bode) zijn allemaal veelzijdige mensen, maar toch heerst er een gevoel van onvolledigheid over hun verschillende hielbewegingen. In een betere film zouden al deze karakters diep genuanceerd zijn; alleen in de handen van Chu voelen hun menigten zich minder als intrigerende complexiteiten en meer als tegenstrijdigheden.
Gelukkig is dat niet het geval bij Goldblum’s Wizard, en het is een bewijs van de vaardigheid van de acteur dat hij alle kanten van zijn personage kan spelen en hem tegelijkertijd een geloofwaardig compleet gevoel geeft. Ja, hij is een opportunist, een oplichter en een egoïstische eikel, iemand die er geen probleem in ziet om alle dieren die hij als zijn politieke tegenstanders beschouwde op te sluiten en tegen de burgers van Oz te liegen. Toch maakt Goldblum duidelijk dat de Tovenaar niet een machiavellistische opperheer is, maar een man die oprecht gelooft dat hij het juiste doet. Het is een fantastische weergave van de banaliteit van het kwaad, vooral in termen van een politieke functionaris. Het is een voorstelling die voortborduurt op en voortbouwt op de iconografie van het personage uit de film uit 1939, en die, als de rest van de film zijn voorbeeld zou volgen, een veel dieper en meer thematisch vervullend ‘Wicked’ belooft. Zoals het er nu uitziet, is Goldblum’s Wizard in ieder geval een van de beste vertolkingen van het personage in de filmgeschiedenis.
‘Wicked: For Good’ is nu in de bioscoop.
