De extreemrechtse kandidaat Jose Antonio Kast heeft de tweede verkiezing gewonnen om de 38e president van Chili te worden, waarmee hij de centrumlinkse regering die momenteel aan de macht is, afzet.
Zondag, toen bijna alle stemmen geteld waren, won Kast met 58 procent van de stemmen, waarmee hij voormalig minister van Arbeid Jeannette Jara versloeg, een politicus van de Communistische Partij die de regerende centrumlinkse coalitie vertegenwoordigde.
Aanbevolen verhalen
lijst van 3 artikeleneinde van de lijst
Jara en haar coalitie, Unity for Chile, gaven de nederlaag toe kort nadat de stembureaus in het Zuid-Amerikaanse land waren gesloten.
“De democratie heeft luid en duidelijk gesproken. Ik heb zojuist met de nieuwgekozen president (Kast) gesproken om hem succes te wensen voor het welzijn van Chili”, zegt Jara. schreef op sociale media.
“Aan degenen die ons steunden en geïnspireerd werden door onze kandidatuur: wees gerust: we zullen blijven werken aan het opbouwen van een beter leven in ons land. Samen en sterk staan, zoals we altijd hebben gedaan.”
Kast noemde de verkiezingsresultaten ondertussen een “breed mandaat” om zijn politieke agenda uit te voeren in een overwinningstoespraak voor zijn aanhangers.
“Dit is geen persoonlijke prestatie, noch een partijprestatie”, zei hij tegen de menigte. “Chili heeft hier gewonnen, in de hoop niet langer in angst te leven, van een Chili dat werkt.”
Het resultaat markeert de laatste overwinning voor extreemrechts in Latijns-Amerika, waar een reeks rechtse leiders die ooit als politieke buitenstaanders werden beschouwd, aan de macht zijn gekomen in landen als Argentinië en Ecuador.
Een hardline-platform
De telling markeert ook een belangrijke comeback voor Kast zelf, de 59-jarige leider van de Republikeinse Partij. De verkiezingen van 2025 markeren zijn derde poging om president te worden – en zijn eerste succesvolle bod.
Tijdens de laatste verkiezingen, in 2021, werd hij verslagen door de vertrekkende president Gabriel Boric, die met een marge van bijna tien punten won.
Maar Boric, een voormalige studentenleider die de jongste president van Chili werd, had zijn populariteit tegen het einde van zijn vierjarige ambtstermijn zien dalen tot ongeveer 30 procent. Volgens de Chileense wet kwam hij ook niet in aanmerking voor een tweede termijn.
In opiniepeilingen uitten de kiezers ook hun frustratie over de recente pieken in de criminaliteit en immigratie, en over de verzwakking van de Chileense economie.
Kast voerde ondertussen campagne voor de belofte van verandering. Hij zei dat hij de zorgen van de kiezers zou wegnemen door hardhandig te optreden tegen misdaad en immigratie, onder meer door middel van een campagne van massale deportatie, vergelijkbaar met wat de Amerikaanse president Donald Trump in Noord-Amerika heeft gedaan.
Zijn veiligheidsplatform – ook wel het ‘Onverzoenlijke Plan’ genoemd – stelt ook strengere verplichte minimumstraffen voor, het opsluiten van meer criminelen in maximale veiligheidsfaciliteiten en het plaatsen van kartelleiders in ‘totale isolatie’ om hen af te sluiten van elke communicatie met de buitenwereld.
“Terwijl criminelen en drugshandelaren vandaag de dag vrij door de straten lopen, misdaden begaan en mensen intimideren, zitten eerlijke Chilenen opgesloten in hun huizen, verlamd door angst”, schrijft Kast in zijn veiligheidsplan.
Geïnformeerd door zijn sociaal-conservatieve katholieke achtergrond heeft Kast ook een extreemrechtse houding aangenomen ten aanzien van sociale en gezondheidskwesties, waaronder abortus, waar hij zelfs in geval van verkrachting tegen is.
Een historische overwinning na Pinochet
Maar dit harde beleid leverde Kast kritiek op tijdens de campagne. Critici hebben ook zijn eigen sympathieke opmerkingen over de voormalige dictator van Chili, militair leider Augusto Pinochet, aangegrepen.
In 1973 hield Pinochet toezicht op een rechtse militaire staatsgreep waarbij de democratisch gekozen leider Salvador Allende werd afgezet. Hij bleef het land regeren tot 1990. Zijn regering werd bekend vanwege de wijdverbreide schendingen van de mensenrechten en de brutale onderdrukking van politieke afwijkende meningen, waarbij duizenden werden geëxecuteerd en tienduizenden gemarteld.
Hoewel Kast het label ‘extreemrechts’ heeft verworpen, heeft hij herhaaldelijk de regering van Pinochet verdedigd. Over Pinochet zei Kast de beroemde grap: ‘Als hij nog leefde, zou hij op mij stemmen.’
Tegenstanders probeerden ook de aandacht te vestigen op de familiebanden van Kast: zijn vader, Michael Martin Kast, werd geboren in Duitsland en was lid van de nazi-partij. De oudste Kast emigreerde in 1950 naar Chili.
Al Jazeera-correspondent Lucia Newman meldde vanuit een stembureau in de hoofdstad Santiago dat de overwinning van zondag een historische overwinning was voor extreemrechts in Chili. Maar, zo merkte ze op, Kast heeft geprobeerd zijn platform te matigen om de kiezers in de huidige verkiezingscyclus beter aan te spreken.
“Dit is de eerste keer sinds 1990 – sinds de militaire dictatuur vóór 1990, toen Chili terugkeerde naar de democratie – dat zo’n conservatieve regering aan de macht zal zijn”, legde Newman uit.
“Het is eigenlijk niet zeker hoe conservatief het zal zijn. Jose Antonio Kast was een aanhanger van de voormalige dictator generaal Augusto Pinochet. Hij heeft zich daar de afgelopen jaren, en zeker in deze campagne, van afgewend.”
Rechts van Latijns-Amerika reageert
In de nasleep van de verkiezingsoverwinning van Kast hebben rechtse leiders uit heel Amerika hun felicitaties aangeboden in verklaringen op sociale media.
“Felicitaties aan de Chileense president-elect (Jose Antonio Kast) met zijn overwinning”, zei Trumps minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio schreef. “De Verenigde Staten kijken ernaar uit om samen te werken met zijn regering om de regionale veiligheid te versterken en onze handelsrelaties nieuw leven in te blazen.”
De Argentijnse libertaire leider Javier Milei deed eveneens mee en noemde de verkiezing van Kast een grote overwinning voor de conservatieve politieke beweging in Latijns-Amerika.
“VRIJHEID GAAT VOORUIT”, Milei schreefin navolging van zijn eigen campagnekreet.
“Enorme vreugde over de overweldigende overwinning van mijn vriend (Jose Antonio Kast) bij de Chileense presidentsverkiezingen! Nog een stap voor onze regio in de verdediging van het leven, de vrijheid en het privébezit. Ik ben er zeker van dat we zullen samenwerken zodat Amerika de ideeën van vrijheid omarmt en we onszelf kunnen bevrijden van het onderdrukkende juk van het socialisme van de 21e eeuw…!!!”
De rechtse president van Ecuador, Daniel Noboa, heeft ondertussen gezegd dat “een nieuw tijdperk aanbreekt voor Chili en voor de regio”.
De presidentiële race van dit jaar was de eerste keer sinds 2012 dat stemmen verplicht was in het land. Er zijn ongeveer 15,7 miljoen kiesgerechtigden in het Zuid-Amerikaanse land.
Kast kwam oorspronkelijk op de tweede plaats tijdens de eerste stemronde op 16 november. Hij scoorde ongeveer 23,9 procent van de stemmen, vergeleken met de 26,8 procent van Jara.
Maar volgens de opiniepeilingen zou hij in de tweede ronde in het algemeen in het voordeel zijn van de overwinning. Terwijl de linkervleugel van Chili in juni een voorverkiezing hield en zich verenigde rond de winnaar, Jara, hielden rechtse partijen geen voorverkiezingen om een kandidaat voor de coalitie te kiezen.
Het resultaat was een gebroken rechts in de eerste stemronde. Maar in de laatste wedstrijd wist Kast stemmen binnen te halen die eerder naar zijn rechtse tegenstanders waren gegaan, wat hem een comfortabele overwinning opleverde.
Toch wordt Kast geconfronteerd met een verdeeld Nationaal Congres, dat naar verwachting een aantal van zijn meer harde voorstellen zal afzwakken. Kast wordt op 11 maart beëdigd.
