Door Robert Scucci
| Gepubliceerd
Al sinds 1994 Pulp-fictie bewees hoe ontvankelijk het publiek is voor niet-lineaire verhalen en geestige, meanderende dialogen, en het bracht talloze goedkope imitaties voort. Af en toe kiest een filmmaker voor die aanpak en vindt hij feitelijk een nieuwe uitrusting voor dit soort voertuigen. Regisseur Ryan Andrew Hooper doet precies dat met de Welshe misdaadkomedie uit 2021 De tolbekend als Tolhuisje. Door middel van gefragmenteerde verhalen en een galerij van uiterst vreemde karakters, De tol wordt een misdaadkomedie die de waarde van terughoudendheid begrijpt en ervoor kiest om niet te onthullen wat er werkelijk op het spel staat totdat het absoluut noodzakelijk is.
Zelfs dan, De tol houdt je in het ongewisse over veel details, terwijl belangrijke details open blijven voor interpretatie. Die dubbelzinnigheid voelt nooit als bedrog. De rit is wild genoeg om mee te gaan.
Channeling van sterke Quentin Tarantino en Coen-broers energie zonder een kopie te worden van een van beide, De tol is komisch gewelddadig, scherp geschreven en afgeleverd met een dik Welsh accent. Het introduceert de vele conflicten vanuit één enkel uitkijkpunt waar alles uiteindelijk samenkomt in een gewelddadig spektakel waar fans van misdaadkomedies zich graag voor zullen inschrijven.
Onze muntverzamelende hoofdrolspeler heeft een duister verleden
Het speelt zich af in Pembrokeshire, ‘waar Engelse mensen sterven’, en we maken kennis met onze hoofdpersoon, simpelweg gecrediteerd als Toll Booth (Michael Smiley). Toll Booth leidt een onopvallend leven door zijn ontwerp. Al snel wordt onthuld dat hij zich al bijna dertig jaar voor een aantal zeer gevaarlijke mensen heeft verborgen, een ondergeschikte baan heeft in een laagbevolkt gebied en zijn hoofd gebogen heeft. Hij is hartelijk met een plaatselijke politieagent genaamd Catrin (Annes Elwy), maar de film begint aan het einde en het duurt niet lang om te begrijpen waarom ze niet langer op één lijn zitten.
Hard leunend in zijn niet-lineaire structuur, De tol introduceert een wisselende cast van kleurrijke personages die allemaal op een of ander punt het tolhuisje van Toll Booth passeren. Sommigen zijn bondgenoten, sommigen zijn vijanden, en de meeste bevinden zich in een moreel grijze ruimte waar die labels voortdurend veranderen. Naarmate hun paden zich op steeds meer verdachte manieren kruisen, vervagen de motieven en wordt vertrouwen een probleem. Wat wel duidelijk is, is dat Toll Booth uit de kast is gehaald. Hij moet snel nadenken over wie hij kan vertrouwen, wie hij kan manipuleren, voor wie hij bang moet zijn, en hoe hij al die informatie kan bewapenen voordat het te laat is.
Tijdens zijn tijd bij het tolhuisje kruist Toll Booth het pad van motorrijders, kleine criminelen die zich voordoen als Elvis-imitators, wetshandhavers, misdaadheren en stadsmensen die zich allemaal bewust lijken te zijn van zijn verleden zonder ooit te beschrijven wat hij feitelijk heeft gedaan om zo’n waardevol doelwit te worden. Terwijl allianties ontstaan en dubbele kruisen zich opstapelen met cynische vrolijkheid, De tol brengt iedereen naar dezelfde plek voor een laatste confrontatie. Tegen de tijd dat het arriveert, weet je niet helemaal zeker voor wie je moet pleiten, maar je hebt er volledig in geïnvesteerd om erachter te komen.
Desoriënterend totdat het niet meer zo is
De tol heeft zoveel plezier in het vertellen van het verhaal in de verkeerde volgorde, dat ik me even ergerde aan de weigering om direct te zijn. Er zijn maar een beperkt aantal keren dat een film aan het einde kan beginnen en achteruit kan werken voordat het apparaat versleten raakt. Hier is het absoluut noodzakelijk. Zoals iedereen die met Toll Booth omgaat, heeft het publiek nooit een volledig beeld van zijn bedoelingen. Informatie wordt in kleine hoeveelheden gerantsoeneerd en al het andere wordt opzettelijk verduisterd. Als Hooper ook maar één keer een verkeerde stap in zijn richting zou zetten, zou het hele bouwwerk instorten.
Gelukkig, wanneer het volledige plaatje eindelijk in beeld komt, valt alles op de meest gewelddadige manier op zijn plaats. Elke verhaallijn kruist elkaar op brute wijze. Gelijke delen morbide en grappig, De tol is een duister misdaadmysterie over mensen die denken het spel te begrijpen, terwijl ze onbewust een veel groter spel spelen. Het in realtime zien instorten van die overlappende cirkels is de helft van het plezier, en herhaalde bezichtigingen verbeteren de ervaring alleen maar dankzij het aantal subtiele broodkruimels die onderweg worden geplant.
De tol wordt gratis gestreamd op Tubi.
