De cyberpunkbeweging heeft ons een aantal van de beste gegeven sciencefictionfilms: Blade Runner, Ghost in the Shell en, ja, The Matrix. Maar mijn persoonlijke favoriete tech noir-film is er een die uitkwam op het hoogtepunt van de cyberpunk-rage – en daarna vrijwel verdween.
Hoewel het in 1995 werd uitgebracht, ziet en voelt Strange Days eruit alsof het gisteren uit had kunnen komen. Het is een van die zeldzame oude films waarin de technologie werd verbeeld virtuele realiteit zonder er een gimmick van te maken.
Strange Days speelt zich af in het Los Angeles van 1999, tijdens de laatste 48 uur van het millennium. Lenny Nero, gespeeld door Ralph Fiennes, is een voormalige agent die nu een illegale virtual reality-ervaring verkoopt genaamd Playback.
Nero’s vriend en lijfwacht, Mace (Angela Basset), probeert hem geworteld te houden in de realiteit en weg van de problemen. Samen werken ze aan het opsporen van een brutale verkrachter en moordenaar: een man die VR-afspeelschijven gebruikt om zijn misdaden vanuit zijn eigen gezichtspunt vast te leggen.
De film verspilde geen tijd en liet me in zijn schokkende setting vallen: de openingsscène is een gewapende overval gefilmd in first-person perspectief, waarbij de overvaller voor de politie wegrent en van het ene dak naar het andere springt. Een paar scènes later zag ik tanks in de straten van LA en hoorde ik radiobellers verklaren dat de wereld op 1 januari 2000 om klokslag middernacht zou vergaan.
Strange Days doet me denken aan de beste Zwarte spiegel afleveringen – zowel zeer verontrustend als ongemakkelijk dicht bij huis. Regisseur Kathryn Bigelow werd beïnvloed door de rellen in LA in 1992 en verwerkte die elementen van raciale spanningen en politiegeweld in haar werk. Het resultaat is een film die soms moeilijk is om naar te kijken, maar onmogelijk om van weg te kijken.
Tegelijkertijd is Strange Days gebaseerd op emotie. Nero (Fiennes) besteedt een groot deel van de film aan het herbeleven van herinneringen aan zijn mislukte relatie met zanger Faith (gespeeld door actrice en rocker Juliette Lewis). Terwijl hij in bed ligt terwijl hij beelden van gelukkiger dagen afspeelt, kan hij zichzelf voor de gek houden door te geloven dat hij weer met Faith aan het rolschaatsen is – totdat de schijf stopt met draaien en hij zijn ogen opent, terug in het eenzame heden.
“Dit is niet ‘zoals tv alleen maar beter'”, zegt Nero, terwijl hij de VR Playback-technologie aan een van zijn klanten voorstelt. “Dit is het leven.”
Maar Bassetts personage, Mace, denkt daar anders over en confronteert Nero op een gegeven moment met zijn gehechtheid aan zijn ‘gebruikte emoties’.
“Dit is jouw leven!” zegt Mace. “Hier! Nu meteen! Het is realtime, hoor je me? Realtime, tijd om echt te worden, niet afspelen!”
Toen ik Strange Days in 2025 bekeek, moest ik denken aan de virtual reality-apparaten die tegenwoordig bestaan. VR-headsets zoals de Meta-zoektocht 3 En De aankomende AR-bril van Google brengen ons dichter dan ooit bij de afspeeltechnologie in de film. En de meeslepende ruimtelijke video’s voor de Apple Vision Pro kan je het gevoel geven dat je een driedimensionaal opgenomen geheugen echt opnieuw beleeft. Terwijl ik nadacht over de overeenkomsten tussen onze huidige technologie en de Playback-schijven van Strange Days, vroeg ik me af of de toekomst door het verleden zou willen worden achtervolgd.
Ondanks dat ze 30 jaar oud zijn, houden de speciale effecten van Strange Days ongelooflijk goed stand. Waar andere sciencefictionfilms uit 1995, zoals Hackers en Johnny Mnemonic, experimenteerden met vroege computergegenereerde beelden, koos Strange Days voor een meer praktische aanpak: karakters schakelen in en uit de weergavebeelden met een eenvoudig analoog vervormingseffect, net zoals je zou vinden tijdens het bekijken van homevideo’s op VHS-banden. De point-of-view shots zijn zorgvuldig gechoreografeerd en de resulterende beelden zien eruit alsof je ze door de ogen van de recorder bekijkt.
Strange Days bevat ook opvallende muzikale acts. Juliette Lewis, in de rol van Faith, laat twee nummers van PJ Harvey horen in optredens op het scherm die doen denken aan het beste van de grunge uit de jaren 90. Rapper Jeriko One (gespeeld door Glenn Plummer) levert bijtend sociaal commentaar in zijn videoclip. En hedendaagse artiesten Aphex Twin, Deee-Lite en Skunk Anansie treden op tijdens de bombastische slotact van de film, een oudejaarsavondrave in het centrum van LA. (Het was een levensecht concert met 10.000 deelnemers.)
Vreemde dagen is zowel een spannende actiefilm als een verbijsterende verkenning van technologie en geheugen. Het verbaast me dat het in 1995 een kaskraker was, en ik wou dat het toen de erkenning had gekregen die het verdiende. Toch ben ik blij dat dit sci-fi-meesterwerk vandaag beschikbaar is om te streamen. Hoewel Strange Days niet de meest memorabele titel heeft, is de film zelf onvergetelijk.
Mis geen enkele van onze onpartijdige technische inhoud en laboratoriumbeoordelingen. CNET toevoegen als favoriete Google-bron.
