In deze luchtfoto wordt de Kiruna Kyrka-kerk op 20 augustus 2025 over de weg vervoerd naar een nieuwe locatie in Kiruna, Zweden. De kerk, die 672,4 ton weegt, wordt in zijn geheel vervoerd naar een nieuwe locatie 3 km verderop om schade veroorzaakt door de ijzerertsmijn van LKAB te voorkomen.
Bernd Lauter | Getty Images Nieuws | Getty-afbeeldingen
Twee Noordse mijnbouwbedrijven vormen de kern van Europa’s drang om resultaten te bereiken beveiliging van hulpbronnen hanteren nieuwe – zij het heel andere – benaderingen. De een streeft het concept van een ‘onzichtbare mijn’ na, terwijl de ander een van ’s werelds meest radicale verplaatsingsprojecten op zich neemt.
Het maakt deel uit van een strategische verandering voor de Europese Unie. Onder zijn aanstaande “RESourceEU“initiatief is het blok van 27 landen van plan zijn inspanningen op te voeren om de toegang tot binnenlandse bronnen van kritieke grondstoffen veilig te stellen, zowel op de korte als op de lange termijn.
Het plan, dat bedoeld is om de investeringen in strategische projecten te stimuleren, is bedoeld om de positie van China te helpen breken langdurige dominantie van mineralen.
Alf Restad, CEO van mijnbouwbedrijf Rare Earths Noorwegen, vertelde CNBC dat er een duidelijke verschuiving heeft plaatsgevonden in de manier waarop zowel binnenlandse als Europese beleidsmakers denken over de toeleveringsketens van mineralen.
“Wat we nu zien is echt een gevoel van urgentie. Iedereen heeft het over de noodzaak van actie”, vertelde Restad via een videogesprek aan CNBC. “Het is nu echt het moment om in actie te komen. We hebben altijd gezegd dat we te vroeg zijn, totdat we te laat zijn.”
In juni vorig jaar, Rare Earths Noorwegen aangekondigd de ontdekking van Europa’s grootste bekende afzetting van zeldzame aardmetalen, die een weerspiegeling vormde van wat werd gezien als een keerpunt in het streven van de regio naar strategische autonomie.
Zijn geschat dat het Fen Carbonatiet Complex van het bedrijf, gelegen in het kleine industriële stadje Ulefoss in het zuiden van Noorwegen, 8,8 miljoen ton aan totale zeldzame aardoxiden (TREO’s) bevat.
Het is niet vanzelfsprekend dat dit een business case is. Het lijkt erop dat dit op dit moment voor ons geldt, maar het is niet iets waarvan je zou zeggen: ‘Oh, het is geen goed idee, ren er gewoon voor.’
Niklas Johansson
Woordvoerder bij LKAB
Met name wordt aangenomen dat ongeveer 1,5 miljoen ton van deze TREO’s zeer gewaardeerde magneetgerelateerde zeldzame aardmetalen bevatten, zoals neodymium en praseodymium. Dit zijn cruciale componenten voor een reeks moderne technologieën, van elektrische voertuigen en windturbines tot robotica en defensietoepassingen.
Rare Earths Noorwegen zei dat het momenteel nauw samenwerkt met de plaatselijke gemeente en de nationale autoriteiten over een bestemmingsplan en hoopt tegen het einde van het jaar een haalbaarheidsstudie te kunnen presenteren.
Uiteindelijk staat het echter voor een lange weg om zijn potentieel op het gebied van zeldzame aardmetalen waar te maken. Het bedrijf streeft ernaar om zeldzame aardmetalen in de eerste helft van 2030 op de markt te brengen.
De verbeterde spellen?
Om deze doelen te helpen bereiken, heeft Rare Earths Noorwegen gelobbyd bij binnenlandse en Europese beleidsmakers om versnelde vergunningen en prijsgaranties te overwegen, en zegt dat dergelijke maatregelen van cruciaal belang zullen zijn voor het succes ervan.
Restad vergeleek de drang van het bedrijf om zijn middelenpotentieel te benutten met deelname aan de Verbeterde spelleneen controversiële gebeurtenis waarbij atleten onder medisch toezicht verboden prestatiebevorderende medicijnen mogen gebruiken.
“Als je nu kijkt naar wat je ziet met China en de VS, concurreren ze in een soort Enhanced Games, en het is voor ons helemaal niet mogelijk om te concurreren als we geen beveiliging hebben”, zei Restad.
‘Je ziet dat de acties die zijn ondernomen door (de Amerikaanse president Donald) Trump. Hij is snel en moedig geweest. Dus als er geen gelijk speelveld is, zal dit project niet gerealiseerd kunnen worden”, voegde hij eraan toe.
Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen houdt haar toespraak tijdens een debat over het nieuwe meerjarig financieel kader 2028-2034 in het Europees Parlement in Brussel op 12 november 2025.
Nicolas Tucat | Afp | Getty-afbeeldingen
Een woordvoerder van de Europese Commissie, de uitvoerende macht van de EU, vertelde CNBC dat het blok een “duidelijke visie” heeft om de veilige en duurzame toegang tot grondstoffen te garanderen. Tegen 2030 wil het blok elk jaar 10% winnen, 40% verwerken en 25% recyclen van wat het verbruikt.
De EU streeft er ook naar om de afhankelijkheid van één enkele externe leverancier te beperken tot 65%.
Een ‘onzichtbare mijn’
Om zijn ontdekking verder te ontwikkelen, is Rare Earths Noorwegen van plan zeldzame aardmetalen uit zijn Fen-locatie te winnen met behulp van een ‘onzichtbaar mijn’-concept om verstoring van het oppervlak en gevolgen voor het milieu te voorkomen.
Dit concept omvat het boren van een lange, smalle tunnel diagonaal onder het dorp Ulefoss en het opvullen van de vrijgekomen holtes met afvalmateriaal.
“Het is belangrijk dat de mensen die bovenop de borg staan veilig zijn”, zei Restad, die het concept vergeleek met dat van een ‘Kinder Egg’.
“Dus als je het project van LKAB in Kiruna hebt gezien, dan moet dat wel verplaats de stad. We moeten dat voorkomen, en de ongeveer 300 eigendommen bovenop de borg en een heleboel mensen die daar wonen”, voegde hij eraan toe.
Restad zei dat het bedrijf een “zeer goede” dialoog heeft gehad met de mensen die bovenop de zeldzame aardmetalen leven. Vroege gemeenschapsenquêtes hebben dat wel gedaan naar verluidt toonde sterke lokale steun voor het project, naast enige zorgen over stabiliteit en afvalbeheer.
Een Arctische stad in beweging
Het Zweedse staatsmijnbouwbedrijf LKAB, dat ver boven de poolcirkel in de stad Kiruna opereert, pakt de groeiende honger naar grondstoffen in Europa op een heel andere manier aan.
Het bedrijf aangekondigd in januari 2023 wat toen werd beschouwd als Europa’s grootste bekende afzetting van zeldzame aardmetalen, waarbij de ontdekking werd beschreven als “goed nieuws” voor Zweden, Europa en het klimaat.
Er valt regen terwijl een algemeen beeld van 21 augustus 2025 de ijzerertsmijn van LKAB en een bord met het bedrijfslogo in Kiruna, Noord-Zweden, toont.
Jonathan Nackstrand | Afp | Getty-afbeeldingen
De ontdekking van de zogenaamde Per Geijer-afzetting bevindt zich in de nabijheid van ’s werelds grootste ondergrondse ijzerertsmijn. Het zijn de plannen van LKAB om zijn ijzerertsmijn uit te breiden die ertoe hebben geleid dat duizenden stadsbewoners naar een gloednieuw stadscentrum zijn verhuisd.
Het omvangrijke stadsverplaatsingsproject kreeg in augustus internationale aandacht, toen arbeiders succesvol verplaatst een 113 jaar oude houten kerk vijf kilometer verderop in de loop van twee dagen.
Later diezelfde maand, LKAB aangekondigd dat nog eens 6.000 mensen en ongeveer 2.700 woningen door de verhuizing zouden worden getroffen. De transformatie zal naar schatting 22,5 miljard Zweedse kronen ($2,4 miljard) kosten.
Niklas Johansson, senior vice-president public affairs en externe betrekkingen bij LKAB, zei dat de verhuizing geen verband houdt met de ontdekking van zeldzame aardmetalen, maar eerder met de uitgestrekte ijzerertsmijn van het bedrijf.
Er is een arbeider afgebeeld in de ondergrondse tunnels van de LKAB-ijzerertsmijn in Kiruna, Noord-Zweden, op 21 augustus 2025.
Jonathan Nackstrand | Afp | Getty-afbeeldingen
Net als Rare Earths Noorwegen zei Johansson van LKAB dat het bedrijf momenteel in gesprek is met Europese wetgevers om ervoor te zorgen dat het economisch levensvatbaar zal zijn om zijn hulpbronnen te ontwikkelen.
“We hebben het materiaal al op de grond. Dat is allemaal betaald door het ijzererts. Toch is het geen vanzelfsprekendheid dat dit een business case is. Het lijkt erop dat dit op dit moment voor ons geldt, maar het is niet iets waarvan je zou zeggen: ‘Oh, het is een no-brainer, ga er gewoon voor'”, vertelde Johansson telefonisch aan CNBC.
“Ik vertel ze ook dat als het er voor ons zo uitziet, wie de meeste infrastructuur en alles op zijn plek heeft, hoe denk je dat het er voor anderen in Europa uit zal zien?”
Minerale soevereiniteit
Anthony Heron, adjunct-hoofdredacteur van de denktank van het Arctic Institute, zei dat de projecten onder toezicht van Rare Earths Noorwegen en LKAB “strategisch significant” zijn omdat ze enkele van de meest geloofwaardige wegen vertegenwoordigen om Europa’s vrijwel totale afhankelijkheid van geïmporteerde zeldzame aardmetalen, vooral uit China, te verminderen.
“Schattingen suggereren dat de Noorse Fen-afzetting een aanzienlijk deel van de toekomstige EU-vraag naar zeldzame aardmineralen zou kunnen dekken, en de verkenning van Arctische afzettingen is door analisten omschreven als pijlers van Europa’s opkomende ‘minerale soevereiniteit’-agenda,” vertelde Heron per e-mail aan CNBC.
“Dat brengt het Noordpoolgebied volledig in lijn met de EU Critical Raw Materials Act, die doelstellingen heeft gesteld voor een minimaal aandeel van de winning binnen Europa”, voegde hij eraan toe.
