Creatieve ontwrichting in de orde van de wereld

Op momenten van algemene onrust zoals we die momenteel doormaken, komt de beste gids voor de toekomst voort uit het kijken naar soortgelijke onheilspellende perioden in het lange verleden.

Dit is precies wat Hui Huang op briljante wijze heeft gedaan in a Noema-essay die de huidige mondiale ontwrichting van AI en synthetische biologie naar geopolitiek analogiseert met de overgang van de afnemende stabiliteit van de lente- en herfstperiode in het oude China naar de tumultueuze periode van de Strijdende Staten, die die wereld opnieuw op één lijn brachten volgens de nieuwe realiteit. Het was een periode van vernietiging, maar ook van ongekende innovatie en creatie.

Huang schrijft vanuit Shanghai en begint met de systemische schok van het eenzijdig opleggen van tarieven door president Trump, de eerste stap in zijn ‘strijdende staten-mentaliteit’.

“Donald Trump kondigde verregaande tarieven aan voor de belangrijkste handelspartners van Amerika. Voor critici was het een roekeloze daad van economische oorlogvoering. Voor Trump en zijn bondgenoten was het een al lang verwachte afwijzing van een naïeve wereldorde.

“In een opvallende historische parallel, in de lente- en herfstperiode van het oude China, weigerde hertog Xiang van Song op beroemde wijze een vijand aan te vallen voordat ze hun troepen op de juiste manier hadden opgesteld, waarbij hij zich aan de codes van rituele oorlogsvoering hield. Voorspelbaar verloor hij. Tegenwoordig wordt een soortgelijke beschuldiging naar de Verenigde Staten geslingerd: dat het land zich heeft ingehouden met ouderwetse morele verwachtingen, terwijl rivalen als China en Rusland vrijelijk manoeuvreren, niet gehinderd door idealisme. Trumpisme en het wereldbeeld van figuren als JD Vance vertegenwoordigen een scherpe afwijzing van de zogenaamde welwillendheid van Xiang. Hun boodschap is simpel: Amerika moet zich aanpassen aan een wereld waarin terughoudendheid niet langer een universele deugd is.

Huang vervolgt: “Dit is niet slechts een moment van ontwrichting. Het markeert een paradigmatische verschuiving in de mondiale logica. De wereld beweegt zich van een systeem van gemedieerde stabiliteit naar een systeem van openlijke rivaliteit.

“Om dit moment te begrijpen biedt China’s eigen geschiedenis een bruikbare analogie. In de lente- en herfstperiode (770 tot 476 vGT) werd oorlogvoering geritualiseerd, waarbij de legitimiteit symbolisch werd gehandhaafd door de Zhou-koning. Maar toen de oude orde verzwakte, ontstond de periode van de Strijdende Staten (475 tot 221 vGT), een tijd van hevige concurrentie, innovatie en systemische transformatie.

“Trumpisme verwerpt niet alleen het mondiale liberalisme; het herinterpreteert de architectuur van de Amerikaanse macht. Zijn kerninstinct is niet isolationistisch of nihilistisch, maar fundamenteel tegengesteld aan gevestigde diplomatieke normen en rituelen, een doelbewuste afwijking van de oude manieren om consensus te zoeken. In dit wereldbeeld komt legitimiteit niet voort uit internationale goedkeuring, maar uit output: industriële kracht, culturele cohesie en strategische helderheid. Rituelen zijn niet iets dat moet worden gerespecteerd, maar dat moet worden omzeild.”

Voor Huang is deze mentaliteit niet in een vacuüm ontstaan. “Gedurende een groot deel van het naoorlogse tijdperk leek de door de VS geleide internationale orde op de Chinese lente- en herfstperiode – een kwetsbaar maar duurzaam evenwicht, in stand gehouden door normen, rituelen en symbolische legitimiteit. Henry Kissinger, de belangrijkste architect van die tijd, geloofde in ambiguïteit, terughoudendheid en evenwicht. Instellingen als de Verenigde Naties speelden de rol van een Zhou-koning, die geen harde macht had, maar wel respect afdwong. Zelfs te midden van de spanningen in de Koude Oorlog bleef de wereld aan regels gebonden. Rode lijnen hielden stand, backchannels werkten, de afschrikking was wederzijds.

“Maar de Zhou-wereld is verdwenen. Het Trumpisme markeert geen aberratie maar een keerpunt, een erkenning dat minder actoren de oude riten gehoorzamen, en degenen die dat nog steeds doen, riskeren irrelevantie. Net als de Zhou-orde ervoor, vervaagt het huidige internationale systeem niet vanwege ideologische rebellie, maar omdat de onderliggende voorwaarden niet langer standhouden. Vanuit het perspectief van Trump waren tariefoorlogen een reactie op deze veranderende omstandigheden. Instituties zoals de WTO, zo betoogde hij, zorgden niet langer voor wederkerigheid en groeiden De handelsonevenwichtigheden weerspiegelden hoe de liberale economische orde er niet in was geslaagd de nationale belangen te beschermen.”

Wat er vandaag de dag gaande is, gaat, net als de overgang van de lente- en herfstperiode naar de periode van de Strijdende Staten, over veel meer dan een verandering in het politieke klimaat. Zoals Huang schrijft, markeerde die transitie in China een van de meest diepgaande systemische verschuivingen in zijn geschiedenis, waarbij “een fundamentele transformatie betrokken was die de productiewijzen, sociale hiërarchieën en de basis van legitimiteit door de eeuwen heen opnieuw vormgaf. Het vertegenwoordigde een diepe spil, gedreven door nieuwe materiële en strategische realiteiten die de oude Zhou-rituelen achterhaald maakten. Deze historische lens suggereert dat de huidige mondiale verschuiving niet alleen gaat over veranderende allianties of retoriek, maar over een diepere, structurele en potentieel baanbrekende wending.”

Een wereldwijd gesynchroniseerde heroverweging

Huang is een wijze student van het verleden en heeft geen spijt van de toekomst. “Wat we betreden is misschien geen ineenstorting, maar een modeltijdperk: een nieuwe wereld van de Strijdende Staten, chaotisch en wreed, maar ook lichtgevend. Voor degenen die in systemen denken en code inbouwen, is dit niet het einde van de geschiedenis. Het is de hervatting ervan.

“Het tijdperk van de Strijdende Staten was niet alleen een tijdperk van oorlog. Het was een tijdperk van schittering. Tijdens de politieke onrust van die periode bracht de Chinese beschaving een aantal van haar grootste geesten voort: Mencius, Zhuangzi, Han Feizi en Mozi, wier raamwerken vandaag de dag nog steeds het politieke en morele redeneren bepalen. Karl Jaspers noemde dit bredere fenomeen het Axiale Tijdperk, toen samenlevingen in China, India, Perzië, Judea en Griekenland tegelijkertijd opnieuw uitvonden wat het betekende om mens te zijn. Filosofie, gerechtigheid en De wet is niet voortgekomen uit vrede, maar uit breuk.

“Meer dan twee millennia na het Axiale Tijdperk gaan we misschien een nieuwe mondiaal gesynchroniseerde heroverweging in. Zonder gedeelde ideologie en afnemend vertrouwen in overgeërfde instellingen wordt de mensheid teruggedrongen tot de eerste beginselen. Wat is rechtvaardigheid? Wat verdient het om te blijven bestaan? Vragen over AI-ethiek, politieke legitimiteit en bestuur zijn niet langer academisch. Ze zijn van beschaving. De echte strijd die voor ons ligt, is die tussen systemen die zich aanpassen en systemen die verstarren.”

Huang concludeert: “Dit is geen donkere eeuw. Het is een tijd die het waard is om geleefd te worden.”

AI helpt

Eén opmerking over Hui Huangs essay “Welcome To The New Strijdende Staten” in Noema. Noema is transparant over het gebruik van AI in al haar stukken. We publiceren originele, door mensen gegenereerde ideeën, maar staan ​​in bepaalde gevallen geautoriseerd, openbaar gebruik van AI toe. In de aanvankelijk ingediende versie van dit stuk werd ChatGPT gebruikt als redactieassistent en vertaler om Chinese concepten duidelijker in het Engels over te brengen, zodat de originele, door mensen gegenereerde ideeën van de auteur effectiever tot uiting konden komen.

Het werd met name gebruikt om sectiekoppen te genereren, overgangen voor te stellen en herhaling te verminderen, maar ook voor regelbewerkingen om de duidelijkheid en vloeiendheid in het eerste concept te verbeteren. Het werd niet gebruikt om feiten te creëren; alle beweringen en voorbeelden zijn ontleend aan de eigen aantekeningen van de auteur en aan openbaar beschikbare bronnen, en zijn eerst door de auteur zelf beoordeeld en bewerkt. Dit concept heeft sindsdien meerdere menselijke bewerkingen ondergaan. Noema verifieerde de identiteit van de auteur en de conceptuele originaliteit van het stuk met behulp van verschillende scanners en beoordelingsprocessen en voerde een gedetailleerde menselijke feitencontrole uit. Zie onze AI-beleid hier.