2025 was een succesvol jaar voor het verzoeningsproces tussen Azerbeidzjan en Armenië. Op 8 augustus ondertekenden de twee partijen essentiële documenten in Washington, toen hun leiders elkaar ontmoetten in het Witte Huis. Ze geven uitdrukking aan hun toewijding aan vrede en streven ernaar een einde te maken aan tientallen jaren van conflicten en te streven naar volledige normalisatie. Dit proces zal volgend jaar worden voortgezet.
Baku schetste wat hij volgend jaar kan verwachten in het normalisatieproces tussen Azerbeidzjan en Armenië tijdens de jaarlijkse persconferentie van het Azerbeidzjaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. In een gesprek met de pers verduidelijkte minister van Buitenlandse Zaken Jeyhun Bayramov kwesties, waaronder de export van aardolie, toegepaste tarieven, grensafbakening en wederzijdse bezoeken van Azerbeidzjanen en Armeniërs.
Onlangs begon Azerbeidzjan brandstof per spoor via Georgië naar Armenië te exporteren, wat de eerste dergelijke export in decennia was.
“Momenteel zijn we iets helemaal opnieuw aan het creëren”, zei Bayramov tegen de journalisten. “De oproep van de Armeense kant had betrekking op olieproducten, en de Azerbeidzjaanse kant accepteerde deze”.
Sprekend over de mogelijkheid om de economische betrekkingen uit te breiden, voegde hij eraan toe dat toen Azerbeidzjaanse olie Armenië binnenkwam, er aan Armeense kant bezwaren tegen waren, maar deze waren “marginaal”. Over het geheel genomen beschouwt Jeyhun Bayramov de handel tussen Azerbeidzjan en Armenië ook op andere gebieden mogelijk.
Brandstofhandel succesvol gelanceerd
De eerste trein met brandstof die in Azerbeidzjan werd geproduceerd, werd afgeleverd in Armenië en passeerde de Georgische grens, wat aanvankelijk moeilijk bleek, legde de minister uit. “Het door Georgië voorgestelde tarief was erg hoog. Dit riep vragen op aan de Azerbeidzjaanse kant, omdat het voorstel niet overeenkwam met de bestaande praktijk. Zodra de Georgische leiders echter over de kwestie hoorden, kwamen ze tussenbeide en veranderde de situatie. De kwestie van de tarieven werd opgelost en er worden tarieven overeengekomen tussen bedrijven die in overeenstemming zijn met de marktomstandigheden.”
De Georgische zijde heeft officieel bevestigd dat er voor de eerste keer geen vergoeding in rekening wordt gebracht, terwijl de vergoeding voor toekomstig transport nog niet is aangekondigd.
Er zijn nog steeds onopgeloste problemen op het terrein en een daarvan is de infrastructuur van TRIPP (Trump Route for International Peace and Prosperity) – een initiatief gericht op het verbinden van de landen en regio’s.
Spoorverbinding volgende
Hoewel in 2020 een overeenkomst werd bereikt om een spoorverbinding tot stand te brengen tussen de westelijke regio’s van Azerbeidzjan en de Republiek Nachitsjevan, stopte de tweede Karabach-oorlog de procedure. Momenteel creëert Azerbeidzjan alle noodzakelijke infrastructuur voor dit project.
Om de spoorlijnen aan te sluiten moet Armenië deze infrastructuur ook op zijn grondgebied ontwikkelen. Om dit mogelijk te maken voert Armenië bilaterale onderhandelingen met de Verenigde Staten. Deze gesprekken zijn gericht op het creëren van het juridische kader, de regelgevende mechanismen en de institutionele opzet die nodig zijn voor de implementatie van het project. Wat de Azerbeidzjaanse kant betreft, zei Bayramov tegen de journalisten dat “in 2026 de spoorwegen de Armeense grens zullen bereiken”.
Maar handel is niet het enige gebied dat een positieve dynamiek tussen de landen laat zien. De afgelopen maanden hebben er verschillende wederzijdse bezoeken op expertniveau plaatsgevonden, wat hoop geeft op een verdere uitbreiding van deze contacten in de toekomst.
Vruchtbare uitwisselingen en oplossing van problemen met de grensafbakening
“Experts en internationale centra hebben Armenië en Azerbeidzjan al twee keer bezocht. Als resultaat van deze bezoeken is er enige vooruitgang waargenomen in de richting van samenwerking en wederzijds begrip. We verwachten dat deze processen zich in 2026 zullen voortzetten”, meldde de minister.
Intussen gaat het proces van grensafbakening door als onderdeel van het waarborgen van veiligheid en vrede op de lange termijn, zowel tijdens bijeenkomsten als ter plaatse. Ongeveer 12 kilometer van de Azerbeidzjaans-Armeense grens is al afgebakend. Gedurende deze periode is er aanzienlijke vooruitgang geboekt en zijn de daarmee samenhangende regelgevingen goedgekeurd.
Alle partijen waren het erover eens dat het afbakeningsproces van noord naar zuid zal worden uitgevoerd, beginnend bij het trilaterale grenspunt tussen Azerbeidzjan, Armenië en Georgië en eindigend bij de grens tussen Azerbeidzjan, Armenië en Iran. “Het afbakeningsproces zal in delen worden uitgevoerd. De enclave-exclave-kwestie zal hun oplossing vinden in de context van het afbakeningsproces”, concludeerde de minister.
