Alle 7 films en tv-programma’s van Isaac Asimov gerangschikt

Vergeleken met baanbrekende genre-auteurs als Philip K. Dick en Stephen King heeft Hollywood het werk van Isaac Asimov de afgelopen decennia grotendeels met rust gelaten. De sciencefictionheld heeft zeker zijn deel van de aanpassingen, maar voor een man met meer dan 500 boeken op zijn naam is de lijst met aanpassingen verrassend schaars. En als je shows weghaalt die niet uitsluitend over het werk van de auteur gaan, bijvoorbeeld: de vergeten sciencefiction-anthologiereeks ‘Out of the Unknown’, waarin enkele van Asimovs beste verhalen zijn aangepast – de lijst is nog korter.

In alle eerlijkheid tegenover Hollywood leent Asimovs unieke combinatie van grote ideeën en een logische, opzettelijk sobere en verklarende schrijfstijl zich niet noodzakelijkerwijs goed voor de actie-hongerige attributen van live-action sci-fi. Desondanks, en het is hun verdienste, hebben de volgende zeven films en tv-shows door de jaren heen geprobeerd het werk van de productieve auteur aan te pakken. Laten we eens kijken hoe elk van hen deze taak heeft uitgevoerd, en wie het beste werk heeft geleverd bij het aanpassen van het bronmateriaal.

Zoals deze lijst snel zal bewijzen, is geen enkel ander werk van Isaac Asimov zo consequent verminkt en mishandeld door aanpassingen als ‘Nightfall’. Spoilers voor een 80 jaar oud verhaal in de toekomst: in 1941 werd Asimovs korte verhaal over een planeet met zes zonnen en zonder oppervlakteduisternis uitgebracht. Dit vlezige uitgangspunt verbergt een ingewikkeld verhaal over de potentiële effecten van duisternis op mensen die zijn geëvolueerd om in constant daglicht te leven, terwijl een dreigende zonsverduistering die een oude profetie zal vervullen de planeet in een korte nachtperiode stuurt – wat apocalyptische waanzin, chaos en een maatschappelijke ineenstorting teweegbrengt. Het blijkt ook dat dit al vele malen eerder is gebeurd, en wat iedereen gek maakt als de zonsverduistering komt, is het voor de eerste keer zien van de sterren (en dus het beseffen van de ware uitgestrektheid van het universum).

Verbazingwekkende dingen, toch? De sciencefictionschrijvers van Amerika denken dat zeker: in 1968 kozen ze ‘Nightfall’ als het beste sciencefiction-korte verhaal geschreven vóór de Nebula Awards in 1965 werden ingesteld. Helaas is Roger Corman’s directe-naar-video-aanpassing uit 1990 van Gwyneth Gibby aanzienlijk minder verbazingwekkend. Het is geproduceerd door Corman zelf, maar je zult het op geen enkele lijst vinden beste Roger Corman-films. De film is goedkoop gemaakt en eerlijk gezegd arm, en worstelt met het vastleggen van de existentiële terreur die als rode draad door het verhaal dient. In plaats daarvan zijn er veel slangen en grote zwaarden.

Toch is het waardevol om positieve dingen over elke film te vinden. Als er niets anders is, dient deze versie van “Nightfall” als een handig pubquiz-antwoord op de vraag: “Wat was David Carradine van plan in 1990?”

Ja, “Nightfall” verovert niet slechts één maar twee onderste sporten van deze lijst. Het is niet moeilijk te begrijpen waarom het misschien wel best gewaardeerde korte verhaal in de omvangrijke catalogus van Asimov meerdere live-action-aanpassingen rechtvaardigde. Echter, het is Het is moeilijk om mijn hoofd rond het feit te wikkelen dat ze niet alleen allebei vreselijk waren, maar dat ze slechts twee jaar van elkaar gescheiden waren.

De belangrijkste reden dat deze aanpassing van “Nightfall” uit 1988 hoger op de lijst terechtkomt dan de versie uit 1990, is dat hij de eerste was die het probeerde. Maar dat betekent niet dat het iets goeds is: het is een half gerealiseerde visie die, net als de film uit 1990, uit de directe omgeving van Roger Corman komt. Het strekt echter tot eer dat de film voortkwam uit een plaats met goede bedoelingen. Corman’s vrouw, Julie Corman, produceerde deze versie. In 2010 vertelde ze het TV-tango dat het de enige film was waar ze graag meer geld in had willen steken, als ze de kans had gehad:

“Een project genaamd ‘Nightfall’, afkomstig uit een kort verhaal van Isaac Asimov dat door de Science Fiction Academy werd uitgeroepen tot het beste sciencefictionverhaal aller tijden. Het gaat dus over een planeet die slechts om de 2000 jaar duisternis ziet en dus worden de mensen die niet gewend zijn aan duisternis gek in de nacht. En ja, met een laag budget was het nogal moeilijk om die wereld te creëren. ‘

Het is echt een bewijs van het gebrek aan fatsoenlijke Isaac Asimov-aanpassingen dat ‘Robots’ überhaupt een plaats op deze lijst heeft. “Robots”, uitgebracht in 1988 en geregisseerd door Doug Smith en Kim Takal, is een interactieve film die ook dienst doet als een videorecorder-misdaadmysteriespel, gebaseerd op Asimovs “Robot” -serie. Het speelt zich af in de stad Spacertown, waar de spanningen tussen mens en robot hoog oplopen en er een aanslag is gepleegd op het leven van de leidende roboticus Han Fastolfe (John Henry Cox). Politiecommissaris Julius Enderby (Larry Block) heeft één dag de tijd om de dader te vinden… en de kijker kan maar beter aantekeningen maken.

“Robots” is een meerkeuze-mysteriefilm met een cliffhanger-einde dat de kijker – die als Data Center in de gebeurtenissen is opgenomen en de taak heeft om aandacht te schenken aan de procedure – ertoe aanzet om zijn verstand te gebruiken om erachter te komen wie Fastolfe heeft aangevallen. Het eindresultaat is een leuk gezelschapsspel dat luchtig entertainment biedt voor Asimov-fans, maar het blijft nog steeds stevig aan de onderkant van het Asimov-aanpassingsspectrum, al was het maar vanwege het formaat.

Toegegeven, de beste live-action-bewerking van Isaac Asimov uit de jaren tachtig is hetzelfde als de beste teckel zijn in een wedstrijd polsstokhoogspringen. Niettemin valt de eer op ‘The End of Eternity’. Het beste aan Asimov grenzende live-actionproject dat het decennium ons heeft opgeleverd, is een Sovjetfilm geregisseerd door Andrei Yermash. Het richt zich op een eeuwige, tijdloze en ruimteloze organisatie die bekend staat als Eternity, die zich bemoeit met de gebeurtenissen en geschiedenis van onze planeet en indien nodig nieuwe ‘Eeuwige’ agenten rekruteert. Dit ligt niet ver van de gebeurtenissen die worden beschreven in de gelijknamige roman van Asimov uit 1955, hoewel het bronmateriaal natuurlijk veel dieper op dat concept ingaat dan een film ooit zou kunnen hopen.

Afgaande op zijn eigen verdiensten is ‘The End of Eternity’… verrassend goed eigenlijk. Toegegeven, je zult het niet snel verwarren met een Andrei Tarkovsky-joint, maar zoals Asimov-aanpassingen gaan, krijgt het nog steeds de verrassend zeldzame ranglijst van ‘perfect kijkbaar’.

“Bicentennial Man” is niet de beste Robin Williams-film op een lange termijn, om het beleefd te zeggen. Gebaseerd op de roman ‘The Positronic Man’ uit 1992 van Isaac Asimov en Robert Silverberg (zelf een uitgebreide versie van de Asimov-novelle ‘The Bicentennial Man’ uit 1976), heeft de film uit 1999 genoeg te bieden… tenminste, op papier. De overleden, geweldige Williams was een wonderbaarlijke dramatische acteur, hier ondersteund door een getalenteerde cast met onder meer Sam Neill, Embeth Davidtz, Wendy Crewson en Oliver Platt. Een van de producers was Wolfgang Petersen, destijds bekend om kwaliteitswerk als ‘Das Boot’, ‘The NeverEnding Story’ en ‘In the Line of Fire’.

Helaas zit er een keerzijde aan de medaille. In plaats van een ambitieus drama zoals deze namen doen vermoeden, is “Bicentennial Man” een komediedrama geregisseerd door Chris Columbus. Geen van beide is op zichzelf een slechte zaak. Columbus heeft een bewonderenswaardig cv, en Williams is niet bepaald slecht in komedie. De genrekeuze beperkt echter zowel de ster als de film in een heel specifiek kader dat niet bepaald wordt geholpen door het schattige robotontwerp van hoofdpersonage Andrew (Williams). Bovendien werd het script, van de voor een Oscar genomineerde scenarioschrijver Nicholas Kazan (“Reversal of Fortune”), op grote schaal gefilterd. Het eindresultaat is een film die een aantal van Asimovs meest verheven concepten probeert te verkennen en daar af en toe in slaagt, maar uiteindelijk gewoon te saai is om de ideeën van de auteur te laten schitteren.

“I, Robot” (2004) van Alex Proyas is ogenschijnlijk gebaseerd op Isaac Asimovs verzameling korte verhalen uit 1950 waaraan het zijn naam dankt. In de eerste plaats concentreert het zich op de beroemde drie wetten van de robotica van de auteur, die robotachtige entiteiten ervan weerhouden mensen schade toe te brengen. De rest is door Will Smith in de vergetelheid geraakt.

In “I, Robot” leidt de mysterieuze dood van een robotica-baas (James Cromwell) ertoe dat detective Del Spooner (Smith) gelooft dat een bepaalde robot genaamd Sonny (Alan Tudyk) heeft geleerd de regels te omzeilen en zo het vermogen heeft verworven om te doden. De rest van de film onderzoekt de waarheid achter de situatie en de aard van de vrije wil van een robot, wat Asimov genoeg is. Het probleem is dat de filosofische verwaandheid van de film bestaat binnen de attributen van een Will Smith-acteur uit de eeuwwisseling, met alle gebruikelijke voor- en nadelen die daarbij horen. Hoewel de kritische reacties op de film lauw waren, heeft ‘I, Robot’ het fatsoen om een ​​redelijk vermakelijke blockbuster te zijn die op zijn minst de ideeën van Asimov kort door de bocht laat gaan, wat meer is dan van welke andere film op deze lijst dan ook kan worden gezegd.

Vreemd genoeg heeft Smith, als je ‘I, Robot’ en ‘I Am Legend’ (een bewerking van de iconische post-apocalyptische roman van Richard Matheson uit 1954) combineert, de zeer eigenaardige micro-niche in het nauw gedreven van het creëren van grote budget-semi-aanpassingen van iconische genrewerken uit de jaren vijftig. De geschiedenis is misschien vriendelijker tegenover deze projecten dan critici, maar ze geven in ieder geval blijk van een goede smaak in het bronmateriaal.

Wanneer het ene uiteinde van Isaac Asimov-aanpassingen gevuld is met obscure Roger Corman-aangrenzende gerechten en het andere een cast heeft vol mensen als Jared Harris, Laura Birn en Lee Pace, zijn de kansen meer dan een klein beetje in het voordeel van laatstgenoemde gestapeld. Toch was Asimov toe aan een werkelijk uitstekende aanpassing, en David S. Goyer en Josh Friedman’s Apple TV+ moloch “Foundation” zorgden daar uiteindelijk voor in 2021.

“Foundation” is de bekendste Asimov-serie die er is, en ook een van die uitgestrekte werken in “Dune”-stijl die als niet aanpasbaar werden beschouwd totdat iemand met voldoende talent, motivatie en budget er gewoon mee doorging en ze toch aanpaste. Het eindresultaat en de geweldige recensies spreken voor zich: “Foundation” doet op spectaculaire wijze werk door de esoterische wetenschappelijke velden, genetische klonen, ketterse planeten en gevaarlijke Mentalics van het bronmateriaal tot leven te brengen.

“Foundation” weet het publiek te boeien door een slimme combinatie van een geweldige cast en prachtige beelden. De plot blijft trouw aan de grote beats van het bronmateriaal, maar is niet bang om af te wijken om het verhaal en het medium zo goed mogelijk te dienen. Zelfs in een veld met scherpere concurrentie zou deze aanpak voldoende zijn om het de beste Asimov-aanpassing te noemen die er is.