Een van mijn doelen dit jaar was om cinefiel te wordendus ik heb me een weg gebaand door enkele klassiekers die generaties filmmakers hebben beïnvloed. Onlangs ben ik er eindelijk aan toegekomen om te kijken Zeven Samoerai.
Het meesterwerk van Akira Kurosawa uit 1954 staat al heel lang op mijn lijstje. Het is de film die inspireerde De prachtige zeven en heeft alles beïnvloed Star Wars naar Het leven van een insect. Maar ook al is het talloze keren geïmiteerd, het origineel komt nog steeds het hardst aan.
Het verhaal is simpel: een arm boerendorp in het 16e-eeuwse Japan wordt geterroriseerd door bandieten die van plan zijn na de oogst terug te keren om de gewassen van de dorpelingen te stelen. Wanhopig en overtroffen, besluiten de boeren een kleine groep samoerai in te huren om hen te verdedigen. Ze vinden er zeven – elk met zijn eigen persoonlijkheid, gebreken en sterke punten – en samen trainen ze de dorpelingen, versterken ze de stad en bereiden ze zich voor op de onvermijdelijke aanval.
Aan de oppervlakte, Zeven Samoerai is een actiefilm over een groep krijgers die met onmogelijke kansen te maken krijgen. Maar daaronder is het een meditatie over leiderschap, eer, nederigheid en wat het betekent om volgens een code te leven.
Als je ons eerdere stuk over de Bushido-codezul je veel van de deugden ervan herkennen die door de hele film heen zijn verweven. Kurosawa laat zien hoe de code er in de praktijk uitziet.
Het is alweer een maand geleden dat ik de film heb gezien, en ik denk er nog steeds aan. Maar ik heb niet aan de actiescènes gedacht. Ik heb nagedacht over de levenslessen die ik uit de film heb geleerd.
Hier zijn zeven lessen waar ik van heb geleerd Zeven Samoerai:
1. Leid met nederigheid en dien anderen
De eerste samurai die we ontmoeten, Kambei Shimada, zal de groep samurai-verdedigers leiden en laten zien hoe echt leiderschap eruit ziet voordat hij ooit een zwaard oppakt. In een van de openingsscènes van de film wordt een kind ontvoerd en gegijzeld in een hut. De ontvoerder dreigt het kind te vermoorden. In plaats van naar binnen te gaan met geweren, ik bedoel met vlammende zwaarden, scheert Kambei zijn topknoop af – symbool van status en trots voor een samoerai – om zichzelf te vermommen als monnik om het kind te redden. Hij vroeg niets terug voor zijn diensten en liep als een baas het dorp uit.
Gedurende de rest van de film zie je hem over zijn hoofd wrijven waar zijn topknot zat. Ik denk dat het hem eraan herinnerde dat het volledig naleven van de Bushido-code soms betekent dat je de uiterlijke kenmerken van prestige moet opgeven.
Dat moment waarop het kind wordt gered, zet de toon voor al het andere dat Kambei in het verhaal doet. Hij leidt niet door dominantie uit te oefenen, maar door verantwoordelijkheid te aanvaarden en anderen te dienen. Wanneer hij de rest van het team rekruteert, volgen ze hem uit respect voor zijn voorbeeld, niet voor zijn rang. Hij verdient hun vertrouwen door zijn nederigheid.
2. Meer zweten tijdens de voorbereiding, minder bloeden tijdens de strijd
Zodra Kambei ermee instemt het dorp te verdedigen, gaan de samoerai niet over tot heldendaden. Ze besteden het grootste deel van de film aan de voorbereiding: het bestuderen van het terrein, het trainen van de boeren, het versterken van muren, het graven van grachten en het in kaart brengen van elke aanpak die de bandieten zouden kunnen volgen. De dorpelingen denken dat de samoerai maar wat staan te wachten, maar Kambei weet wat Sun Tzu schreef eeuwen eerder: “Zegevierende krijgers winnen eerst en trekken dan ten strijde; verslagen krijgers gaan eerst ten strijde en proberen dan te winnen.”
Wanneer de aanval eindelijk komt, voelt de uitkomst onvermijdelijk. De bandieten stormen recht in de vallen die de samoerai dagen eerder had gelegd. Hun met voorbedachten rade voorbereiding overtreft de razernij van de vijand op dat moment.
Hoewel we moed graag als spontaan beschouwen – als een flits van moed die ontstaat wanneer er gevaar dreigt – wordt de basis voor moed van tevoren gelegd. De kalmte die u in een crisis kunt oproepen, zal zich manifesteren in directe verhouding tot uw bereidheid om de uitdaging aan te gaan.
3. Wees een stille professional
Mijn favoriete personage in de film is Kyūzō. De man is een gecertificeerde badass. Hij spreekt nauwelijks gedurende de film, maar hij communiceert door zijn acties. Hij is een meester in zijn vak met het zwaard. Zijn inspanning lijkt moeiteloos (de kunst van wu wei!). Wanneer een opschepperige samoerai hem uitdaagt voor een duel, wint Kyūzō met een enkele slag en loopt vervolgens weg zonder leedvermaak.
Eén personage beschreef Kyūzō als volgt:
Hij heeft de echte samurai-geest. Hij is totaal onbevreesd. Maar tegelijkertijd is hij zachtaardig en bescheiden – kijk eens hoe hij zich gedroeg nadat we dat wapen gingen halen. En hoe hij ook ging – alsof hij de heuvels in ging om paddenstoelen te zoeken.
We leven in een tijdperk waarin lawaai boven vaardigheid wordt beloond. Kyūzō leert ons dat er macht bestaat in het zijn van een rustige professional. Echt meesterschap is vanzelfsprekend; als je echt goed bent in wat je doet, hoef je dat niet meer aan te kondigen.
4. Als jij sterk bent, ben ik sterk
Er is een aforisme in het Latijn waar ik van houd: Valeo, valeo.
Als jij sterk bent, ben ik sterk.
Hoewel de zeven samoerai uit een andere cultuur kwamen dan de Romeinse centurions, belichaamden ze dit universele principe van teamwerk kameraadschap.
De zeven samurai hebben verschillende achtergronden. Ieder heeft een eigen temperament en persoonlijkheid. De een is een oorlogsmoe veteraan, de ander een grappenmaker, weer een ander een naïeve jonge leerling. Ze maken ruzie, maken grapjes en botsen af en toe. Maar als de bandieten aanvallen, vechten ze als één.
Heihachi, de eenvoudige houthakkende samoerai, maakt een spandoek voor deze groep. Het bestaat uit zes cirkels en één driehoek. De driehoek vertegenwoordigt de niet-samoerai, Kikuchiyo; de zes cirkels vertegenwoordigen de werkelijke samoerai in het team. Het was een symbool van hun eenheid.
Je kunt de strijd in het leven niet alleen winnen. De truc is om de juiste mannen te vinden die naast je staan en het soort man te zijn op wie ze kunnen rekenen.
En wat interessant is, is dat als je anderen sterk maakt, je ook jezelf sterk maakt. Zoals Kambei het zegt: “Door anderen te beschermen, red je jezelf. Als je alleen aan jezelf denkt, vernietig je alleen jezelf.”
Bedankt, bedankt.
5. Eer wordt verdiend
Kikuchiyo, het komische reliëf en de grillige bedrieger van de film, is een fraudeur. Hij draagt een valse samurai-stamboom, waardoor het feit verborgen blijft dat hij de zoon is van eenvoudige boeren – precies de mensen die de samurai moeten beschermen.
Maar hij wil heel graag een samoerai worden. Hij wil zichzelf bewijzen eer waardig in een wereld die zegt dat hij het niet kan hebben. Kambei ziet het ongebreidelde thumos in Kikuchiyo en, in plaats van hem af te wijzen omdat hij geen echte samoerai is, brengt hij hem in zijn kudde om die energie te helpen richten op iets dat groter is dan hijzelf. Uiteindelijk verdient Kikuchiyo zijn sporen, om zo te zeggen, door de code van de samoerai na te leven. Hij sterft terwijl hij het dorp verdedigt en wordt de samoerai die hij zo graag wilde zijn. In plaats van zijn leven door zijn verleden te laten bepalen, creëert hij zijn nalatenschap door zijn nobele daden.
6. Behoud je gevoel voor humor (vooral onder druk)
Een van de dingen die je door de hele film heen zult opvallen, is dat de samoerai zelfs op de meest stressvolle momenten lachen. Humor was een belangrijk onderdeel van het behoud van het moreel.
Heihachi, de houthakkende samoerai, is typisch de bron van dat gelach. Hij is niet de sterkste vechter, maar hij is onmisbaar. Als iedereen een grimmig gezicht heeft en uitgeput is, maakt hij een grapje of neuriet een deuntje om iedereen op te vrolijken.
Als je naar onmogelijke kansen kijkt, kan een beetje lichtzinnigheid je gezond verstand redden. Nietzsche zei beroemd dat de geest van zwaartekracht, van het te serieus nemen van dingen, je vermogen om nobel te handelen kan belemmeren. Kracht zonder lichtzinnigheid is kwetsbaar en stijf. Humor maakt je flexibeler. Lachen verheft.
7. Leef voor eer en doel, niet voor beloning
Aan het einde van de film zijn, hoewel de dorpelingen veilig zijn, vier samoerai gevallen. Kambei kijkt naar hun graven en zegt zachtjes: “Dit is de aard van ons vak. We verliezen altijd.”
De samurai vocht niet voor glorie maar voor eer. Het waren tragische helden. Ze vochten zelfs als ze wisten dat er onvermijdelijk slachtoffers zouden vallen.
In een wereld die alles meet aan de hand van het rendement op investeringen, Zeven Samoerai laat ons zien dat sommige dingen de moeite waard zijn om te doen, simpelweg omdat het het juiste is om te doen.
Laatste reflecties
Weken nadat ik deze film heb gezien, betrap ik mezelf er nog steeds op dat ik eraan denk dat Kambei over zijn geschoren hoofd wrijft of dat Kyūzō in stilte zaken afhandelt. En het zorgt ervoor dat ik gedisciplineerder, nederiger en nuttiger wil zijn.
Ik begrijp waarom het verhaal van Kurosawa zo vaak is gekopieerd. Het gaat over opoffering, teamwerk en verlossing. De samurai vechten en sterven voor mensen die ze niet kunnen betalen of iets anders voor ze kunnen doen. Ze doen goed omdat het goed is. Het is een veredelende film.
Dus als je het nog niet gezien hebt Zeven Samoeraimaak er tijd voor. Het is naar moderne maatstaven lang en langzaam, maar absoluut de moeite waard. Je loopt weg omdat je een betere man wilt zijn.
