Hoe zou een enorm, gedeeld, buitenaards bewustzijn met de mensheid communiceren als het geen referentiekader voor individuele mensen had? In veel sciencefictionverhalen wordt, wanneer ze worden geconfronteerd met een vaag telepathische buitenaardse soort, het idee dat mensen geheimen in hun hoofd hebben van primair belang voor de plot. Beide 3 Lichaamsprobleem en de grote Apple TV-hit van dit jaar, Voor velen, pak dit idee vanuit verschillende invalshoeken aan, waarbij de regelrechte eerlijkheid van buitenaardse intelligentie zowel moreel twijfelachtig als logistiek schokkend is. De mensheid hunkert in theorie misschien naar volledige eerlijkheid, maar sciencefiction leert ons soms dat totale eerlijkheid niet altijd wenselijk of zelfs ethisch is.
Maar hoe functioneert zo’n vreemde bijenkorfgeest eigenlijk? En als we geen deel uitmaken van die bijenkorfgeest, hoe kan een subjectieve, niet-samengevoegde menselijke geest dan volledig communiceren met zo’n enorm, ander soort bewustzijn? In de voorlaatste aflevering van Voor velen‘Charm Offensive’, lijkt de serie te verwijzen naar de oorsprong van de gedeelde geesten van de Anderen, en verwijst daarmee, al dan niet opzettelijk, naar een van de beste sciencefictionverhalen aller tijden: Solaris.
Milde spoilers voor Voor velen Aflevering 8 verderop.
Terwijl ze door een telescoop naar de ster Kepler-22 kijken, praten Carol (Rhea Seehorn) en Zosia (Karolina Wydra) over de oorsprong van de boodschap die ertoe leidde dat de enorme bijenkorfgeest zich op aarde voegde. De planeet is Kepler-22b, dat is een echte exoplaneet dat in 2011 werd ontdekt, met een straal die tweemaal zo groot is als die van de aarde, een detail dat ook Zosia herhaalt. Ze zegt ook dat de planeet ‘misschien één enorme oceaan is’.
De relatie tussen Carol en Zosia Voor velen voelt vergelijkbaar met de belangrijkste emotionele boog van Solaris.
Apple TV
Dit laatste detail sluit ook aan bij de huidige astronomische theorie over Kepler-22b, maar doet ook iets anders. Voor bepaalde sciencefictionfans is het idee van een enorme oceaanplaneet die ook een gedeelde intelligentie huisvest in feite het uitgangspunt Solaris. Van die beroemde roman uit 1961 van Stanislaw Lem werd later een film uit 1972 gemaakt door Andrei Tarkovsky, en later een versie uit 2002 van Steven Soderbergh. (Lem hield min of meer van beide filmversies toen hij nog leefde.)
In Solarisis de titulaire oceaanplaneet bijna volledig bedekt met een gelatine-achtige oceaan, die wetenschappers al jaren proberen te achterhalen. In het boek (en de filmversies) komt een psycholoog genaamd Kris Kelvin naar een ruimtestation in een baan om Solaris, en ontdekt prompt dat de gedeelde intelligentie van de planeet gesimuleerde duplicaten van mensen heeft gecreëerd, ontleend aan de herinneringen van de bemanning. Concreet verschijnt Harey (Rheya in sommige vertalingen), Kelvins oude minnaar, die zelfmoord pleegde voordat de roman begon, opnieuw op de zender als een soort niet-menselijke kopie van zichzelf. (Trekkies zullen zich dat herinneren Star Trek: de film low-key rukte dit idee af toen Ilia, de voormalige minnaar van Decker, weer op de televisie verschijnt Onderneming nadat je eerder in de film werd gezapt.)
De Star Trek-versie van de Solaris trope, Ilia, nu weerkaatst in Zosia in Voor velen.
Globe Photos/ZUMA Press Wire/Shutterstock
Hoe dan ook, dit idee wordt weerspiegeld Voor velen voor zover Zosia een poging is van de kant van de Anderen om Carol’s overleden vrouw, Helen (Miriam Shor), te vervangen. In beide Solaris En Voor velenverwerken de hoofdpersonen (Carol en Kelvin) een trauma, met de vreemde ‘hulp’ van een gedeelde buitenaardse bijenkorfgeest die niet weet hoe hij moet helpen.
Wat is er interessant aan de manier waarop Voor velen wat dit afhandelt, is dat in zekere zin alle ‘Anderen’ net als de ‘Bezoekers’ afkomstig zijn Solarismaar letterlijk, en in het geval van Zosia, metaforisch. In Solaris, Kelvin en andere leden van de bemanning worden gek van de simulacra van de bezoekers, wetende dat deze wezens niet representatief zijn voor de overleden mensen op wie ze eruit moeten zien. In het geval van meest van de Anderen op Voor velenzijn alle mensen letterlijk dezelfde menselijke lichamen die ooit menselijke persoonlijkheden bevatten. Eerder in de serie heeft Manousos (Carlos Manuel Vesga) zijn eigen Solaris moment waarop hij wordt geconfronteerd met een van de anderen die zich in het lichaam van zijn moeder bevindt, wetende dat ze in haar leven nog nooit zo aardig tegen hem zou zijn geweest.
Door te zeggen dat de planeet van oorsprong één grote oceaan is, Voor velen – opzettelijk of per ongeluk – raakt aan de basis van een van de grootste en meest aangrijpende sciencefictionverhalen aller tijden. Tot nu toe was het moeilijk om de oorspronkelijke buitenaardse cultuur waar de Joining vandaan kwam te visualiseren.
Maar nu hebben we een kleine toetssteen, een sciencefiction-antecedent dat helpt bij het definiëren van enkele van de grillen van Voor velen met slechts een vleugje tragiek.
