Films kunnen voor altijd gedenkwaardig worden door de magie van één enkel beeld, dat ‘één perfect shot’ vierde en alles ervoor en erna belicht. The Envelope vroeg regisseurs van vijf bekroonde documentaires om te praten over het shot waar hun film niet zonder zou kunnen.
‘Apocalyps in de tropen’
Directeur Het vervolg van Petra Costa to “The Edge of Democracy” (een Oscar-genomineerde 2020) onderzoekt de krachtige rol die het evangelische christendom speelt in de Braziliaanse politiek en de opkomst van de extreemrechtse voormalige president Jair Bolsonaro.
“Ik heb gekozen voor de opname van het Standbeeld van Justitie, onthoofd en ondersteboven”, zegt Costa, terwijl hij een scène beschrijft voor het Hooggerechtshof in Brasilia nadat de aanhangers van Bolsonaro op 8 januari 2023 de regeringszetel van het land hadden geplunderd. “(Het) symboliseert een groot deel van dit verhaal op veel niveaus. Deze film gebruikt Brazilië uiteindelijk als metafoor voor de huidige crises van onze democratieën wereldwijd. Deze foto symboliseert hoe gewelddadig taalgebruik is, niet alleen gewelddadige uitlatingen leiden tot gewelddadige actie, en dat was wat Bolsonaro aan de macht bracht.”
‘Volksverhalen’
Volksverhalen van Rachel Grady en Heidi Ewing
(Magnolia-foto’s)
Regisseurs Heidi Ewing en Rachel Grady (genomineerd voor een Academy Award 2007 voor “Jesus Camp”) volg een groep jongeren een jaar lang op een traditionele Noorse volkshogeschool.
“De eerste keer dat je de Tree of Life in de film ziet”, zegt Ewing, die een krachtig symbolisch beeld in het verhaal beschrijft, “wordt hij van onderaf geschoten. Het is een groothoeklens en lijkt bijna op een wezen. Ik noem het de boom van Guillermo del Toro, omdat hij knoestig en dood is, maar hij is alles. Hij is adembenemend en er was geen andere boom zoals deze in het bos. Het inspireerde de hele laag in de film die de mythe van Odin werd en het gebruik van Noorse mythologie als metafoor voor opgroeien, en we gebruiken de boom als ons middelpunt.”
‘Roofdieren’
Regisseur David Osit (“Majoor”) ontrafelt de complexe en verontrustende erfenis van het tv-exposé ‘To Catch a Predator’, dat halverwege de jaren negentig een fenomeen uit de popcultuur werd.
“Een groot deel van mijn film gaat over het kijken naar beelden, en een deel ervan was dat ik naar beelden keek… en eigenlijk alleen maar dacht: de enige manier waarop ik deze film kan maken, is dat ik iemand de ervaring moet geven die ik heb, de film maak en naar materiaal kijk. Er was dus een beeld dat ik filmde, maar het betekende niets voor mij totdat ik het zag. En dat is het beeld dat ik heb gekozen. Er is een moment in de film waarop ik Dan Schrack interview, een van de lokvogels die… betrokken waren bij wat er in Texas gebeurde. (Het onderwerp van de steekoperatie van de show maakte een einde aan zijn leven, wat leidde tot de annulering van de show.) Ik laat hem naar een paar foto’s kijken en ik krijg een foto van achter hem. Wat mij tijdens het filmen niet opviel… was mijn spiegelbeeld, perfect in een kleine spiegel geplaatst. Slechts een fractie van een seconde dacht ik bij mezelf: ‘Oh nee, ik heb de opname verpest.’ Onmiddellijk daarna voelde ik een dieper begrip … dat ik mezelf niet uit deze film kon halen. Het was niet mijn bedoeling om erin te spelen, maar vaker wel dan niet neutraliseren en maken documentaires de daden van hun creatie onzichtbaar. En elke keer dat ik deze film probeerde te filmen, gebeurde het tegenovergestelde. Mijn identiteit, mijn motivaties, mijn interesses bleven zich doen gelden, en dat schot was het. Dat was het moment waarop ik besefte wat de film was.
‘Zaden’
Carlie Williams in ‘Zaden’.
(Bretagne Shyne)
Brittany Shyne’s speelfilmdebuut, opgenomen in zwart-wit, onderzoekt de levens en uitdagingen van zwarte boeren in Zuid-Georgië.
“De scène waar ik altijd naar terugga is die van Carlie Williams, de 89-jarige boer”, zegt Shyne. “Het is een moment waarop we in zijn huis zijn, hij opstaat uit zijn stoel en naar zijn dochter Lois gaat om voor zijn dochter Lois te zorgen. Ik hou echt van dat moment, omdat we een vader kunnen zien die volkomen toegewijd is aan zijn kind en ervoor zorgt dat haar gezondheid in orde is. Ik hou van dat moment van tederheid, want dat is iets dat ik de hele film door probeer te zien, dit soort familiale zorg dat we tussen generaties door zien.”
‘Het verhaal van Silyan’
(National Geographic-documentairefilms)
De Macedonische film, van de voor een Oscar genomineerde Tamara Kotevska (‘Honeyland’) uit 2020, is het verhaal van Nicola, die een gewonde ooievaar redt van een stortplaats na de ineenstorting van zijn familieboerderij.
“Het moment waarop Nicola de ooievaar vangt”, zegt Kotevska. “Het veranderde de loop van de film en het verhaal zelf volledig. We dachten dat het meer een droevig verhaal zou worden, maar het werd uiteindelijk meer een hoopvol verhaal – niet een vrolijk verhaal, maar een hoopvol verhaal. Het werd uiteindelijk een verhaal van een man die een ooievaar redt en een ooievaar die een man redt.”
