In 2015, het 9e seizoen van Dokter Wie bewees dat de cast van Peter Capaldi als de 12e dokter geen toevalstreffer was. Het was niet alleen dat Capaldi een geweldige versie van de Doctor was; in veel opzichten belichaamde hij verschillende versies van de Doctor tegelijk. Hij had de onbeschoftheid en bruuskheid van de 1e dokter, de morele verontwaardiging van de 10e dokter en de humor van de 11e en 4e dokter. Hij verraadde zelfs een deel van de diepgewortelde plannen van de 6e en 7e Dokter, evenals de oorlogsvermoeide, PTSS-lijdende ziel van de 9e Dokter. Kortom, de schittering van Peter Capaldi was het spelen van een dokter die alle voorgaande versies combineerde, terwijl hij ook de meest complexe versie van zijn eigen kijk op het personage creëerde. (Het feit dat hij als jongere man een grote fan van de show was heeft zeker geholpen.)
En na een hoogstandje in een van de grootste WHO afleveringen aller tijden (zo niet de grootste), ‘Door de hemel gezonden’ Capaldi kreeg de kans om echt te bewijzen dat hij alle doktoren (tot dat moment) in één man was. ‘Hell Bent’, uitgebracht op 5 december 2015, bevindt zich zowel toen als nu in de niet benijdenswaardige positie om de poëtische, hartverscheurende structuur van ‘Heaven Sent’ te volgen. Terwijl die aflevering over één ding ging: de dokter die omging met zijn verdriet terwijl hij vastzat in een tijdlus van eindeloos sterven en reïncarnatie, ging ‘Hell Bent’ over het oppakken van alle losse eindjes, niet alleen uit seizoen 9, maar in veel opzichten, uit het hele moderne tijdperk, inclusief aspecten van het 9e en 10e Doctor-tijdperk, evenals ‘The Day of the Doctor’. En hoewel “Hell Bent” lang niet zo goed is als “Heaven Sent”, is het ook niet in de verste verte slecht, en blijft het een van de meest onderschatte nummers. WHO finales van de moderne tijd.
Spoilers vooruit.
Na de onthulling dat de beproeving van de Doctor in “Heaven Sent” het werk was van de Time Lords, die hem gevangen hielden in een biechtknop, zou de grote onthulling van “Hell Bent” in theorie antwoord moeten geven op de vraag “wat of wie is de hybride?” Deze losse mysteriebox is waarschijnlijk een van de meer vergeetbare kenmerken van seizoen 9, en in ‘Hell Bent’ verdeelt showrunner Steven Moffat het verschil door zowel een antwoord op deze vraag te geven als ook helemaal geen antwoord te geven. Misschien was de hybride de dokter. Misschien was de hybride Lady Me (Maisie Williams). Misschien was het allemaal een leugen. En in dit eindeloze verhaal frustreerde ‘Hell Bent’ sommige kijkers, die hoopten op een duidelijkere puntverbinding. (Hoewel vreemd genoeg lijkt een deel van dit gesprek de Timeless Child-wending in het 13e Doctor-tijdperk te voorspellen, vijf jaar in de toekomst.)
Maar als je je concentreert op de hybride vraag, negeer je letterlijk al het andere dat geweldig is aan ‘Hell Bent’. In wezen verzoent deze aflevering eindelijk de canon van zowel “The End of Time” als “The Day of the Doctor”, door Gallifrey’s locatie in een pocketuniversum te onthullen, evenals Rassilon (Donald Sumpter) en de General, een militaire Time Lord-leider gespeeld door Ken Bones, die zich herstelt in T’Nia Miller. (Dit is de eerste keer dat een mannelijke Time Lord op camera wordt geregenereerd tot een vrouwelijke incarnatie, voordat de 12e dokter in 2017 de 13e werd.)
Er wordt veel aandacht besteed aan de terugkeer van de Doctor naar Gallifrey, en voor degenen die opletten: bijna alles over de Tijdoorlog wordt hier genoemd, van de schuur in “The Day of the Doctor” tot Rassilon en de Generaal die de laatste dagen van de Tijdoorlog bespreken, en zelfs nieuwe Murray Gold-arrangementen van thema’s uit het 10e Doctor-tijdperk, hier weergegeven met een meer militaristische flair.
De status van de Doctor als ‘the Oncoming Storm’, een angstaanjagende kracht die op de een of andere manier ook een man van vrede is, wordt in één moment duidelijk gemaakt: een Gallifreyan-soldaat zegt doodsbang: ‘Het eerste dat je opvalt aan de Doctor of War is dat hij ongewapend is.’ Maar op een vergelijkbare manier is misschien wel het beste paasei in de aflevering wanneer de dokter de opdracht krijgt om “alle wapens op je persoon neer te leggen”, en de dokter een lepel op een tafel laat vallen, wat ons eraan herinnert dat hij inderdaad een lepel heeft gebruikt in een zwaardgevecht, terug in seizoen 8, toen hij met Robin Hood duelleerde in “Robots of Sherwood.” Waarom kregen we niet meer van Capaldi’s zwaardvechten met een lepel?
De dokter en Clara nemen afscheid in ‘Hell Bent’.
BBC
Lepels opzij, het idee dat mensen zelf de gevaarlijkste wapens zijn, was doorgedrongen WHO sinds de herlancering in 2005. En wat de combinatie van Clara (Jenna Coleman) en de 12e Doctor betreft, wordt dit idee op misschien wel de meest interessante manier tot nu toe onderzocht. Het hele seizoen werd het idee dat Clara te gevaarlijk was geworden voor haar eigen bestwil niet zo subtiel verwoord. In feite was haar schijnbare ondergang in ‘Face the Raven’ in theorie een gevolg van haar roekeloosheid. Maar wat er in “Hell Bent” gebeurt, gaat eigenlijk helemaal over de dokter die alles doet wat in zijn macht ligt om Clara weer tot leven te brengen, zelfs als hij daarvoor alle regels moet overtreden.
Het thema van de aflevering sluit aan bij het tarten van de autoriteit door de dokter, zelfs bij het tarten van de dood. En ook hier verdeelt Moffat het verschil over hoeveel de dokter kan doen, hoe ver hij kan gaan. Ja, hij komt ermee weg om Clara weer tot leven te wekken, maar tegen welke prijs?
Het antwoord op die vraag is dat als de dokter zich Clara überhaupt herinnert, zelfs maar een klein beetje, hij in een gek zal veranderen en het universum uiteen zal scheuren. En dus is de enige oplossing dat zijn geheugen wordt gewist. Dit was in zekere zin een omkering van wat er met Donna Noble (Catherine Tate) gebeurde in ‘Journey’s End’, maar nu was de dokter degene aan wie de herinneringen aan een krachtige band werden ontzegd.
Zoet genoeg is de aflevering ingekaderd met het einde al op zijn plaats. We weten dat Clara nog leeft, en we weten dat de dokter zijn herinnering aan haar heeft verloren. Maar het paar is toch met elkaar verbonden, met een lijn in de pre-creditsscène die een van de beste momenten in dit tijdperk van WHO: “Niets is verdrietig totdat het voorbij is, dan is alles verdrietig.”
Capaldi’s Doctor zou hierna verschillende keren afscheid nemen, waaronder een geheel nieuw seizoen met nieuwe metgezellen in 2017. Maar met het vertrek van Clara, die er al was tijdens het Matt Smith-tijdperk, veranderde er iets in de serie. De dokter verloor zijn excuus voor woede en onverantwoordelijke inmenging, en werd in zekere zin weer heldhaftiger. Clara’s laatste woorden tegen de dokter, geschreven op een schoolbord, weerspiegelen haar eerste woorden in het Matt Smith-tijdperk: “Run you slimme jongen…”
De dokter krijgt dan een nieuwe sonische schroevendraaier cadeau, een symbool van herstelde hoop en heldenmoed, nadat hij zijn vorige versie heeft verloren aan het begin van het seizoenen associeerde het destijds met mislukking, pijn en schuldgevoel. Maar op de laatste momenten van ‘Hell Bent’ werd de dokter herboren, en ontroerend genoeg vereiste deze wedergeboorte niet eens een regeneratie.
