Hoewel de Batman-films van Christopher Nolan grotendeels de Dark Knight-trilogie worden genoemd, heeft Nolan zelf elke film één voor één gemaakt. Toen hem in 2015 werd gevraagd in een interview met De Hollywood-verslaggever Als hij had geweten dat hij zich ‘aanmeldde voor meerdere films’ toen hij ermee instemde om ‘Batman Begins’ uit 2005 te maken, antwoordde Nolan: ‘Nee, helemaal niet. Ik had alleen een deal om die ene film te maken.’ Hij vervolgde:
“Privé begonnen we een vaag idee samen te stellen van waar een tweede en derde film heen zouden gaan, en toen schoot ik ze meteen neer. Ik dacht: ‘Weet je wat? Je moet alles in één film stoppen en gewoon proberen een geweldige film te maken, want misschien krijg je deze kans niet nog een keer.’ (…) En toen het lukte, konden we nadenken: ‘Oké, wat zouden we doen in een vervolg?'”
“Batman Begins” staat bijna volledig op zichzelf, afgezien van een korte scène aan het einde waarin het optreden van de Joker in een vervolg wordt geplaagd. De slotact van de film is waarschijnlijk de grootste indicator hiervan: niet alleen wordt de helft van Gotham in een giftige mist gedompeld die intense hallucinaties veroorzaakt, maar Bruce Wayne zelf (Christian Bale) laat zelfs een metrotrein tegen een gebouw botsen, waardoor een onnoemelijke hoeveelheid materiële schade ontstaat.
Dit staat in schril contrast met bijvoorbeeld de door Tom Holland geleide ‘Spider-Man’-trilogiedie de inzet bewust laag houdt met “Spider-Man: Homecoming” uit 2017 en deze vervolgens escaleert in de sequels. “Homecoming” bewaart ook een romance tussen Hollands web-slinger en zijn liefdesbelang, MJ (Zendaya), voor de volgende film, terwijl “Batman Begins” de relatie van Bruce met zijn jeugdliefde Rachel Dawes (Katie Holmes) volledig onderzoekt. Met andere woorden: ‘Homecoming’ speelt het lange spel, maar ‘Batman Begins’ wil alleen een op zichzelf staand epos zijn.
De Dark Knight-trilogie vermeed een veel voorkomende trilogiefout uit de jaren 2000
Nolan gaf tegenover THR toe dat hij enige druk had gevoeld om van ‘Batman Begins’ het doelbewuste begin van een trilogie te maken, aangezien dat blijkbaar was wat iedereen destijds deed. “Iedereen dacht in termen van trilogieën, wat ze waarschijnlijk niet meer doen omdat ze de derde film in tweeën hebben gesplitst”, merkte hij op. “Maar in die tijd waren de ‘Matrix’ (regisseurs) bezig met hun sequels, alles draaide om trilogieën: ‘Wat is de trilogie?!’ En die vraag wilden we niet beantwoorden.”
De trend van “splitste de derde film in twee” van de jaren 2000 was het meest berucht gedaan met ‘The Matrix Reloaded’ en ‘The Matrix Revolutions’, die achter elkaar werden gefilmd nadat de eerste “Matrix” (een op zichzelf staande film uitgebracht in 1999) een groot succes werd. Rond de tijd dat de productie van “Batman Begins” begon, deed Disney hetzelfde met de eerste twee vervolgfilms van “Pirates of the Caribbean”. Zowel de eerste trilogieën “Matrix” als “Pirates” kregen hetzelfde antwoord: het publiek was unaniem dol op de eerste inzending, bekritiseerde het tweede deel omdat het te veel op de opzet leek, en nam het derde hoofdstuk onder de loep omdat het te rommelig en ingewikkeld was.
De Dark Knight-trilogie vermeed dit probleem. ‘The Dark Knight’ uit 2008 is niet de eerste helft van een gigantische film, maar onmiskenbaar zijn eigen, boordevol avontuur dat alles in een mooie kleine strik verpakt. Sommige fans hebben de slotmomenten van de film – waarin Batman de politie ontvlucht nadat hij de schuld op zich heeft genomen voor de misdaden van de Gotham-officier van justitie Harvey Dent (Aaron Eckhart) na zijn transformatie in Two-Face – altijd als een cliffhanger beschouwd, maar het werkt ook prima als een domper op het einde van een op zichzelf staand verhaal. Er is een doorlopend thema van chaos versus orde in de hele film, dus het is passend dat Batman de dag redt door zijn eigen reputatie te vernietigen.
Elke Batman-film van Nolan voelt compleet anders aan
Een andere grote aantrekkingskracht van de Dark Knight-trilogie is dat Nolan zich nooit gehaast voelde om elke film te maken. Na ‘Batman Begins’ nam hij een pauze om ‘The Prestige’ te regisseren, een historische sciencefictionthriller over overcompetitieve goochelaars. Vervolgens, na ‘The Dark Knight’, ging hij ‘Inception’ maken, een originele sciencefictionfilm waarin het idee centraal stond om de dromen van mensen binnen te dringen. Er zat een gat van drie en vervolgens vier jaar tussen de Batman-films van Nolan, waardoor ze allemaal (vooral “The Dark Knight Rises” uit 2012) voelt als een echt evenement.
Die pauzes leidden er ook toe dat elk van de drie films verschillend aanvoelde qua toon, thematisch materiaal en zelfs kleurcorrectie. Er is ook een duidelijke evolutie in de regiestijl, waarbij Nolan geleidelijk afstapte van snelle close-ups en in plaats daarvan langere, bredere opnames omarmde. Als je naar deze films kijkt, krijg je echt het gevoel dat je een regisseur ziet groeien in zelfvertrouwen en volwassenheid, een gevoel dat niet zo opvallend zou zijn geweest als de drie films snel achter elkaar waren geproduceerd.
Voor Nolan is het geven van tijd om te ademen tussen Batman-films een groot deel van wat hen zo goed heeft geholpen. Zoals hij tegen THR zei:
“Als je echt probeert een franchise te laten groeien en koesteren… heb je tijd nodig. En dat betekent niet per se dat je er fulltime aan moet werken; het betekent tijd om wat ideeën samen te brengen en ze dan te laten zitten, weg te gaan en iets anders te doen, terug te komen en te zien wat nog steeds goed voelt en zo. Ironisch genoeg denk ik dat het erg waardevol was om een samenhangende trilogie te maken, omdat je echt een idee kon krijgen van wat elke film voor het publiek was geworden voordat je het verhaal verder bracht. “
