In het laatste christelijke dorp van de Westelijke Jordaanoever: geloof, angst en onzekerheid

TAYBEH, Westelijke Jordaanoever — ‘Kom Taybeh bezoeken’, begint de brochure waarin de toeristische attracties hier worden aangeprezen, het laatste volledig Palestijnse christelijke dorp op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever.

Hoewel het Jezus door de jaren heen tot de vele bezoekers rekent, zegt Khaldoon Hanna, de vaderlijke loco-burgemeester van Taybeh, ‘komt er tegenwoordig niemand’.

Hij zuchtte terwijl hij rondkeek in het restaurant dat hij bezit in de hoofdstraat van het dorp. Het voelde verlaten, met weinig sporen van activiteit in de keuken en een laag stof op de meeste tafels. Slechts één kraan werkte in de badkamer, maar het voelde niet de moeite waard om de rest te repareren.

“In de afgelopen twee jaar zijn hier niet meer dan twintig toeristen binnengekomen”, zegt Hanna.

Hoe zouden ze dat ook kunnen, zei Hanna, als je moet onderhandelen over een groeiend aantal Israëlische wegversperringen gewoon om hier te komen? Of moet je de confrontatie aangaan met aangemoedigde kolonisten die steeds vaker het dorp induiken om auto’s in brand te steken of eigendommen te vernielen? In juli probeerden ze zelfs de ruïnes van de kerk van St. George in brand te steken, een Byzantijns bouwwerk uit de 4e eeuw op de heuveltop van Taybeh, zeiden Hanna en religieuze leiders; De Israëlische regering zegt dat het onduidelijk is waardoor de brand is begonnen.

“Er vindt op dit moment een wrede aanval op ons plaats, en wij als christenen kunnen niets doen,” zei Hanna. “Als we geen steun krijgen, of het nu sociaal, politiek of economisch is, zijn we binnenkort uitgestorven.”

Het leven als Palestijn in de buurt van de nederzettingen is lange tijd moeilijk geweest in dit landelijke deel van de Westelijke Jordaanoever, waar de… olijfgaarden die de heuvels bedekken, zijn de plaatsen van regelmatige confrontaties tussen Palestijnse inwoners en Joodse kolonisten. De confrontaties zijn steeds dodelijker geworden: volgens de Verenigde Naties zijn sinds de door Hamas geleide aanval op Zuid-Israël op 7 oktober 2023 meer dan duizend Palestijnen gedood door Israëlische strijdkrachten en gewapende kolonisten.

Hoewel de oorlog in Gaza aan het afnemen is, hebben extremistische kolonistengroepen zoals de zogenaamde Hilltop Youth hun ongekende – en steeds effectievere – campagne van intimidatie en landroof verdubbeld, die alle Palestijnen heeft getroffen, ongeacht religie of politieke overtuiging.

Dit jaar telde het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA) ruim duizend aanslagen in de Verenigde Staten. Westelijke Jordaanoever tot en met augustus, waardoor het op weg is om de meest gewelddadige ooit te worden.

En de reikwijdte van de intimidatiecampagne neemt toe: tijdens de olijvenoogst in oktober vonden er 126 aanvallen plaats op Palestijnen en hun eigendommen in 70 steden en dorpen op de Westelijke Jordaanoever; het was bijna drie keer zoveel als het aantal aanvallen en het dubbele van het aantal gemeenschappen waarop het doelwit was tijdens de oogst van 2023. Meer dan 4.000 olijfbomen en jonge boompjes werden vernield, het hoogste aantal in zes jaar, zegt OCHA.

Bijna de helft van deze aanvallen vond plaats in het gouvernement Ramallah, dat Taybeh en een hele reeks gemeenschappen omvat die kampen met toenemend geweld vanuit buitenposten van nederzettingen – dat wil zeggen kampementen die zijn opgezet door kolonisten in landelijke delen van de Westelijke Jordaanoever en die illegaal zijn volgens de Israëlische wet, maar vaak worden beschermd door de autoriteiten.

Aanbidders lopen op het terrein van de Latijnse Kerk van Christus de Verlosser in Taybeh.

(Maya Alleruzzo / For The Times)

Taybeh, dat ‘heerlijk’ betekent in het Arabisch en afhankelijk is van het toerisme naast de olijven- en andere oogsten, is bijzonder getroffen, al was het maar vanwege de demografische kenmerken: christenen vertegenwoordigen ruwweg 1% tot 2% van de 3 miljoen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, tegen ongeveer 10% toen Israël in 1948 werd gesticht.

Zelfs binnen die kleine minderheid zijn de 1200 inwoners van Taybeh enorm trots op hun gemeenschap en beschouwen deze als uniek. Toeristen komen hier al lang, of ze nu een dagtocht maken over wandelpaden waar ooit profeten hebben getreden, of de verschillende kerken van het dorp bezoeken. In de afgelopen jaren was het de locatie van een Oktoberfest-feest dat 16.000 mensen trok.

Net zoals christenen in andere delen van het Midden-Oosten zijn vertrokken vanwege oorlog en instabiliteit, heeft het voortdurende gebrek aan veiligheid, en niet te vergeten de economische wurging die daarmee gepaard gaat, in de afgelopen twee jaar tien gezinnen ertoe aangezet om uit het dorp te emigreren. Het klinkt misschien als een klein aantal, maar het is een verlies dat het dorp zich niet kan veroorloven, zei pater Jack-Nobel Abed van Taybeh’s Grieks Melkitische Katholieke Kerk.

Abed, die een indrukwekkende baard en een baritonstem heeft, pleit er hartstochtelijk voor dat christenen in het Heilige Land blijven. Toen de Amerikaanse ambassadeur in Israël, Mike Huckabee – een fervent aanhanger van de kolonistenbeweging – Taybeh bezocht na de brand vlakbij de kerk, vroeg Abed hem om geen Amerikaanse immigrantenvisa af te geven aan christenen uit het gebied.

“Ik zei tegen hem: ‘We hebben iets te doen in dit land. Dit is ons land en onze wortels zijn diep genoeg om de hel te bereiken'”, zei Abed. Maar hij zei dat hij het ook begreep als mensen een tijdje weggaan en later terugkomen.

“Als de omstandigheden en de situatie iemand dwingen (om te vertrekken) omdat hij of zij bang is dat zijn kinderen zullen worden vermoord, gevangengezet of geen goede toekomst zullen hebben, dan kun je hem niet tegenhouden van wat hij moet doen,” zei Abed.

Hij heeft weinig geduld met christelijke zionisten zoals Huckabee, van wie hij zegt dat ze voor de christenen in de regio zorgen, terwijl ze een oogje dichtknijpen voor de vervolging die hen verdrijft.

“Wie ben jij om in mijn naam als christen te spreken? Hoe zou je van het christendom hebben geleerd als er niet iemand als ik in dit land was geweest?” vroeg Abed.

Khaldoon Hanna, in het restaurant dat hij bezit in Taybeh, zegt dat weinig toeristen het dorp nog bezoeken vanwege het geweld gepleegd door Israëlische kolonisten en de toegenomen veiligheidsmaatregelen die Israël op de Westelijke Jordaanoever heeft opgelegd.

(Maya Alleruzzo / For The Times)

Het Israëlische leger zegt dat het werkt om aanvallen van kolonisten te voorkomen, en de Palestijnen moeten vooraf overleggen met de Israëlische autoriteiten om hun land te bezoeken als dit in de buurt van nederzettingen of buitenposten is. Maar zelfs als de Palestijnen dat doen, komen de kolonisten vaak toch naar buiten om hen te blokkeren, en ze hebben gebieden veroverd die in het verleden nooit coördinatie vereisten.

Wanneer Palestijnen terugvechten, vervolgt het leger hen op grond van de militaire wet, terwijl kolonisten, als ze al worden vervolgd, onderworpen zijn aan het burgerlijk recht. Volgens een rapport van vorig jaar van de Israëlische mensenrechtenorganisatie Yesh Din is ruim 93% van de onderzoeken naar kolonisten tussen 2005 en 2023 zonder aanklacht afgesloten. Slechts 3% leidde tot een veroordeling.

Een slagerij staat leeg in Taybeh, een dorp op de centrale Westelijke Jordaanoever, ongeveer dertig kilometer ten oosten van Jeruzalem.

(Maya Alleruzzo / For The Times)

Hoe dan ook, zeggen Hanna en anderen, is de grens tussen kolonisten en leger vervaagd sinds de oorlog tussen Israël en Hamas in Gaza.

‘Het is allemaal hetzelfde,’ zei Hanna. “Het hele doel is om mij alles wat Palestina heet te laten vergeten – om een ​​punt van wanhoop te bereiken waarop ik hier niets heb. Ik heb hier geen toekomst.”

Op dat punt zijn Hanna en de kolonisten van de harde lijn het eens.

“Kijk eens hoeveel grondgebied we de afgelopen twee jaar hebben veroverd, op hoeveel plaatsen het wiel heeft gedraaid en de wanhoop de vijand is binnengesijpeld”, schreef kolonistenleider Elisha Yered op X in een post waarin hij de Joden aanspoorde de Palestijnen werkgelegenheidskansen te ontzeggen.

Madees Khoury, algemeen directeur van de Taybeh Brewing Co., bij de familiebrouwerij in Taybeh.

(Maya Alleruzzo / For The Times)

Maar sommige Palestijnen weigeren op te geven. Madees Khoury, de algemeen directeur van Taybeh Brewing Co., is een van degenen die ervoor kiezen om in de stad te blijven, hoewel ze weet dat er minstens één familie is die zich opmaakt om de komende weken te emigreren.

“Khala’s, Je kunt het ze niet kwalijk nemen,’ zei ze, waarbij ze het Arabische woord voor ‘genoeg’ gebruikte. “Het is triest. Dit zijn de goede mensen, degenen die je wilt blijven, die je wilt opbouwen, die je kinderen wilt opvoeden en die je wilt weerstaan.”

Dat was de drijfveer van haar familie, die de microbrouwerij opende in de optimistische dagen na de Oslo-akkoorden van 1993, toen vrede en een Palestijnse staat binnen handbereik leken. In plaats van een brouwerij in Boston te beginnen, gaven Khoury’s vader, Nadeem, en zijn broer hun bedrijf in Brookline, Massachusetts op, en verhuisden met hun kinderen terug naar Taybeh.

Khoury begon rond te hangen in de brouwerij toen ze zeven was, waar ze dozen vouwde “en meestal in de weg van anderen bleef.” Ze herinnert zich haar jeugd tijdens de tweede intifada, de opstand, toen ze geen verjaardagsfeestjes kon bijwonen vanwege de sluiting van Israëlische controleposten en door bergpassen reed die doordrongen waren van de geur van traangas.

“Het is niet normaal. Maar ik ben een sterkere Palestijn omdat ik er doorheen ben gegaan. Ik ben niet bang voor een kolonist bij de controlepost met een M-16; hij is meer doodsbang voor mij”, zei ze. Ze voegde eraan toe dat druk van de VS de enige manier is om de golf van geweld die haar dorp overspoelt, te verminderen.

“Als Amerikanen vrede willen, als ze echt om de christenen in Palestina geven, zouden ze niet toestaan ​​dat kolonisten op Taybeh-land blijven en problemen veroorzaken.”

Iconografie wordt tentoongesteld in de ruïnes van de 4e-eeuwse kerk van St. George in Taybeh.

(Maya Alleruzzo / For The Times)

Hoewel Israël zichzelf portretteert als een model van religieuze vrijheid, is er de afgelopen jaren sprake van een toename van antichristelijk gedrag. Een rapport uit 2024 van het in Jeruzalem gevestigde Rossing Center for Education and Dialogue telde 111 gemelde gevallen van aanvallen op christenen in Israël en de Westelijke Jordaanoever, waaronder 46 fysieke aanvallen, 35 aanvallen op kerkelijke eigendommen en 13 gevallen van intimidatie.

“Wij denken dat ons als christenen niets zal overkomen. Maar dit is loze praat. Zolang je Palestijn bent, zullen ze je aanvallen”, zei Khoury.

Nadat ze een universitair diploma in Boston had behaald, kwam ze in 2007 terug en werkt sindsdien bij de brouwerij. Ze erkent dat de afgelopen twee jaar de moeilijkste tot nu toe zijn geweest, waarbij de omzet met 70% daalde en de Israëlische veiligheidsprocedures een rit van 90 minuten naar de haven van Haifa veranderden in een driedaagse odyssee. Toch maakte het bedrijf van de pauze gebruik om een ​​nieuwe brouwerij te bouwen – een uiting van geloof ondanks de bijna dagelijkse aanvallen van kolonisten.

‘Mijn broer maakt grappen en zegt dat we dit bouwen zodat de kolonisten het kunnen meenemen,’ zei ze terwijl ze door de nieuwe brouwerijvleugel liep.

Ze zweeg even en haar gezicht werd ernstig.

“We gaan nergens heen. We bouwen. We groeien. We investeren. En we blijven”, zei ze.

‘Omdat dit thuis is.’