De Amerikaanse president Donald Trump zei maandag dat Hamas “zeer korte tijd” de tijd zal hebben om volledig te ontwapenen, en waarschuwde dat als ze dat niet doen “er een hel zal zijn die daarvoor moet boeten.”
Trump sprak op een persconferentie in Florida na gesprekken met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu.
‘Als ze zich niet ontwapenen – zoals ze hadden afgesproken en waar ze mee instemden – dan zal er een hel zijn die voor hen zal moeten boeten’, zei Trump.
‘En dat willen we niet. Maar ze moeten zich binnen vrij korte tijd ontwapenen.’
Voorafgaand aan de gesprekken met Netanyahu, de zesde keer dit jaar dat de twee leiders elkaar ontmoetten, zei Trump dat ze van plan waren ‘vijf belangrijke onderwerpen’ te bespreken, waaronder de tweede fase van het staakt-het-vuren in Gaza, dat naar verwachting in januari zal ingaan.
De eerste fase van de overeenkomst, die op 10 oktober in werking trad en een einde maakte aan de gevechten die in 2023 begonnen, omvatte een opschorting van de vijandelijkheden, een gedeeltelijke Israëlische militaire terugtrekking en de uitwisseling van alle Israëlische gijzelaars voor Palestijnse gevangenen.
De tweede fase, geschetst in het twintigpuntenvredesplan van Trump, omvat een volledige Israëlische terugtrekking uit Gaza, de ontwapening van Hamas en de oprichting van een Palestijns comité om Gaza tijdelijk te besturen.
Trump zei dat hij verwachtte dat de wederopbouw van Gaza “vrij snel” zou beginnen, maar gaf geen verdere details over een tijdlijn of wie verantwoordelijk zou zijn voor de bouw.
De Palestijnse enclave is in de ruim twee jaar van gevechten tussen Israël en Hamas op grote schaal verwoest. Volgens schattingen van de VN is meer dan 80% van de gebouwen in de Gazastrook verwoest.
Toen verslaggevers hem vroegen naar de acties van Israël op de bezette Westelijke Jordaanoever en of het geweld van kolonisten de vrede ondermijnde, zei Trump dat hij en Netanyahu “het niet 100% eens zijn over de Westelijke Jordaanoever, maar we zullen wel tot een conclusie komen over de Westelijke Jordaanoever.”
Trump gaf geen details over de aard van deze meningsverschillen, maar zei dat Netanyahu ‘het juiste zal doen’.
Trump zei in september dat hij Israël niet zou toestaan de Westelijke Jordaanoever te annexeren, en voegde eraan toe: “Dat gaat niet gebeuren.”
Slechts een maand na deze opmerkingen vond er een symbolische stemming plaats in de wetgevers van het Israëlische parlement heeft een voorlopige stemming aangenomen ten gunste van de annexatie van de Westelijke Jordaanoever.
Palestijnen en een groot deel van de internationale gemeenschap zeggen dat annexatie vrijwel een einde zou maken aan de resterende mogelijkheid van een tweestatenoplossing, die algemeen wordt gezien als de enige manier om het decennia-oude conflict op te lossen.
De tweede fase is complex
De tweede fase van het staakt-het-vurenplan zou de wederopbouw van een gedemilitariseerd Gaza omvatten onder internationaal toezicht door een groep onder voorzitterschap van Trump en bekend als de Raad van Vrede.
De Palestijnen zouden een ‘technocratisch, apolitiek’ comité vormen om de dagelijkse zaken in Gaza te regelen, onder toezicht van de Raad van Vrede.
Het roept verder op tot genormaliseerde betrekkingen tussen Israël en de Arabische wereld en een mogelijke weg naar Palestijnse onafhankelijkheid.
Maar er zijn netelige logistieke en humanitaire kwesties, waaronder de wederopbouw van het door oorlog geteisterde Gaza, het ontwapenen van Hamas en het creëren van een veiligheidsapparaat genaamd de Internationale Stabilisatiemacht.
De Vredesraad zou toezicht houden op de wederopbouw van Gaza onder een tweejarig, hernieuwbaar VN-mandaat.
Veel blijft onzeker
Bij de ontmoeting tussen Trump en Netanyahu komen de Amerikaanse gezant Steve Witkoff en de schoonzoon van de president, Jared Kushner, onlangs in Florida een ontmoeting hadden met functionarissen uit Egypte, Qatar en Turkije, die hebben bemiddeld bij het staakt-het-vuren.
Twee belangrijke uitdagingen hebben de overgang naar de tweede fase bemoeilijkt, aldus een functionaris die over deze bijeenkomsten werd geïnformeerd.
Israëlische functionarissen hebben veel tijd besteed aan het doorlichten en goedkeuren van de leden van het Palestijnse technocratische comité op basis van een lijst die hun door de bemiddelaar is verstrekt, en Israël zet zijn militaire aanvallen voort.
Het plan van Trump roept ook op tot de stabilisatiemacht, voorgesteld als een multinationaal orgaan, om de veiligheid te handhaven. Maar ook deze moet nog gevormd worden.
Een westerse diplomaat zei dat er een “enorme kloof” gaapt tussen het Amerikaans-Israëlische begrip van het mandaat van de troepenmacht en dat van andere grote landen in de regio, evenals de Europese regeringen.
De VS en Israël willen dat de strijdmacht een “commanderende rol” krijgt bij veiligheidstaken, waaronder het ontwapenen van Hamas en andere militante groeperingen.
Maar landen die het hof worden gemaakt om troepen bij te dragen, vrezen dat het mandaat hen tot een ‘bezettingsmacht’ zal maken, zei de diplomaat.
Hamas heeft gezegd dat het bereid is te praten over het “bevriezen of opslaan” van zijn arsenaal aan wapens, maar benadrukt dat het recht heeft op gewapend verzet zolang Israël Palestijns grondgebied bezet.
Een Amerikaanse functionaris zei dat een mogelijk plan zou kunnen bestaan uit het aanbieden van financiële prikkels in ruil voor wapens, in navolging van een ’terugkoopprogramma’ dat Witkoff eerder heeft gelanceerd.
