We zullen misschien zelden sneeuw zien in Los Angeles, maar inloggen op sociale media in december betekent de komst van een ander soort vlaag. Degene waarin onze vrienden, zowel goede als parasociale, opgewonden de datadumps van hun muziek aan het einde van het jaar delen Spotify verpakt.
Spotify Wrapped vertegenwoordigt slechts het hoogtepunt van onze luistergewoonten op één muziekplatform, maar elke gedeelde Wrapped-post lijkt een vanzelfsprekende duidelijkheid te bieden over onze persoonlijke identiteit. Spotify Wrapped legt onze ziel bloot en biedt ons de mogelijkheid om onszelf gedeconstrueerd te zien via onze muzikale neigingen. Volgens de meeste verhalen is het een onweerstaanbaar genot. Oh, Spotify, schurk, je hebt ons aan het lijntje gehouden.
Voor iedereen in Los Angeles was 2025 een geweldig jaar om de Wrapped-behandeling te krijgen. We zijn nog steeds bezig met het verwerken van de nasleep van de verwoestende gebeurtenis Eaton- en Palisades-branden – en achtervolgd door ICE-aanvallen en die van de federale overheid onophoudelijke aanvallen op Californië. Om nog maar te zwijgen Jimmy Kimmel wordt het zwijgen opgelegd.
Misschien is het toch niet zo’n slecht idee om die temperatuurcontrole te doen.
Maar naar muziek luisteren kan een passieve ervaring zijn, waar je van kunt genieten in combinatie met het opvouwen van de was of het besturen van een auto. Om echt meer over onszelf te leren en hoe ons jaar is geweest, willen we misschien ergens anders heen gaan, naar een gewoonte met meer intentie. Ik heb het natuurlijk over lezen.
Hoewel er apps zijn om onze leesgewoonten bij te houden, zoals StoryGraph of Goodreads, ben ik toegewijd aan een volledig analoge volgmethode waarmee ik sneller en doelgerichter door boeken kan bladeren dan ooit tevoren: de boekenstapel.
Elke keer als ik een boek uit heb, plaats ik het vanaf januari elk jaar op een plank in de hoek van mijn woonkamer. Met elk nieuw boek dat ik verover, wordt de stapel groter en wordt uiteindelijk in december een volle toren. Een stapel boeken die weinig analyses bevat, kan me niet vertellen hoeveel pagina’s ik in totaal heb gelezen, of hoeveel minuten ik heb gelezen, maar het is een tastbaar monument voor de leesvoortgang van mijn jaar. Alleen al de aanwezigheid ervan spoort mij aan om meer te lezen. Het noemt mij een sukkel als de stapel laag is en juicht voor mij als het tot aan het plafond reikt.
Mijn eerste boekenstapel begon in 2020, een wrange grap om aan te tonen hoeveel extra tijd we allemaal konden besteden aan het lezen van boeken tijdens een pandemie. De grap werkte nauwelijks. Uiteindelijk heb ik dat jaar slechts 19 boeken gelezen, slechts een paar meer dan vorig jaar (hoewel het er meer hadden kunnen zijn als een van die boeken niet ‘Misdaad en Straf’ was).
Toch heeft het boekenstapelmodel mijn leesgewoonten gegamificeerd en nu geef ik boeken tijd waarvan ik dacht dat ik die voorheen niet had. Ik breng boeken naar bars, bioscopen en de RDW. Als ik ooit ergens moet wachten, kun je maar beter geloven dat ik gewapend met een boek kom.
De pandemie is misschien afgenomen, maar mijn boekenstapel bleef stijgen, met een piek in 2023 na het lezen van 52 boeken, gemiddeld één per week.
Maar goed, het gaat om kwaliteit, niet om kwantiteit, toch? Als er iets uit mijn boekenstapel uit 2025 valt te halen, zou je zien dat ik op zoek ben naar goede tips over hoe ik tijden van extreem autoritair bewind kan overleven. Sommigen waren inzichtelijker dan anderen.
In de stapel bevond zich ‘All the President’s Men’ van Carl Bernstein en Bob Woodward, een historisch, waargebeurd verhaal over twee onverschrokken verslaggevers die de president van de Verenigde Staten ten val brachten door herhaaldelijk mensen thuis lastig te vallen voor informatie. Hoe fascinerend het ook is, het voelt ook als een overblijfsel uit een tijd waarin zoiets nog kon werken. Philip Roths ‘The Plot Against America’ vertelt het verhaal van een joodse familie uit New Jersey in een alternatieve tijdlijn waarin een ‘America First’ Charles Lindbergh Franklin Roosevelt verslaat bij de presidentsverkiezingen van 1940, waarbij hij de dreiging van Hitler in Europa negeert en plaats maakt voor een opkomst van antisemitisme in eigen land. Roth schetst een somber portret van hoe dat scenario zich had kunnen afspelen, maar de verschrikkingen worden opgelost door iets van een deus ex machina in plaats van door de gedurfde, heroïsche acties van een personage. Dan is er nog het met de Pulitzerprijs bekroonde ‘All the Light We Cannot See’ van Anthony Doerr, over de convergerende verhalen van een Duitse jongen die in het leger van Hitler was ingelijfd en een blind Frans meisje tijdens de Tweede Wereldoorlog. Helaas leest deze roman minder als een boek over het leven onder fascistisch bewind dan als een dorstig verzoek om bronmateriaal te worden voor de volgende film van Steven Spielberg.
Elk van deze titels heeft zijn verdienste, maar de boekenstapel van dit jaar bevatte twee juweeltjes voor iedereen die wil weten hoe hij tirannie het beste kan weerstaan. Opvallend was dat Timothy Snyder’s nette handboek in zakformaat ‘On Tyranny’, gevuld met twintig korte maar versterkende hoofdstukken met praktische wijsheid, zoals ‘Gehoorzaam niet vooraf’, ‘Verdedig instellingen’ en ‘Geloof in de waarheid’. Ze zijn allemaal van toepassing op ons huidige moment, gebaseerd op een historisch precedent dat is geschapen door communistische en fascistische regimes van de afgelopen eeuw. Dit boek – nou ja ruim een miljoen exemplaren verkocht – kwam uit aan het begin van Trumps eerste termijn in 2017, dus ik kwam een beetje laat op dit feest. Het feit dat Snyder zelf dit jaar naar Canada is verhuisd, zou ons allemaal een pauze moeten inblazen.
Praktisch advies kun je ook vinden in grote fictie, en op dat vlak vond ik troost en instructie in Hans Fallada’s ‘Alone in Berlin’ (ook bekend als ‘Every Man Dies Alone’), gebaseerd op het waargebeurde verhaal van een getrouwd stel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in Berlijn woonde en ansichtkaarten schreef waarin werd opgeroepen tot verzet tegen het naziregime en deze in het geheim op openbare plaatsen plaatste zodat willekeurige mensen ze konden ontdekken. Onder hun extreme politieke omstandigheden betekent deze kleine daad van burgerlijke ongehoorzaamheid het risico van de dood. Niet alleen is het verhaal meeslepend, het is ook een groot genoegen om te zien welke chaos elke ansichtkaart veroorzaakt en hoe effectief ze zijn in het ontmaskeren van de ondergeschikte klasse van fascisten voor wat ze werkelijk zijn: idioten.
Ook opmerkelijk in “Alone in Berlin” is het standpunt van zowel de auteur als zijn fictieve helden. Fallada was noch een doelwit van vervolging, noch een militaire tegenstander, maar doorstond desalniettemin de grotere ontberingen van het leven onder nazi-regering tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn trauma was nog vers toen hij dit boek schreef en dat blijkt duidelijk uit zijn proza. Hij overleefde net lang genoeg om ‘Alone in Berlin’ te schrijven en publiceren voordat hij in 1947 op 53-jarige leeftijd stierf.
Als ik iets uit deze boeken heb geleerd, is het dat het in ons belang is om niet bang te zijn. Tirannen voeden zich met angst en verwachten die. Een burgerij zonder angst is veel moeilijker te controleren. Daarom moeten we onze stem verheffen tegen provocaties van onze rechten, altijd terugdringen, verkeerde dingen voor verkeerd verklaren, in de weg lopen, de oppositie irriteren en jezelf toestaan tijd te besteden aan dingen voor je eigen plezier.
En in die geest bevat mijn stapel boeken ook een behoorlijke hoeveelheid smaakreinigers: Jena Friedman’s ‘Not Funny’, korte verhalen van Nikolai Gogol, Jhumpa Lahiri’s ‘The Namesake’ (waarvan de hoofdpersoon de naam na Gogol), en een paar Kurt Vonnegut-romans. Hoewel het moeilijk is om Vonnegut te lezen zonder op een paar handige stukjes wijsheid te stuiten, zoals deze uit zijn roman ‘Slapstick’: ‘Fascisten zijn inferieure mensen die het geloven als iemand hen vertelt dat ze superieur zijn.’
Zacharias Bernstein is schrijver, redacteur en songwriter. Hij werkt aan zijn debuutroman over een slecht beheerde afgelegen eilandsamenleving.
