Het begon in Kopenhagen. Rond 20.30 uur op een maandag eind september een paar grote drones werden gesignaleerd vliegen in de buurt van de luchthaven.
Bijna vier uur lang werden alle starts en landingen stopgezet. Meer dan 50 vluchten werden omgeleid en nog eens ruim 100 werden geannuleerd.
Op dezelfde dag werden 30 vluchten verstoord op de luchthaven van Oslo in Noorwegen vanwege een andere vermoedelijke drone-waarneming.
De afgelopen maanden hebben nog meer Europese steden gezien hoe drones in de buurt hun luchthavens tijdelijk hebben gesloten. Het gebeurde begin oktober twee keer binnen 24 uur in München. Bij meer dan 10.000 mensen zijn hun reisplannen verstoord.
In zekere zin is dit hinderlijk voor reizigers. Analisten en politieke leiders zeggen echter dat het er een voorbeeld van is De hybride oorlogsvoering van Rusland.
Deze strategie omvat het gebruik van plausibele ontkenning om een samenleving te ondermijnen en kan ook desinformatie en cyberaanvallen omvatten.
Zoals Blaise Metreweli, het hoofd van de Britse geheime inlichtingendienst, in haar inaugurele rede op 15 december zei: “De nieuwe frontlinie is overal.”
Er zijn ook drones gesignaleerd in de buurt van luchtmachtbases, maar de impact was het meest voelbaar in Litouwen, de Baltische natie met minder dan 3 miljoen inwoners, waarvan de oostgrens hemelsbreed minder dan 110 kilometer verwijderd is van de meest westelijke rand van Rusland.
De afgelopen tien weken is de luchthaven van de hoofdstad Vilnius vijftien keer gesloten. En niet door drones, maar door ballonnen die kratten goedkope sigaretten vanuit Wit-Rusland de grens over smokkelen.
“Ze zijn ook moeilijk te detecteren omdat het geen grote vliegtuigen of drones zijn”, zegt Sean Patrick, senior luchtvaartbeveiligingsanalist bij Osprey Flight Solutions.
“Het is heel slim om hiervan van Russische kant gebruik te maken om deze systemen te gebruiken, en ze hebben Litouwen ertoe aangezet deze noodtoestand uit te roepen.”
Dertien dagen vóór de incidenten in Scandinavië, ongeveer twintig Russische drones vloog over de grens naar Polen. Het luchtruim boven vier Poolse luchthavens werd gesloten terwijl de NAVO-troepen jets lieten vliegen en maximaal vier drones neerschoten.
Polen beriep zich ook op artikel 4 van het NAVO-verdrag, dat oproept tot overleg over een urgente situatie – de eerste toepassing ervan sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in 2022.
Vervolgens bevond zich tijdens het incident in Kopenhagen een met Rusland verbonden schip voor de Deense kust. Het Franse leger ging later aan boord van de olietanker en de kapitein, een Chinees staatsburger, werd beschuldigd van één aanklacht wegens weigering de instructies van de Franse marine op te volgen.
“Veel van deze schepen hebben onlangs hun naam veranderd”, zei Patrick. “Ze hebben nieuwe vlaggen. Dat maakt het erg moeilijk om te volgen wie wat doet, wie voor wie werkt.”
Op andere punten zijn de banden met Rusland echter minder duidelijk. De politie in Noorwegen sloot het onderzoek naar het incident in Oslo af en zei dat er niet genoeg bewijs was dat er daadwerkelijk drones waren.
De Russische president Vladimir Poetin heeft de betrokkenheid van het land ontkend.
In een analistenrapport eerder deze maand zei Osprey Flight Solutions: “Het blijft onbevestigd of een of meer van de … incidenten rechtstreeks met elkaar verband houden.”
“Osprey is van mening dat sommige drone-waarnemingen waarschijnlijk valse identificaties zijn – dat wil zeggen geen drones.”
Drones die het vliegverkeer verstoren, kunnen een teken zijn dat er nog erger gaat gebeuren
Een DHL-vrachtvliegtuig in Duitsland. Jens Schlueter/Getty Images
In juli 2024 werd een pakket ontplofte in een DHL vrachtcentrum in Leipzig, Duitsland. Het hoofd van de binnenlandse inlichtingendienst van het land zei dat het “slechts een gelukkig toeval” was dat het vertraagde pakket op de grond in brand vloog, en niet tijdens de vlucht.
Soortgelijke branden vonden plaats in depots in Polen en Groot-Brittannië. Vervolgens hebben Litouwse aanklagers in september vijftien mensen aangeklaagd wegens terroristische misdrijven, zo meldde de BBC.
Ze zeiden dat de individuen, met banden met de Russische inlichtingendienst, explosieven in vibrerende massagekussens stopten, die werden afgezet met elektronische timers. De pakketten zijn allemaal verzonden vanuit Litouwen.
Onderzoekers hebben ook gezegd dat ze denken dat dit droge runs waren, gericht op het saboteren van vluchten naar de VS en Canada.
‘Je kunt niet zien dat Europa om sommigen oorlog gaat voeren met Rusland ballonnen in Litouwen‘, zegt Patrick tegen Business Insider. ‘En dan kom je op de grens? Wil Europa weten wat de grens is?”
“Dus dat is de zorg”, voegde hij eraan toe. “Als ze tijdens een transatlantische vlucht een spoorlijn opblazen of een brandgevaarlijk apparaat tot ontploffing brengen, wat is dan de volgende stap? Willen mensen die volgende stap ontdekken?”
De incidenten benadrukken hoe Europeanen met een nieuwe realiteit worden geconfronteerd sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in 2022.
Zelfs de luchthaven van Dublin – ruim 2.400 kilometer van Kiev – kreeg te maken met een drone-incident. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky was eerder deze maand eerder dan gepland in de Ierse hoofdstad aangekomen, voordat de drones in de buurt werden opgemerkt.
Sommige Europese leiders hebben opgeroepen tot het bouwen van een drone-muur – een systeem van luchtverdediging in het oosten van het continent om drones tegen te houden die vanuit Rusland worden gelanceerd.
Terwijl de discussies doorgaan over een vredesakkoord in Oekraïnezullen de spanningen waarschijnlijk hoog blijven.
“Zelfs als de Oekraïne oorlog Als er een soort wachtstand komt, een staakt-het-vuren, een vredesakkoord, denk ik dat we van Rusland kunnen verwachten dat dit doorgaat’, zei Patrick. ‘Ze hebben er nu zin in.’
