Sinds het begin van de regering-Trump, de zogenaamde Ministerie van Efficiëntie van de overheid (DOGE), het geesteskind van de miljardair Elon Musk, heeft verschillende iteraties ondergaan, wat periodiek tot claims heeft geleid:meest recent van de directeur van het Office of Personnel Management – dat de groep niet bestaat, of helemaal verdwenen is.
Maar DOGE is niet dood. Veel van de oorspronkelijke leden vervullen fulltime functies bij verschillende overheidsinstanties, en de nieuwe National Design Studio (NDS) wordt geleid door Airbnb-medeoprichter Joe Gebbia, een nauwe bondgenoot van Musk.
Zelfs als DOGE niet nog een jaar overleeft, of tot het Amerikaanse halve eeuwfeest – de oorspronkelijke vervaldatum, volgens de uitvoerend bevel het opzetten ervan – het grotere project van de organisatie zal worden voortgezet. DOGE werd vanaf het begin voor twee dingen gebruikt, die beide in hoog tempo zijn doorgegaan: de vernietiging van de administratieve staat en de grootschalige consolidatie van gegevens ten dienste van de concentratie van de macht in de uitvoerende macht. Het is een patroon dat volgens experts ook buiten de regering-Trump zou kunnen overslaan.
“Ik denk dat het de normen heeft veranderd over waar de wetgevende macht ophoudt en waar de uitvoerende macht begint, simpelweg door die normen te negeren”, zegt Don Moynihan, hoogleraar openbaar beleid aan de Universiteit van Michigan. “Dit zal niet noodzakelijkerwijs beperkt blijven tot de Republikeinse regeringen. Er zullen toekomstige Democratische presidenten zijn die zullen zeggen: ‘DOGE heeft dit kunnen doen, waarom wij niet?'”
De vroegste dagen van DOGE waren gekenmerkt door een chaotische blitz waarin kleine teams van DOGE-agenten, zoals de inmiddels beruchte Edward “Big Balls” Coristinewerden ingezet bij overheidsinstanties, waarbij toegang op hoog niveau tot gevoelige gegevens werd geëist, werknemers werden ontslagen en contracten werden geschrapt. En hoewel deze stappen vaak radicaal waren, zo niet illegaal leken, als kwesties van bureaucratisch functioneren, stonden ze in dienst van wat de hele tijd de agenda van de Trump-regering was geweest.
Doelstellingen als het bezuinigen op de discretionaire uitgaven en het drastisch terugdringen van de omvang van de federale beroepsbevolking waren al verdedigd door mensen als vice-president JD Vance, die in 2021 opgeroepen de “de-Ba’athificatie” van de regering, en Russell Vought, nu hoofd van het Office of Management and Budget (OMB). Deze doelstellingen waren ook onderdeel van Project 2025. Wat DOGE bracht was niet het doel, maar het middel. Het unieke inzicht was dat het beheersen van de technische infrastructuur, iets wat met een kleine groep kan worden bereikt, functioneel neerkwam op het controleren van de overheid.
“Er is nog nooit een regeringseenheid geweest die zoveel macht heeft gekregen om overheidsinstanties fundamenteel op zijn kop te zetten, met zo weinig toezicht”, zegt Moynihan.
Volgens de grondwet komt de bevoegdheid voor het oprichten en financieren van federale agentschappen van het Congres. Maar Trump en veel van de mensen die hem steunen, waaronder Vought en Vance, houden vast aan wat tot voor kort een marginaal standpunt was over hoe de overheid geleid zou moeten worden: unitaire executieve theorie. Dit stelt dat de president, net als de CEO van een bedrijf, vrijwel volledige controle heeft over de uitvoerende macht, waarvan federale agentschappen deel uitmaken – een macht die meer lijkt op die van een koning dan op de figuur die wordt beschreven in de oprichtingsdocumenten van het land.
