De Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy, tweede van links, spreekt met Antonio Costa, voorzitter van de Europese Raad, middenachter, tijdens een rondetafelbijeenkomst op de EU-top in Brussel, donderdag 18 december 2025.
Stephanie Lecocq, Reuters/Pool via AP
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Stephanie Lecocq, Reuters/Pool via AP
De leiders van de Europese Unie kwamen vrijdag overeen om een enorme renteloze lening aan Oekraïne te verstrekken om aan zijn militaire en economische behoeften voor de komende twee jaar te voldoen, maar ze slaagden er niet in de meningsverschillen met België te overbruggen, waardoor ze bevroren Russische tegoeden hadden kunnen gebruiken om de fondsen bijeen te brengen.
Na bijna vier jaar oorlog schat het Internationale Monetaire Fonds dat Oekraïne in 2026 en 2027 137 miljard euro ($161 miljard) nodig zal hebben. De regering in Kiev staat op de rand van een faillissement en heeft het geld in de lente hard nodig.
Het plan was om een deel van de 210 miljard euro ($246 miljard) aan Russische tegoeden te gebruiken die in Europa, vooral in België, bevroren zijn.
De leiders werkten tot diep in de nacht van donderdag op donderdag om België gerust te stellen dat ze het land zouden beschermen tegen elke Russische vergelding als het land het plan voor een ‘herstelleningslening’ zou steunen. Uiteindelijk maakten de leiders van die optie echter geen gebruik. Toen de gesprekken vastliepen, kozen de leiders er uiteindelijk voor om het geld op de kapitaalmarkten te lenen.
“We hebben een deal. Het besluit om Oekraïne voor de periode 2026-2027 90 miljard euro ($106 miljard) steun te verlenen, is goedgekeurd. We hebben ons ertoe verbonden en hebben waargemaakt”, zei António Costa, voorzitter van de Europese Raad, in een post op sociale media.
Niet alle landen gingen akkoord met het leningenpakket. Hongarije, Slowakije en Tsjechië weigeren Oekraïne te steunen en verzetten zich ertegen, maar er werd een akkoord bereikt waarin zij het pakket niet blokkeerden en bescherming werd beloofd tegen eventuele financiële gevolgen.
De Hongaarse premier Viktor Orbán, de naaste bondgenoot van de Russische president Vladimir Poetin in Europa en zichzelf omschrijft als een vredestichter, zei: “Ik zou niet willen dat een Europese Unie in oorlog is.”
“Geld geven betekent oorlog.” zei Orbán. Hij omschreef het verworpen plan om de bevroren Russische tegoeden te gebruiken ook als een ‘doodlopende weg’.
De Franse president Emmanuel Macron noemde de overeenkomst een grote vooruitgang en zei dat lenen op de kapitaalmarkten “de meest realistische en praktische manier” was om Oekraïne en zijn oorlogsinspanningen te financieren.
Ook de Duitse bondskanselier Friedrich Merz juichte het besluit toe.
“Het financiële pakket voor Oekraïne is afgerond”, zei Merz in een verklaring, waarbij hij opmerkte dat “Oekraïne een lening met nulrente krijgt.”
“Deze fondsen zijn voldoende om de militaire en budgettaire behoeften van Oekraïne voor de komende twee jaar te dekken”, voegde Merz eraan toe. Hij zei dat de bevroren tegoeden geblokkeerd zullen blijven totdat Rusland herstelbetalingen aan Oekraïne heeft betaald. De Oekraïense president Volodimir Zelenskij heeft gezegd dat dit ruim 600 miljard euro ($700 miljard) zou kosten.
“Als Rusland de herstelbetalingen niet betaalt, zullen we – in volledige overeenstemming met het internationaal recht – gebruik maken van Russische geïmmobiliseerde activa om de lening terug te betalen”, zei Merz.
Zelenskyy, die naar Brussel was afgereisd voor een top die plaatsvond tijdens vurige protesten van boeren die boos waren over een voorgestelde handelsovereenkomst met vijf Zuid-Amerikaanse landen, had opgeroepen tot een snel besluit om Oekraïne in het nieuwe jaar overeind te houden.
De Poolse premier Donald Tusk waarschuwde donderdag vroeg dat het een kwestie zou zijn van het sturen van “vandaag geld of morgen bloed” om Oekraïne te helpen.
Het plan om bevroren Russische tegoeden te gebruiken liep vast toen de Belgische premier Bart De Wever het plan als juridisch riskant afwees en waarschuwde dat het de activiteiten van Euroclear zou kunnen schaden, het in Brussel gevestigde financiële verrekenkantoor waar 193 miljard euro aan bevroren tegoeden wordt aangehouden.
België was afgelopen vrijdag in rep en roer toen de Russische Centrale Bank een rechtszaak startte tegen Euroclear om te voorkomen dat er leningen aan Oekraïne zouden worden verstrekt met behulp van zijn geld, dat bevroren is onder EU-sancties tegen Moskou nadat het land zijn grootschalige oorlog in 2022 was begonnen.
“Voor mij was de herstellening geen goed idee”, zei De Wever na de bijeenkomst tegen verslaggevers. “Toen we de tekst opnieuw uitlegden, waren er zoveel vragen dat ik zei: ik zei het toch, ik zei het toch. Er zijn veel losse eindjes. En als je aan de losse eindjes van de touwtjes gaat trekken, stort het ding in.”
“We hebben vermeden in een precedent te stappen dat de rechtszekerheid wereldwijd dreigt te ondermijnen. We hebben het beginsel veiliggesteld dat Europa de wet respecteert, zelfs als deze moeilijk is, zelfs als we onder druk staan”, zei hij, eraan toevoegend dat de EU “een krachtig politiek signaal heeft afgegeven. Europa staat achter Oekraïne.”
Toch zei Costa dat de EU “zich het recht voorbehoudt om gebruik te maken van de geïmmobiliseerde activa om deze lening terug te betalen.”
