Wat de film betreft, krijgen de jaren tachtig een slechte reputatie. Ja, de New Hollywood-beweging kreeg in 1980 levensonderhoud Michael Cimino’s overmoedige (en uiterst briljante) westerse epos ‘Heaven’t Gate’ had de stekker eruit getrokken Het commerciële fiasco “One from the Heart” van Francis Ford Coppola (wat eigenlijk een meesterwerk is), maar een nieuwe generatie filmschool-snotneuzen zoals Spike Lee, Jim Jarmusch en de gebroeders Coen stapten op om de cinema in opwindende nieuwe richtingen te brengen. De artistieke rebellie van de jaren zeventig werd niet onderdrukt; het ging gewoon zelfstandig.
Ondertussen nestelden Hollywood-studio’s zich in een formule-achtige groove. Blockbusters met een hoog concept waren een rage, terwijl prestigefoto’s verhevener en steeds belangrijker werden. Kijk maar eens naar de Academy Award-winnaars van dit decennium voor Beste Film. Er zitten een aantal geweldige films in de mix (‘Ordinary People’, ‘Amadeus’, ‘The Last Emperor’ en ‘Platoon’), maar zelfs die films hadden een boodschap-zware betekenis. Deze filmmakers hadden te maken met serieuze ideeën en hun films konden de manier waarop je naar de wereld keek veranderen. Er was een leegte in je leven als je niet in de rij stond om deze zeer belangrijke films in je plaatselijke bioscoop te zien.
Chicago Sun-Times filmcriticus Roger Ebert, de meest prominente filmstem van het decennium, kocht wat Hollywood verkocht. Hij gaf vier sterren aan elke film die tussen 1980 en 1989 de Beste Film won, op één na. Ebert gaf Barry Levinsons beste film-winnaar uit 1988, “Rain Man”, een recensie van drie en een halve ster. Ik denk dat het een veel betere film is dan Oscar-lievelingen als ‘Chariots of Fire’, ‘Gandhi’, ‘Out of Africa’ en, lieve god, ‘Driving Miss Daisy.’ Waarom vond Ebert dit de minste van de beste foto’s uit de jaren 80?
Roger Ebert had moeite om het thema van Rain Man te begrijpen
Het is een recensie van drie en een halve sterdus Ebert had duidelijk een hoge waardering voor ‘Rain Man’. Tom Cruise heeft zijn sterwattage ingesteld op 11 als Charlie Babbitt, een schetsmatige exploitant uit Los Angeles wiens zaken snel naar het zuiden gaan. Hij krijgt iets wat een onverwachte financiële meevaller lijkt te zijn, wanneer zijn vervreemde, rijke vader dood in het oosten neervalt, maar hij krijgt alleen een auto nagelaten. Het fortuin van de oude man gaat naar een trust voor een autistische broer, Raymond (Dustin Hoffman), van wie Charlie niet wist dat hij bestond.
Hoffman verdwijnt in de rol van Raymond, maar Cruise geeft wat er overblijft de uitvoering van zijn carrière als Charlie. Hij is een man die zijn hele leven te danken heeft aan zijn charisma, en nu is de enige persoon die hem de broodnodige jackpot kan bezorgen ongevoelig voor zijn charme. Ebert identificeert deze dynamiek in zijn bespreking, maar hij lijkt meer geïnteresseerd in het probleem van Raymond. Wat gebeurt er in dat brein? In de openingsparagraaf van zijn bespreking wordt dit enigszins problematisch uiteengezet. Per Ebert:
“Is het mogelijk om een relatie te hebben met een autistisch persoon? Is het mogelijk om een relatie te hebben met een kat? Het is niet mijn bedoeling om de vergelijking vernederend te maken voor de autist; ik probeer gewoon iets te bereiken. Ik heb een nuttige relatie met mijn beide katten, en ze zijn belangrijk voor mij. Maar ik weet nooit wat de katten denken.”
Het is duidelijk dat ons begrip van het autismespectrum enorm is gegroeid sinds 1988, maar zelfs dan zou ik graag willen weten wat er in de hersenen van Ebert aan de hand was toen hij besloot de hersenen van een autistische man te vergelijken met die van een huiskat. en suggereerde dat het onmogelijk is om een relatie te hebben met een autistisch persoon! Slecht Rogier!
Voor het overige heeft Ebert geen echte kritiek op ‘Rain Man’, maar hij heeft wel moeite om erachter te komen waar het over gaat. Ik geef de voorkeur aan zo’n puzzel boven een opgeblazen, vooraf opgelost epos als ‘Gandhi’ en ‘Out of Africa’. En zeker voor een oude-vrouw-ontdekt-racisme-is-slecht-travestie als ‘Driving Miss Daisy’.
