9 essentiële toneelstukken van Tom Stoppard

Tom Stoppardvaak geprezen als de grootste Britse toneelschrijver van deze generatie, had zowel een opmerkelijk leven als een opmerkelijke carrière.

Geboren in Tsjechoslowakije in 1937, vluchtte zijn familie naar Singapore toen de nazi’s binnenvielen. Toen Japan hun nieuwe thuis bedreigde, nam zijn moeder hem en zijn broer mee naar India. Zijn vader bleef achter in Singapore, maar stierf toen het schip waarop hij zich bevond tot zinken werd gebracht. Zijn moeder trouwde later met een Britse officier en het gezin verhuisde naar Engeland, waar de jonge Stoppard de achternaam van zijn stiefvader aannam en ‘Engelsheid aantrok als een jas’, zei hij later.

Stoppard werd al snel bekend om zijn slimme, geestige en intellectueel nieuwsgierige werk, waarmee hij drie Olivier Awards, vijf Tony Awards en een Oscar (voor ‘Shakespeare in Love’) verdiende. Hij werd in 1997 zelfs geridderd door koningin Elizabeth II vanwege zijn bijdragen aan het theater.

Beginnend met ‘Rosencrantz and Guildenstern Are Dead’ in 1966, tot aan zijn laatste lange toneelstuk ‘Leopoldstadt’ in 2020, creëerde Stoppard een oeuvre waar de meeste landen jaloers op zouden zijn, laat staan ​​één schrijver.

Hieronder staan ​​enkele van de belangrijkste toneelstukken van Stoppard, met observaties van Times-critici:

Rosencrantz en Guildenstern zijn dood (1966)

Na als journalist te hebben gewerkt, brak Stoppard door toen deze absurdistische stoeipartij debuteerde in de Edinburgh Fringe. Times-theatercriticus Charles McNulty beoordeelde een productie uit 2013 op het Old Globe’s Shakespeare Festival in San Diego, waarin het wordt beschreven als een “metafharcische stoeipartij (om een genre te noemen), waarin ‘Hamlet’ wordt opgevangen door het schuine perspectief van de tweelingmaatjes van de prins, gestuurd om hem te bespioneren door Gertrude en Claudius in dat Elsinore-kasteel vol moord, overspel en occulte intriges. … Stoppards vruchtbare humor zorgt ervoor dat dit drama in drie bedrijven zonder al te veel spanning doorgaat. Een subtiele pathos, samen met de verbale verfijning van de toneelschrijver, voorkomt dat het stuk ontaardt in een collegiale vaudeville. In 1990 regisseerde Stoppard zelf een filmversie met Gary Oldman en Tim Roth in de hoofdrol.

Truien (1972)

Deze satire speelt zich af in een alternatief universum waarin Britse astronauten op de maan landen en ‘radicale liberalen’ de regering van het land hebben overgenomen. De satire ging in première in Old Vic in Londen, met in de hoofdrollen Michael Hordern en Diana Rigg. Twee jaar later recenseerde Times-theatercriticus Dan Sullivan een American Conservatory Theatre-productie ervan in San Francisco. “Stoppards nieuwe stuk kan niet worden opgehangen met een van die voorbedrukte kaartjes die theatercritici in hun zakken dragen om ze gemakkelijk te kunnen labelen”, schreef hij. “Je zou het een metafysische parodie met acrobatische inleiding kunnen noemen, of misschien niet. Het enige algemene wat je erover kunt zeggen is dat het heel helder en heel grappig is, en soms nogal ontroerend.”

Travesties (1974)

De Royal Shakespeare Company ensceneerde de eerste productie in het Aldwych Theatre in Londen, met in de hoofdrollen John Wood, John Hurt, Tom Bell en Frank Windsor. Stoppard was gefascineerd door het idee dat James Joyce, Vladimir Lenin en de dadadistische dichter Tristan Tzara in 1917 allemaal in Zürich woonden. Hij plaatste deze tijdgeestfiguren in de baan van een bescheidener historisch figuur genaamd Henry Carr, die een rol speelde in Joyce’s ‘Ulysses’. Sullivan van The Times nam de productie uit New York uit 1975 over, noemde het ‘oogverblindend’ en vroeg zich af of het Broadway-publiek het zou kunnen bijhouden. “Net als Stoppards laatste toneelstuk ‘Jumpers’ (dat het hier niet zo goed deed), is dit een vaudeville-show waarin zowel de taal als de acteurs trucjes doen”, schreef Sullivan. “En om zowel de trucjes als ‘Travesties’ te kunnen doen, moet de taal van een toneelschrijver, John Wood (als Carr), behoorlijk beheerst zijn.”

Het echte ding (1982)

Felicity Kendal en Roger Rees speelden de hoofdrollen in Stoppards zeer persoonlijke onderzoek naar liefde en huwelijk, waarheid en eerlijkheid. De toneelschrijver herwerkte het script voor de Broadway-run, met in de hoofdrol Glenn Close en Jeremy Irons, geregisseerd door Mike Nichols, aanzienlijk, met groot succes. Linda Purl en Michael Gross namen de rollen op zich voor de LA-productie uit 1986 in het Doolittle Theatre. “Zonder de verrassingen te verklappen kan de recensent zeggen dat niet elke scène in ‘The Real Thing’ is wat het lijkt te zijn, inclusief de eerste,” schreef Sullivan. “De personages van Stoppard zijn theatermensen, professionele makers van scènes, en sommige van deze scènes worden meegesleurd in het stuk. … ‘The Real Thing’ heeft humor, verrassing en personages waar je om geeft. … Als je van toneelstukken houdt die in volledige zinnen zijn geschreven, zul je ‘The Real Thing’ leuk vinden.’

Arcadië (1993)

Stoddard beweegt zich tussen de 19e eeuw en het heden en balanceert tragedie en komedie met een gezonde dosis wetenschap en wiskunde. Het stuk ging in première in het Royal National Theatre in Londen, geregisseerd door Trevor Nunn met een cast van onder meer Rufus Sewell, Felicity Kendal, Bill Nighy en Emma Fielding. Twee jaar later regisseerde Nunn in New York een nieuwe cast met Billy Crudup, Blair Brown, Victor Garber als Bernard, Robert Sean Leonard, Jennifer Dundas en Paul Giamatti in zijn Broadway-debuut. “’Arcadia’ is een geweldig stuk, niet omdat het serieuze ideeën en het intense plezier van een literair detectiveverhaal naadloos combineert,” schreef Times-criticus Laurie Winer: recensie van de Mark Taper Forum-productie van regisseur Robert Egan uit 1997. “Het is een geweldig stuk omdat Tom Stoppard op het einde de onuitsprekelijkheid raakt, net zoals zijn heldin de genialiteit raakt.”

De uitvinding van liefde (1997)

Voor dit portret van dichter AE Housman wendde Stoppard zich voor zijn cast opnieuw tot historische figuren. Het stuk ging in première in het Royal National Theatre, Londen, met Housman gespeeld als een oude man door John Wood en als een jonge man door Paul Rhys. Het werd geregisseerd door Richard Eyre. Het stuk ging in 2001 in première op Broadway in het Lyceum Theatre, geregisseerd door Jack O’Brien. ‘Stoppard heeft een in wezen ondramatisch droomlandschap geschreven’ schreef Times-criticus Michael Phillips.” De onlangs overleden Housman (Richard Easton), die op het punt staat de rivier de Styx over te steken, beoordeelt zijn recessieve leven en grote onbeantwoorde liefde voor de atleet Moses Jackson (David Harbour), een mede-Oxford-man. Onderweg komt de oudere Housman zijn jongere zelf (Robert Sean Leonard) tegen. Er is een lange scène aan het einde van Act 1, gedeeld door de twee Housmans. Terwijl ze de finesses en tekstuele tekortkomingen bespreken van de klassiekers waar ze net zoveel van houden als van het leven zelf, is de speelsheid van Stoppard doorspekt met wroeging; de oudere man kan het liefdesverdriet van de jongere niet voorkomen.”

De kust van Utopia (2002)

Deze trilogie van toneelstukken, ‘Voyage’, ‘Shipwreck’ en ‘Salvage’, concentreerde zich op filosofische debatten in het 19e-eeuwse Rusland. Ze gingen in première in het Olivier-auditorium van het Nationale Theater in repertoire, geregisseerd door Nunn. De stukken debuteerden op Broadway, geregisseerd door Jack O’Brien, in het Vivian Beaumont Theatre in Lincoln Center in 2006. “Een bijna acht uur durend drama over de Russische intelligentsia dat gemengde recensies kreeg toen het in 2002 in Londen in première ging, ‘The Coast of Utopia’ is niet voor theatrale bangeriken.” waarschuwde Times-criticus McNulty. “Uithoudingsvermogen is een voorwaarde voor zowel het gezelschap als het publiek. … Het stuk van Stoppard speelt een moment in de geschiedenis af waarop denkers en schrijvers de toekomst een nieuwe richting wilden geven. Ideologieën werden bedacht en onmiddellijk in gebruik genomen, soms ten koste van de individuele levens waarvoor ze theoretisch bedoeld waren. (Het) dramatiseert zowel de eb en vloed van het voorwaardelijke leven als de honger naar onvoorwaardelijke oplossingen voor de ellende ervan.”

Rock-‘n-roll (2006)

Stoppard keek met dit drama naar zijn Tsjechische roots en verbond via muziek de Praagse Lente van 1968 met de Fluwelen Revolutie van 1989. Het stuk ging in première in het Royal Court Theatre, Londen, opnieuw geregisseerd door Nunn en met Rufus Sewell, Brian Cox en Sinéad Cusack. De cast verhuisde in 2007 naar Broadway. “Misschien wil je wat vroeg arriveren en de tijdlijnen in de lobby bestuderen, die de turbulente politieke geschiedenis van Tsjechoslowakije van 1968 tot 1990 beschrijven en de belangrijkste gebeurtenissen in de rockmuziekscene in die tijd.” schreef recensent F. Kathleen Foley van de productie van Open Fist uit 2010. “Lees ze aandachtig. Anders ontploft je hoofd misschien op een gegeven moment tijdens deze première in Los Angeles, wat een intieme bekendheid met de Tsjechische geschiedenis, de vroege rockscene en, oh, hadden we al Safische poëzie verondersteld? Het is allemaal een beetje opzichtig en moeilijk te volgen – maar zelfs op zijn intellectueel meest uitgebreide manier is Stoppard ronduit briljant, misschien wel onze grootste levende toneelschrijver. “

Leopoldstad (2020)

Het laatste stuk uit Stoppards briljante carrière werd aangewakkerd doordat de toneelschrijver hoorde van de benarde situatie van zijn joodse voorouders na de dood van zijn moeder in 1996. Het debuteerde in Wyndham’s Theatre in het Londense West End, maar werd onderbroken door de COVID-19-pandemie en debuteerde in 2022 op Broadway met in de hoofdrol Davis Krumholtz onder leiding van Patrick Marber. Het stuk ‘ontvouwt zich als een serie olieverfschilderijen die tot leven worden gewekt’ schreef Times-criticus McNulty. “Het stuk, met een cast van 38 acteurs, beweegt zich van het Wenen van rond de eeuwwisseling, waar Freud, Mahler en Schnitzler het gesprek van de dag zijn, naar 1924, wanneer de littekens van de Eerste Wereldoorlog duidelijk zichtbaar zijn. De actie wordt zonder pauze opgevoerd en springt onheilspellend naar 1938, toen de nazi’s de huizen van Joodse burgers plunderden. Het stuk eindigt in 1955, wanneer drie overlevenden van de familie zich herenigen. het lot van hun vermoorde familieleden in kaart brengen … Het is niet alleen zo dat het werk aspecten van zijn persoonlijke geschiedenis weerspiegelt, maar ook de virtuoze manier waarop hij de veranderende culturele tijdsgeest van Wenen in de eerste helft van de 20e eeuw oproept, alleen al door middel van gestileerde gesprekken.

Je kunt audiodrama’s vinden op LA Theaterwerken van ‘Rosencrantz en Guildenstern are Dead’, ‘The Real Thing’ en ‘Arcadia’ op Spotify.

Veel van de films die Stoppard schreef of co-schreef zijn beschikbaar voor streaming, waaronder “Brazilië” (1985),,” Turner Classic Movies, en te huur op Apple TV en Prime Video; “Het Ruslandhuis” (1990), te huur op Prime Video; “Rosencrantz en Guildenstern zijn dood” (1990), te huur op diverse platforms; “Rijk van de zon” (1987), te huur op diverse platforms; En “Shakespeare verliefd” (1998), Paramount+ en Kanopy, en te huur op verschillende platforms.

Stoppard is ook zeker een toneelschrijver wiens werk een genot is om te lezen. De meeste van deze toneelstukken zijn te vinden in uw plaatselijke openbare bibliotheek of favoriete boekwinkel.