Ik heb bijna tien jaar voor mezelf gewerkt, en op één na heb ik in al die jaren meer verdiend dan het Britse gemiddelde salaris. Sommige jaren is het iets meer geweest. Ik ben van nature zuinig, en zelfs tijdens de moeilijkste stukken was er altijd genoeg om de basisbehoeften te dekken – plus een vangnet als ik dat ooit echt nodig had.
Toch maak ik me voortdurend zorgen over geld, geknaagd door het gevoel dat ik slechts één gemiste factuur ben door een financiële ineenstorting. Hoewel ik over het algemeen op mijn hoede ben voor zelfdiagnose, past de term ‘gelddysmorfie’ (een discrepantie tussen hoe we over onze financiën denken en de realiteit) mij als gegoten.
Vanaf de opkomst van HENRY’s (“hoogverdieners, nog niet rijk”) tot de hausse in “inkomen stapelen“De huidige trends op de werkplek illustreren hoe verwarrend onze relatie met financiën is geworden. Hoewel gelddysmorfie geen klinische term is, is het een afkorting die veel werknemers nu herkennen.
Dat meldt Credit Karma 29% van de Amerikanen ervaar het, vooral millennials en Gen Z, dus ik ben in goed gezelschap. Maar zou de aard van solo-ondernemerschap – de cycli van feest of hongersnood, de autonomie, de druk om op je eigen manier te doden – ons nog vatbaarder kunnen maken?
“Het is absoluut verhoogd voor soloondernemers, freelancers en iedereen met een onstabiel inkomen”, zegt Alex King, oprichter van het platform voor financiële educatie Generatie geld. “Zonder een vast maandsalaris normaliseren ze de volatiliteit en onzekerheid, wat een gevoel van ontoereikendheid of een opgeblazen vertrouwen in hun financiën kan creëren.”
De cijfers schetsen een intrigerend beeld. Adviessite Ondersteuning bij freelancen meldde dat 41% van de freelancers in 2024 met een slecht financieel welzijn worstelde, en een onderzoek uit 2025 ontdekte dat drie op de vier Amerikaanse solo-ondernemers minder dan zes maanden spaargeld hebben – of helemaal geen vangnet. Veel mensen hebben goede redenen om bezorgd te zijn.
Maar een verrassend deel bevindt zich op vaste grond: het aantal solopreneurs met zes cijfers bijna verdubbeld sinds 2020en uit onderzoek van de Fed in Minneapolis blijkt dat zelfstandigen dat ook zijn aanzienlijk meer verdienen over hun carrière dan die in traditionele banen.
“Iedereen bloeit, innoveert en schaalt altijd”
Kim Berndtmedeoprichter van het fashion tech collaboratielab We.art studio in Keulen, Duitsland, is sinds 2017 een soloondernemer. Na drie jaar zichzelf geen salaris te hebben betaald, zien haar cijfers er eindelijk stabiel uit. Maar emotioneel voelt ze allesbehalve. Sociale media spelen een belangrijke rol bij het vervormen van haar gevoel voor de financiële realiteit.
“Het is de grootste oplichterij, omdat het de illusie wekt dat iedereen altijd floreert, innoveert en schaalt”, zegt ze. “De twee sectoren waar ik deel van uitmaak – technologie en mode – verheerlijken snelheid en zichtbaarheid, maar zijn toch het Wilde Westen als het op beloning aankomt.”
Berndt heeft geaccepteerd dat ze zich misschien nooit stabiel zal voelen, vooral in een opkomend vakgebied dat velen nog steeds niet begrijpen en dat weinig duidelijkheid biedt over de waarde ervan. “Ik heb voor zelfstandig ondernemerschap gekozen, dus ik moet manieren vinden om ermee om te gaan”, zegt ze.
Ik identificeer me met de ik-tegen-de-wereld-mentaliteit van Berndt, dus ik was benieuwd wat financieel therapeut Elana Feinsmith over deze situatie te zeggen had. Ik vertelde haar over de rimpeleffecten van mijn eigen gelddysmorfie: heen en weer bewegen tussen het vermijden van mijn banksaldo en het obsessief controleren ervan, aarzelen om eerlijke kosten in rekening te brengen, en schuldgevoelens en schaamte over basisuitgaven.
“Financiën zijn als een ijsberg”, zegt ze. “De cijfers bevinden zich boven de waterlijn, maar daaronder leven de donkere, duistere gevoelens.” Ze moedigt me aan om niet alleen de vluchtigheid van mijn werk te onderzoeken, maar ook de ‘geldscripts’ die ik eerder in mijn leven heb geleerd. Het duurt niet lang voordat ze erachter komt dat het feit dat ze de oudste dochter is (verrassing!) er iets mee te maken heeft.
“Bereken de hoeveelheid die je zenuwstelsel zou kalmeren, en projecteer vervolgens een paar jaar later om het echte plaatje te zien”, vertelt ze me. Er klinkt een paniekalarm in mijn hoofd – als het maar zo simpel was. Feinsmith zegt dat deze reactie typerend is voor gelddysmorfie. Het maakt langetermijnplanning onmogelijk, en ze ziet dat cliënten er op elk inkomensniveau mee worstelen.
De ijsberg aanpakken
Er zijn nu 72,9 miljoen zelfstandige werknemers in de VS, en bijna iedereen wil bedrijfsbanen verlaten om hun eigen bedrijf te starten, te midden van het vijfde jaar van aanhoudende inflatie. King waarschuwt dat deze omstandigheden waarschijnlijk een wijdverspreider gelddysmorfie zullen veroorzaken. Maar het hoeft de solopreneur-ervaring niet te definiëren. Kleine structurele veranderingen kunnen helpen de kloof tussen perceptie en realiteit te dichten.
“Heb aparte rekeningen voor persoonlijke en zakelijke financiën”, adviseert King. “De combinatie ervan verstoort de vraag of je je de ene maand rijk voelt en de andere maand arm. Vermijd maanden waarin je jezelf niets betaalt, en betaal jezelf niet te veel als alles goed gaat.” Werk idealiter toe naar een basissalaris of een vast minimum om de kosten te dekken.
Nu het einde van het jaar nadert, word ik vooral verleid door de razzia’s van andere freelancers in 2025, waar ze hun overwinningen, inkomsten en lessen onder de aandacht brengen. Ik ben er helemaal voor om de overwinningen te verdedigen, maar nadat ik er een paar heb ingenomen, verval ik in het catastroferen van mijn eigen balans. King wijst erop dat veel van deze ‘updates’ inkomsten met winst verwarren.
“Ze zeggen niet: ‘Ik heb een X-bedrag verdiend, maar moest vervolgens aftrekken wat ik aan outreach, abonnementen en training heb uitgegeven’, omdat dat niet sexy is”, zegt hij.
Dit jaar zal ik de freelance-afrondingsberichten met de nodige voorzichtigheid benaderen. En na overleg met de experts ben ik er meer van overtuigd dat er geen snelle oplossing bestaat voor financiële dysmorfie. Maar alleen al het idee om met een pikhouweel naar mijn financiële ijsberg te gaan, geeft me een rustiger gevoel.
Misschien is dat wel de beste economische stabiliteit die een solo-ondernemer zich kan wensen: geen perfecte gemoedsrust, maar het vertrouwen om toch in beweging te blijven.
