Joud Ahmad Al-Angar (rechts) en zijn 12-jarige neef Zain Nour herstellen van verwondingen nadat ze een emmer met pellets hadden gevonden en mee naar huis hadden genomen, in de veronderstelling dat dit hun gezin zou kunnen helpen. De emmer ontplofte.
Anas Baba/NPR
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Anas Baba/NPR
GAZA CITY, Gazastrook – “De andere jongens vertelden me dat het emmers linzen waren”, herinnert de 8-jarige Joud Ahmad Al Angar zich. Hij heeft het over de container met kleine zwarte pellets die hij en zijn neven in het puin bij hun tent in Gaza-stad hebben gevonden.
Zijn twaalfjarige neef Zain Nour vond dat de pellets op brokken steenkool leken. Misschien konden ze helpen een vuur aan te steken, zodat hun ouders het avondeten konden koken. Wat het ook was, redeneerden de jongens, misschien kon het hun families op de een of andere manier helpen.
“Toen we het terugbrachten naar de tent”, zegt Zain, “zeiden de volwassenen: ‘Breng dat terug naar de plek waar je het gevonden hebt’, dus gooide mijn neef het weg en toen ontplofte het.”
Telefoonvideo’s die onmiddellijk na de explosie zijn gemaakt en door een familielid met NPR zijn gedeeld, tonen Zain en Joud wankelend van de plaats van de ontploffing, beiden schreeuwend en onder het bloed. Zains vader Mohammad Nour was als eerste ter plaatse.
“De kinderen vlogen door de lucht”, herinnert hij zich. “We hebben ze allemaal op een andere plek gevonden. Ik vond mijn zoon bloedend aan een hek hangend. Bij allebei zaten granaatscherven in hun lichaam. En ze waren bedekt met stof. Mijn zoon huilde om mij.”
Twee dagen later delen Zain en Joud een bed in een kamer vol met andere patiënten in het Al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-stad. Hun haar zit onder het stof en hun lichamen zijn zwart geworden door de ontploffing. Korsttjes ter grootte van een dubbeltje van de granaatscherven van zwarte pellets bedekken hun kleine lijfjes. De grotere roodachtige wonden sijpelen witte pus uit. Jouds hoofdhuid werd opengescheurd en met rudimentaire hechtingen dichtgenaaid.
“Toen we in het ziekenhuis aankwamen, waren de pijnstillers op en waren er niet veel artsen om ons te helpen”, zegt Mohammad Nour. “Eindelijk hebben we medicijnen gevonden en konden we hun wonden schoonmaken, maar omdat er in het noorden van Gaza geen chirurgen meer zijn, wachten we op operaties om de rest van de granaatscherven uit hun lichaam te verwijderen.”
De niet-ontplofte explosieven die zijn zoon en neef hebben gevonden, zegt Nour, liggen ‘overal hier in Gaza. We zijn ons huis kwijt en we zijn bang om van de ene plaats naar de andere te verhuizen omdat ze overal zijn. Het puin ligt er vol mee en ze ontploffen vaak.’
Een vrouw bereidt eten voor tenten die zijn opgezet naast puin en niet-geëxplodeerde Israëlische bommen op een voormalig militair terrein van Hamas in Gaza. Ondanks het gevaar blijven gezinnen hun dagelijkse levensactiviteiten uitvoeren vanwege het gebrek aan alternatief onderdak.
Youssef Alzanoun/Getty Images
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Youssef Alzanoun/Getty Images
De mijnbestrijdingsdienst van de Verenigde Naties schattingen tussen de 5% en 10% van de Israëlische wapens die de afgelopen twee jaar op Gaza zijn afgevuurd, zijn niet tot ontploffing gekomen, waardoor niet-geëxplodeerde munitie is achtergebleven die minstens 328 mensen het leven heeft gekost – 24 sinds het huidige staakt-het-vuren op 10 oktober begon.
“We krijgen dagelijks telefoontjes van burgers die melding maken van niet-ontplofte bommen”, zegt Mahmoud Basal, woordvoerder van de Civiele Bescherming in Gaza. “Ze bevinden zich in gebouwen, onder gebouwen, op daken en op de wegen, en deze omvatten enorme oorlogsraketten, raketten van drones, bommen, en de lijst gaat maar door.”
Volgens basale schattingen liggen er in heel Gaza tienduizenden tonnen niet-geëxplodeerde bommen als gevolg van de twee jaar durende oorlog.
“Het probleem is”, zegt hij, “90% van mijn collega’s die in staat waren deze bommen onschadelijk te maken, zijn omgekomen bij Israëlische aanvallen.”
Dat laat specialisten als Nick Orr over om de niet-geëxplodeerde munitie van Gaza te lokaliseren. Hij is hoofd operaties van de non-profitorganisatie Humanity and Inclusion in Gaza.
Een foto toont tenten die ontheemde Palestijnen onderdak bieden tussen de ruïnes van een Hamas-complex bezaaid met niet-ontplofte Israëlische bommen in Gaza, 19 april 2025. Ondanks het gevaar blijven gezinnen hun dagelijkse levensactiviteiten uitvoeren vanwege het gebrek aan alternatief onderdak.
Youssef Alzanoun/Getty Images
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Youssef Alzanoun/Getty Images
Orr zegt dat zijn werk niet gemakkelijk zal zijn in zo’n dichtbevolkte plaats als Gaza, waar hij elke keer dat er een bom wordt gevonden een veiligheidszone moet afzetten en mensen moet evacueren. “We kunnen geen cordon vasthouden of een evacuatie-eclips creëren binnen Gaza”, zegt hij geïrriteerd. “Er zijn 2,4 miljoen mensen. Ik zou een cordon van 800 meter nodig hebben in Gaza-stad. Kun je je voorstellen hoe dat nu met alle wil van de wereld kan worden bereikt? Dat is onmogelijk.”
Het naoorlogse Gaza bevindt zich in een scenario dat de wereld al tientallen jaren niet meer heeft gezien, zegt hij. ‘Het is bijbels’, zegt hij. “En als je naar foto’s uit de Tweede Wereldoorlog kijkt van Berlijn, Parijs en Londen, is het precies hetzelfde.”
Toevallig vinden bouwploegen in zwaar gebombardeerde steden in de Tweede Wereldoorlog, zoals Berlijn, 80 jaar later nog steeds regelmatig niet-geëxplodeerde munitie. Orr denkt dat het evenveel tijd zal kosten om Gaza te ontruimen.
“Je zou het oppervlak waarschijnlijk over twintig of dertig jaar kunnen opruimen, maar je zult nog twee tot drie generaties lang dingen op de grond vinden – en waarschijnlijk in het fossielenbestand – met een hoeveelheid vervuiling die daar nu aanwezig is”, zegt hij.
Orr zegt dat voordat hij en zijn team kunnen beginnen met het veilig opruimen van deze bommen uit Gaza, er een soort interne veiligheidsmacht moet zijn om mensen uit hun huizen te helpen verhuizen, zodat het werk gedaan kan worden. Maar op dit moment bestaat zo’n kracht niet. Het vredesplan van president Trump omvat de vorming van een internationale stabilisatiemacht, maar daar kan maanden aan worden gewerkt.
“En dan denk ik dat het een soort lappendeken zal zijn waarbij we geografisch naar een gebied zullen verhuizen, we een evacuatiebericht zullen uitbrengen, de mensen zullen vertellen en dan zullen we hen de verantwoordelijkheid geven om te verhuizen”, zegt Orr. ‘Maar we moeten ze ook een plek geven waar ze naartoe kunnen verhuizen.’
En dat, zegt Orr, zal leiden tot meer intern ontheemdenkampen waar de Gazanen al maar al te bekend mee zijn na twee jaar bombardementen.
Een ontheemde Palestijnse vrouw zit naast puin en tenten op een militaire compound van Hamas, bezaaid met niet-geëxplodeerde Israëlische munitie in de Gazastrook.
Youssef Alzanoun/Getty Images
onderschrift verbergen
bijschrift wisselen
Youssef Alzanoun/Getty Images
Een hoge functionaris bij de afdeling niet-geëxplodeerde munitie van het ministerie van Binnenlandse Zaken van Gaza, die niet bevoegd is om in het openbaar te spreken, vertelde NPR dat onder het door de VS bemiddelde staakt-het-vuren-plan niet-geëxplodeerde bommen worden behandeld als onderdeel van de ontwapening van Hamas, omdat Hamas deze bommen vaak recycleert om tegen Israël te gebruiken. Als zodanig, zei deze functionaris, richt het Israëlische leger zich op alle Gaza-burgers die proberen de niet-geëxplodeerde bommen van Gaza te hanteren.
De functionaris vertelde NPR dat Israël en Hamas zijn overeengekomen om Egyptische teams toe te staan de schoonmaak van de niet-geëxplodeerde munitie van Gaza te beheren. Toen hem werd gevraagd dit aan de NPR te bevestigen, reageerde een woordvoerder van het Israëlische leger per sms met “geen commentaar”.
Terug in het Al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-stad zeggen Zain Nour en zijn neef Joud Ahmad Al Angar dat ze twee keer zullen nadenken voordat ze weer tussen het puin van Gaza op zoek gaan naar voedsel en andere nuttige spullen voor hun families. Het is een activiteit die gemeengoed is geworden in Gaza, waar volgens het ministerie van Volksgezondheid van Gaza de afgelopen twee jaar meer dan 64.000 kinderen zijn gedood of gewond zijn geraakt.
De jongens zeggen dat ze hun lesje hebben geleerd.
“We zijn nu te bang om in de buurt van gebombardeerde gebouwen te gaan snuffelen”, zegt Joud, zijn gezicht vol korsten en hechtingen. ‘De volgende keer’, zegt hij, ‘blijven we heel ver weg.’
Anas Baba deed verslag vanuit Gaza-stad. Rob Schmitz deed verslag vanuit Tel Aviv, Israël. Ahmed Abuhamda heeft vanuit Caïro bijgedragen aan dit rapport en Jawak Rizkallah vanuit Beiroet.
