Wat maakt een hoofdpersoon cool? Als het om heroïsche verhalen gaat, is er vaak sprake van een binair verhaal; óf ons sterkarakter is lippen stijf op elkaar en afstandelijk, óf ze zijn openhartig en duidelijk. Deze dichotomie wordt waarschijnlijk het best geïllustreerd als het verschil tussen DC’s Batman en Superman. Ongeacht al het bewijs dat het tegendeel beweert, komen onze gedeelde standaardopvattingen over de twee helden hierop neer: Batman piekert, een man van weinig woorden, terwijl Superman vaak lacht en over het algemeen spraakzamer is. Het punt is dat gekostumeerde superhelden per definitie een enigszins absurd, performatief element met zich meedragen, maar ook een soort dualiteit van licht en duisternis. Zoals Margaret Atwood in haar boek opmerkte In andere werelden: “Van een stripfiguur die een gespleten leven leidt en verwikkeld is in een strijd tussen goed en kwaad, mag verwacht worden dat hij Jungiaanse kenmerken vertoont.”
Batman is meestal het favoriete personage met zijn soort analyses (de held, de rebel, de wees), maar hoe zit het met de zonniger jongens? Hebben Mr. Fantastic en Superman ook niet iets te zeggen over de menselijke conditie?
Dit jaar, met twee grote films — Superman En De Fantastic Four: eerste stappen – de wereld van filmische superhelden beantwoordde die vraag met een volmondig ja. Donkere en gruizige superhelden zijn uit, en vrolijke superhelden zijn in. Maar deze films leverden niet de optimistische resultaten op door de personages simpelweg te laten glimlachen; in plaats daarvan is hier een ander geheim wapen aan de hand: een soort opstandige gekheid.
De echte punkrock
Inmiddels is het gesprek tussen Clark Kent (David Corenswet) en Lois Lane (Rachel Brosnahan) in James Gunn’s Superman is een soort strijdkreet om vriendelijkheid geworden. Wanneer Lois Lane beweert dat Clark ‘geen punkrock’ is, betwist hij haar definitie van ‘punkrock’ als een soort substituut voor wat wij als cool beschouwen, zonder te proberen cool te zijn. “Ik twijfel aan alles en iedereen”, zegt Lois. “Je vertrouwt iedereen en denkt dat iedereen die je ooit hebt ontmoet mooi is.” Het antwoord van Clark is helder, eerlijk en lief: “Misschien is dat de echte punkrock.”
Voor alle duidelijkheid: Lois heeft wel een punt. Het is moeilijk om het vierkant te maken idee van Superman met het basisethos van punkrock, omdat Superman het grootste deel van zijn geschiedenis niet anti-establishment is geweest, maar eerder deel van de vestiging. Dat druist duidelijk in tegen de definitie van punk. Punkers moeten bereid zijn het systeem af te breken, of op zijn minst te bestrijden. In het collectieve geheugen kun je niet meer gevestigde waarde krijgen dan Superman, ook al begon hij technisch gezien als een soort punkrockkerel die het recht in eigen hand nam. Maar het was in de jaren veertig, tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen Supermans vroegere personage van een burgerwacht die sloppenwijken in elkaar sloeg, veranderde in de Big Blue Boy Scout waar we vandaag de dag aan denken. “Het proces om een symbool te worden (in de jaren veertig) verzachtte de ruwe kantjes van Superman en vormde hem tot iets veiligers”, schrijft Glen Weldon in zijn boek. boek Superman: de ongeautoriseerde biografie. “Ooit opgejaagd als een mysterieuze burgerwacht, begon hij nu samen met de politie te werken.”
Als het op recht en orde aankomt, is Superman sinds de jaren dertig geen punkrock meer. Dat maakt de wetsovertredende Clark in de nieuwe film tot een samensmelting van verschillende benaderingen van het personage: hij neemt het recht in eigen handen, maar hij heeft de gee-shucks-persona behouden van zijn bekendere naoorlogse stripboekenwortels. In 2025 Supermanstaat het personage technisch gezien op gespannen voet met het establishment. Van de reguliere zakenman Lex Luthor tot de feitelijke wetten van de Verenigde Staten en de pers: de fundamentele culturele instellingen in Supermans universum mogen hem niet. Maar maakt dat hem tot punkrock?
Vriendelijkheid is het nieuwe anti-establishment.
Misschien. Gunn, of hij het nu bedoelde of niet, zorgde ervoor dat talloze kijkers dat dachten Superman was een analogie voor verschillende actuele geopolitieke kwesties. Gunn heeft dit ontkend, vertellen Verscheidenheid: “Absoluut 100 procent van die film is geschreven en gemaakt voordat er ooit iets gebeurde tussen Israël en Palestina, en iedereen blijft weigeren te geloven dat dat niet is waar het over gaat. Dat is het niet. Dat is het gewoon niet.”
Maar het interessantere aan de 2025 Superman Is het niet dat Supe punkrock is omdat hij tegen de man vecht of omdat er een arrestatiebevel tegen hem is uitgevaardigd door de DOJ? Vriendelijkheid is het nieuwe anti-establishment.
De boodschap die Gunn stuurde terwijl Superman lachend luisterde naar “Punkrocker” van Iggy Pop en Teddybears aan het einde van de film, is dat de anti-establishment houding die Clark inneemt als Superman er een is van pro-vriendelijkheid en pro-optimisme. Dit einde weerspiegelt perfect de meest punkfilm uit de jaren 90, SLC-punk. Aan het einde zegt Matthew Lillard als pasgeboren Stevo, in een pak met een pas geschoren hoofd (geen hanenkam meer), “Je kunt veel meer schade aanrichten in het systeem dan daarbuiten. … Dat was de laatste ironie, denk ik.” Een dergelijke ironie zou niet verloren gaan bij Supe en Gunn.
De milde wetteloosheid van Superman in naam van vriendelijkheid raakt een soortgelijke snaar. Het hoeft geen politieke keuze te zijn, maar een soort esthetische keuze. Zowel in de tekst als in de subtekst van SupermanEr wordt aangenomen dat eerlijk en vriendelijk zijn geen deel uitmaakt van het establishment. Goed zijn is niet langer de norm. En zo wordt de vriendelijkheid van Superman in een wereld vol wreedheid een daad van rebellie.
Dorky Dads voor de overwinning
Terwijl Superman vertelde het verhaal van een eenzame held die besloot dat hij inderdaad een superaardige kerel zal blijven, Marvel’s De Fantastic Four: eerste stappen besloot een van de meest fundamentele superteams in de geschiedenis opnieuw op te starten en deed dit vanuit een misschien riskant uitgangspunt. Vanaf de allereerste scène zijn Reed Richards (Pedro Pascal) en Sue Storm (Vanessa Kirby) aanstaande ouders. Als Richards levert Pascal misschien wel zijn beste prestatie als beschermende ouder, in een lange rij waarin hij vaderfiguren speelt. In De Mandaloriaan En De laatste van onsPascal was een overlevingsvader, standaard goed, omdat hij zijn leiding levend houdt. In Eerste stappenHij is letterlijk een sukkelige vader, en dat persoonlijkheidskenmerk – en niet zijn elastische superkrachten – bepaalt meer dan wat dan ook het karakter en het ethos van de film.
Juichte het algemene publiek voor een man die een wieg bouwde en drie kerels die probeerden een autostoeltje op de juiste manier in te zetten? Ondanks wat kritiek van critici en de algemene malaise aan de kassa over elke film die dat niet was De Minecraft-filmde waarheid is, voorafgaand aan de release van Avatar: Vuur en As, De Fantastic Four: eerste stappen was de 10e meest succesvolle film ter wereld, en de zesde in eigen landin wezen nek aan nek met Zondaars. (Superman was derde in eigen land en achtste wereldwijd.) Dus ja, mensen hielden van deze film (inclusief deze vader die autostoeltjes installeerde).
De charme van De Fantastische Vier is vergelijkbaar met Superman in één opzicht: de personages zijn niet boeiend omdat ze afstandelijk of somber zijn, maar omdat ze sukkels zijn. Johnny (Joseph Quinn) wordt super sukkel over nieuwe ruimtepakken, Ben (Ebon Moss-Bachrach) probeert te doen alsof hij niet verliefd is op Rachel (Natasha Lyonne), en Sue is een sukkel omdat ze haar sukkelige familie verdraagt.
Het ware genie van De Fantastische Vier is dat ze ‘echte, kwetsbare en vaak onhandige en dwaze mensen’ zijn.
Matt Shakman’s Eerste stappen heeft een laagje nep-nostalgie, dat zich afspeelt in een alternatieve jaren zestig met vliegende auto’s, toetsenborden die klikken en een dwaze robot die een reel-to-reel tape als gezicht lijkt te hebben. Deze dingen zijn geen ongelukken. De esthetiek is vintage, zoals Shakman een oude jaren zestig vond Fantastische Vier strip, mede gemaakt door Stan Lee en Jack Kirby, en afgestoft. De echtheid van Reed Richards is ook een oud idee, een idee dat Shakmans film specifiek nieuw maakt niet Ik probeer Reed cool te laten lijken. Terwijl hij en Sue baby Franklin meenemen voor een wandeling in de sneeuw, merkt Sue op dat al hun uitvindingen ‘nu angstaanjagend’ lijken. Reed antwoordt zachtjes: “Het kan weer mooi zijn. Alles kan.”
Zonder dit soort momenten, zonder Reeds stille verzet tegen het pessimisme, zou de film gewoon niet werken. Ja, hij kan het autostoeltje aan het eind nauwelijks vastmaken, en ja, de kerel is gezakt voor zijn rijexamen, maar wie zou niet willen dat deze lieve sukkel de wereld redt?
Zoals Jonathan Lethem schreef, in zijn nieuwe inleiding tot a Collectie 2025 van Fantastische vier stripshet ‘ware genie’ van De Fantastische Vier was dat ze ‘echte, kwetsbare en vaak onhandige en dwaze mensen’ waren. Dit is wat de film geweldig maakte. Niet alleen de esthetiek, niet alleen de fantastische VFX. Het was dit, het idee dat Reed en zijn familie dom en heel erg aardig zijn.
Wat de Hé, kerel?
In 2013, in de film Man van staal, Superman (Henry Cavill) vertelde Lois Lane (Amy Adams) dat de ‘S’ op zijn borst niet echt stond voor ‘Super’, maar dat het op de planeet Krypton vertaald werd naar ‘hoop’. Dit was niet de eerste keer dat de grote ‘S’ op Supermans borst werd omgezet in iets anders dan een letter uit het Engelse alfabet. In 1978 regisseerde Richard Donner Superman, we kwamen erachter dat de “S” het wapen was van Supermans familie, het Huis van El. Maar het idee dat het kostuum van Superman bedoeld was om letterlijk hoop over te brengen was diep ironisch, aangezien de film die dit idee naar voren bracht somber, gedempt en aantoonbaar niet gevuld was met zoveel hoop. Superman moest tenslotte de nek van een kerel breken in de climax van de film, in het bijzijn van een gezin.
Superman en Reed Richards weten dat ze gekke sukkels zijn. En daarom zullen deze karakters blijven winnen.
Wat een verschil maakt een decennium. Zowel de 2025 Superman En Fantastische Vier: Eerste stappen voel je als een terugkeer naar een soort gezinsvriendelijke stripboekfilm. Ja, er zitten enge dingen in beide, maar niemand zweert Fantastische vieren er worden ook niet veel wapens afgevuurd. In Supermanvloekt de Man van Staal ook niet, en vestigt op schattige wijze de aandacht op dit feit. Nadat Superman in de openingsmomenten van de film nieuw leven is ingeblazen door de zonnestralen, valt hij op de grond, komt overeind en zegt: ‘Golly.’ Als hij ziet dat Krypto de Superhond een puinhoop heeft gemaakt van het Fort van de Eenzaamheid, zegt hij tegen de hond: “Wat, kerel?”
Waarom werkt dit in 2025? Omdat Superman aan het einde van de film, in de postcreditscène, tegen zichzelf zegt: “Verdorie, ik kan soms zo’n eikel zijn.” Alleen iemand die zelfbewust genoeg is om die inschatting te maken, kan wegkomen met het zeggen van dingen als ‘golly’. Superman en Reed Richards weten dat ze gekke sukkels zijn. En dat is de reden waarom deze personages nu en altijd zullen blijven winnen.
